Kreatıvti ındýstrııa - osydan 25 jyl buryn Tumandy Albıon elinde shyǵarmashylyqtyń ekonomıkalyq negizi retinde qalyptasqan. Mádenıet, BAQ jáne sport salalarynda sheberlik pen talant qatar ushtasqan jumys oryndaryn ashýdyń tetigi retinde qarastyrylǵan edi.
Jalpy barshaǵa málim, «kreatıvti ındýstrııa» sózi 2000 jyldardyń basynda qoldanysqa engen bolatyn. Araǵa 4 jyl salyp, 2004 jyly BUU ótken konferenııada «kreatıvti ındýstrııa» uǵymyna óner, mádenıet, bıznes jáne tehnologııalardy toǵystyrǵan ekonomıka sektory degen túsinik berildi.
Búginde álem elderi bul túsinikke tereń boılap, ony damytýdyń san tarap joldaryn áleýmettik-ekonomıkalyq deńgeılerine saı qarastyryp keledi. Bul qatarda Qazaqstanda bar. Elimizde atalmysh sektordan eselep paıda kórýdiń tujyrymdamasy jasaqtaldy. Bul bas qujat QR «Mádenıet týraly» Zańymen retteledi. Dúnıejúzinde ındýstrııanyń eń erekshe túri, kreatıvten túsetin paıda 2,3 trln dollardyń mańynda eken, odan asyp túsýide ǵajap emes. Sarapshylar, aldaǵy ýaqytta álemde jalpy ishki ónimniń 10 paıyzy dál osy kreatıvti ındýstrııaǵa tıesili bolady dep boljaýda.
20 jylda jahandy jaýlaǵan kreatıvti ındýstrııanyń keleshegi kemel. Buǵan el Prezıdenti Qasym-Jomart Kemelulynyń myna sózi dálel.
«Qazirgi zamanda azamattardyń shyǵarmashylyq áleýetine jáne zııatkerlik kapıtalyna arqa súıeıtin «kreatıvti óndiris» salalary shynaıy ınklıýzıvti ekonomıkany damytýdyń qaınar kózi sanalady. Bul az deseńiz, kreatıvti ekonomıka daryndy ári shyǵarmashyl adamdardy ózine tartatyn iri qalalardyń damýyna yqpal etýshi kúshke aınalýda», degen edi Memleket basshysy .
Toqaev, Qazaqstanda bul sala áli damymaǵanyn jasyrǵan emes. Alaıda, alǵashqy qadamdar jasalýda. Óıtkeni, elimizde darynymen álemdi moıyndatyp júrgen darabozdar bar. Memleket basshysy zııatkerlik menshikti qorǵaıtyn quqyqtyq tásilderdi jetildirýge kóńil bólýde. Bólingen kóńil qyr assa, osy salanyń jalpy ishki ónimi el boıynsha alǵashqy paıyzdyq kórsetkisherin kózimizge kórsetip, aldymyzǵa qoıady degen senim basym.
Sandarymyzdy aıtarlyqtaı saıratpasaqta, kreatıvti ındýstrııadan elimiz maqurym emes. Álemde 20 jyl Qazaqstanda sońǵy 10 jyldyqtyń aınalasynda etene engen kreatıvti ındýstrııa baǵytyndaǵy tyń joba - «Dom-36» art-keńistigi. Bul Almaty qalasynda jasalǵan biregeı bastama. Munyń sheńberinde dárister, kórmeler, festıvalder, qaıyrymdylyq sharalary ótedi. 2020 jyly ashylǵan joba memlekettik qoldaýdyń arqaynda jalǵasyn taýyp keledi.
Negizinde, respýblıkadaǵy eń iri úsh megapolıs Astana, Almaty men Shymkent shahary kreatıvti ındýstrııa shoǵyrlanǵan aımaq, qalǵan óńirlerde nysanadan shet qalyp turǵany joq.
Osy sektordy bir serpiltip, qanatyn sermeýine serpilis berińder degen pármenin Prezıdent beripte jatyr. Memleket basshysynyń tapsyrmasynyń alǵashqy legi Mádenıet jáne aqparat mınıstri Aıda Balaevanyń qoıyn dápterine túrtildi. Óıtkeni, Qasym-Jomart Toqaev Mádenıet jáne aqparat mınıstrligine kreatıvti ındýstrııany damytýdy qolǵa alýdy tapsyrdy.
«Aldymen ekonomıka, sodan keıin saıasat» degen ustanymdy egemendiktiń alǵashy 10 jyldyǵynda ustanǵanymyz, eldegi saıası ahýalǵa qulaqdar, qarashanyń jadynda jattalyp qalǵany aqıqat. Bul tujyrym áli kúnge mańyzyn joǵaltqan joq. Onyń dáleli de osy bir- «kreatıv».
Prezıdent aıtpaqshy, shyǵarmashylyq ındýstrııa, kreatıvti ekonomıka nemese bilim ekonomıkasy – bul, eń aldymen, ıdeıalar men tehnologııalar negizinde damıtyn zııatkerlik qyzmetpen tyǵyz baılanysatyn ekonomıka sektory. Bul ýákiletti organ retinde mınıstrlik jumysynyń eń negizgi baǵyty.
Joǵarydaǵy jaýaptylar, tapsyrmany taptaýryn etpeımiz, kreatıvti ındýstrııalardyń úlesin ulǵaıtamyz dep emeýrin tanytýda. Jospar boıynsha keler jyly kreatıvti ındýstrııanyń ekonomıkadaǵy úlesi 5 paıyzǵa, jumyspen qamdýdy 4 paıyzǵa jetkizý kózdelgen. Bul sektordaǵy shaǵyn jáne orta bıznestiń sany artyp, 1,5 esege deıin ulǵaıady dep kútilýde.
Bir sózben aıtqanda elde kreatıvti ındýstrııany damytýdyń algorıtmi daıarlanǵan. Onda tabystyń kilti «soqyrǵa taıaq ustatqandaı», ashyq kórsetilgen. 2021-2025 jyldarǵa arnalǵan Úkimetpen bekitilgen tujyrymdamada bul baǵytta atqarýǵa bolatyn, 43 túrli qyzmet túrleri symǵa tizilgen qarlyǵashtaı jazylǵan. Tek, sanaǵa sáýle júrgizip, «óz bıdaıyn ózine qýyryp berý» ǵana jetkilikti. Qazirgi kezde buǵan deıingi alynǵan nátıje jaman emes. Birshama jumys ornydary ashylyp, jańadan kásipke bet burǵan 30 myńnan asqan bıznes ókilderiniń aıy ońynan týǵan.
