Osydan 35 jyl buryn, 1989 jyly 15 tamyzda Abaı oblysynyń (burynǵy Semeı oblysy) ortalyǵy Qaraýyl aýylynda «Nevada-Semeı» ıadrolyq qarýǵa qarsy qozǵalysynyń belsendileri uıymdastyrǵan narazylyq sharasy ótti.
Onda Qazaq SSR Joǵary Keńesi men AQSh Kongresine ıadrolyq synaqtarǵa tyıym salý týraly úndeý mátini oqyldy.
Semeı ıadrolyq synaq polıgony - óziniń qıratýshy kúshi boıynsha álemdegi tórtinshi ıadrolyq áleýet – 1947 jylǵy tamyzda KSRO Mınıstrler Keńesiniń qaýlysymen quryldy, ol kezde ol "№2 oqý polıgony" degen shartty ataýǵa ıe boldy.
Bul alańdaǵy ıadrolyq qarýdyń alǵashqy synaǵy 1949 jyldyń 29 tamyzynda ótkizildi.
Jalpy, Semeı ıadrolyq synaq polıgonynyń 40 jyldyq qyzmeti nátıjesinde adamdardyń densaýlyǵyna keltirilgen zalal orasan zor. Burynǵy Semeı oblysynyń barlyq aýmaǵy ıadrolyq jarylystar ónimderimen lastanýǵa ushyrady, al 1,2 mıllıon adam ártúrli doza aýqymynda radıaııalyq sáýle aldy dep esepteledi.
1989 jylǵy 12 aqpanda kezekti synaqtan keıin radıoaktıvti gazdar jer betine shyǵaryldy. 2 kúnnen keıin synaq epıentrinen 110 shaqyrym jerde radıaııalyq fon saǵatyna 4 000 mıkrorentgendi qurady. Bul oqıǵa Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń tóraǵasy Oljas Súleımenov basqarǵan antııadrolyq qozǵalystyń qurylýyna túrtki boldy. 1989 jylǵy 26 aqpanda tikeleı efırde ótken teledıdarlyq baıandamada ol Qazaqstandaǵy ıadrolyq synaqtardy toqtatý qajettiligi týraly málimdeme jasady.
1989 jyldyń 28 aqpanynda Almatydaǵy Jazýshylar odaǵy ǵımaratynyń aldynda ótken mıtıngte "Nevada-Semeı" antııadrolyq qozǵalysyn (keıin - "Nevada – Semeı") qurý týraly sheshim qabyldandy. Ol 1989 jyldyń sáýirinde resmı túrde tirkeldi.
Qozǵalystyń bastamasy boıynsha KSRO Joǵarǵy Keńesi AQSh Kongresine parlamenttik deńgeıde synaqtardy toqtatý týraly dıalogty bastaýǵa shaqyrdy. Qozǵalys kóptegen narazylyqtar, mıtıngiler, beıbitshilik sabaqtaryn uıymdastyrdy
Osylaısha, 1989 jyly 15 tamyzda Qaraýyl aýylynda «Nevada-Semeı» ıadrolyq qarýǵa qarsy qozǵalysynyń belsendileri uıymdastyrǵan narazylyq sharasy ótkizip, Qazaq SSR Joǵary Keńesi men AQSh Kongresine ıadrolyq synaqtarǵa tyıym salý týraly úndeý mátini oqyǵan edi.
