Osydan 35 jyl būryn, 1989 jyly 15 tamyzda Abai oblysynyŋ (būrynǧy Semei oblysy) ortalyǧy Qarauyl auylynda «Nevada-Semei» iadrolyq qaruǧa qarsy qozǧalysynyŋ belsendılerı ūiymdastyrǧan narazylyq şarasy öttı.
Onda Qazaq SSR Joǧary Keŋesı men AQŞ Kongresıne iadrolyq synaqtarǧa tyiym salu turaly ündeu mätını oqyldy.
Semei iadrolyq synaq poligony - özınıŋ qiratuşy küşı boiynşa älemdegı törtınşı iadrolyq äleuet – 1947 jylǧy tamyzda KSRO Ministrler Keŋesınıŋ qaulysymen qūryldy, ol kezde ol "№2 oqu poligony" degen şartty atauǧa ie boldy.
Būl alaŋdaǧy iadrolyq qarudyŋ alǧaşqy synaǧy 1949 jyldyŋ 29 tamyzynda ötkızıldı.
Jalpy, Semei iadrolyq synaq poligonynyŋ 40 jyldyq qyzmetı nätijesınde adamdardyŋ densaulyǧyna keltırılgen zalal orasan zor. Būrynǧy Semei oblysynyŋ barlyq aumaǧy iadrolyq jarylystar önımderımen lastanuǧa ūşyrady, al 1,2 million adam ärtürlı doza auqymynda radiasiialyq säule aldy dep esepteledı.
1989 jylǧy 12 aqpanda kezektı synaqtan keiın radioaktivtı gazdar jer betıne şyǧaryldy. 2 künnen keiın synaq episentrınen 110 şaqyrym jerde radiasiialyq fon saǧatyna 4 000 mikrorentgendı qūrady. Būl oqiǧa Qazaqstan Jazuşylar odaǧynyŋ töraǧasy Oljas Süleimenov basqarǧan antiiadrolyq qozǧalystyŋ qūryluyna türtkı boldy. 1989 jylǧy 26 aqpanda tıkelei efirde ötken teledidarlyq baiandamada ol Qazaqstandaǧy iadrolyq synaqtardy toqtatu qajettılıgı turaly mälımdeme jasady.
1989 jyldyŋ 28 aqpanynda Almatydaǧy Jazuşylar odaǧy ǧimaratynyŋ aldynda ötken mitingte "Nevada-Semei" antiiadrolyq qozǧalysyn (keiın - "Nevada – Semei") qūru turaly şeşım qabyldandy. Ol 1989 jyldyŋ säuırınde resmi türde tırkeldı.
Qozǧalystyŋ bastamasy boiynşa KSRO Joǧarǧy Keŋesı AQŞ Kongresıne parlamenttık deŋgeide synaqtardy toqtatu turaly dialogty bastauǧa şaqyrdy. Qozǧalys köptegen narazylyqtar, mitingıler, beibıtşılık sabaqtaryn ūiymdastyrdy
Osylaişa, 1989 jyly 15 tamyzda Qarauyl auylynda «Nevada-Semei» iadrolyq qaruǧa qarsy qozǧalysynyŋ belsendılerı ūiymdastyrǧan narazylyq şarasy ötkızıp, Qazaq SSR Joǧary Keŋesı men AQŞ Kongresıne iadrolyq synaqtarǧa tyiym salu turaly ündeu mätını oqyǧan edı.
