Quzyry keń Túrkistan avtonomııasynyń basshysy bolǵan

2661
Adyrna.kz Telegram
altynqor
altynqor

Búgin, 26 jeltoqsan – túrki halyqtary ult-azattyq qozǵalysynyń kósemi, qoǵam jáne memleket qaıratkeri, pýblııst, tarıhshy, dıplomat Turar Rysqulovtyń týǵan kúni.

1894 jyly, 26 jeltoqsanda Jetisý oblysy, Vernyı ýezi Shyǵys Talǵar bolysynda dúnıege kelgen Turar Rysqulov 1917 jyldyń basynda «Qazaq jastarynyń revolıýııalyq odaǵyn» qurady.

1918 jyly Áýlıeata oıazy Sovdepi tóraǵasynyń orynbasary qyzmetin atqarady. Qazan aıynda Keńesterdiń VI sezinde TúrkOAK quramyna kiredi. Odan keıin Túrkistan Respýblıkasynyń densaýlyq saqtaý halkomy bolyp taǵaıyndalady.

1920 jyly 21 qańtarda Rysqulov Túrkistan Ortalyq atqarý komıtetiniń tóraǵasy bolyp saılandy. Atqarý komıtetiniń tóraǵasy retinde Túrkistan Respýblıkanyń Konstıtýııasyna saı berilgen quqyqtaryn paıdalana otyryp orys sharýalarynyń qarýsyzdandyrylýyna, kazaktardyń kóshpeli halyqtardan tartyp alǵan jerlerin ıelerine keri qaıtarýlaryna qol jetkizdi. Respýblıkany túrki tildes halyqtardyń ulttyq memleketine aınaldyrýǵa, respýblıka egemendigine, ıaǵnı saıası, ekonomıkalyq, dıplomatııalyq, áskerı jáne mádenı máseleler boıynsha naqty bolýy tıis derbestik quqyqtaryna ıe bolýǵa bar kúsh-jigerin jumsady.

1937 jyly 21 mamyrda Kıslovodskide demalysta júrgen Rysqulov «pantúrikshil», «halyq jaýy» degen aıyppen tutqynǵa alyndy. Keńestik qýǵyn-súrginge ushyraǵan Rysqulov Máskeý túrmesinde júrek aýrýynan qaıtys boldy.

Jubaıy Ázıza da keńestik qýǵyn-súrgin quryǵyna iligip, ALJIR-de 18 jyl aıdaýdy bastan keshti. Uly Eskendir túrmede qaıtys boldy.

Keıinnen, 1956 jyly 8 jeltoqsanda Rysqulov esimi KSRO Áskerı kollegııasy Joǵarǵy Sotynyń sheshimimen aqtalady.

«Adyrna» ulttyq portaly

Pikirler