Oralhan Bökeidıŋ 80 jyldyǧyna orai ötkızılgen aitystyŋ nätijesı körermen men jelı qoldanuşylaryn ekıūdai küide qaldyrdy. Alaida aitysker aqyn ädıletsızdık bolǧan-bolmaǧany jaily aitudan bas tartty.
Biyl belgılı jazuşy, dramaturg Oralhan Bökeidıŋ tuǧanyna 80 jyl. Mereitoi qarsaŋynda 30 qyrküiek künı Almaty qalasy «Alatau» dästürlı öner teatrynda respublikalyq aqyndar aitysy öttı. Alaman aitystyŋ ötuıne mūryndyq bolǧan - Qatonqaraǧai audanynyŋ käsıpkerlerı.
AITYSKER-DEPUTAT JÜRGIZGEN AITYS
«Alatau» dästürlı öner teatrynda ötken dübırlı dodaǧa elımızdıŋ betkeūstar 14 aitysker aqyny qatysty. Olardyŋ qatarynda Äsem Erejeqyzy, Jansaia Musina, Serık Quanǧan, Aspanbek Şūǧataev, Şūǧaiyp Sezımhan, Qazıret Berdıhan, Mūhtar Niiazov, Ardabek Aqbaba, Nūrzat Qaruqyzy, Meiırbek Sūltanhan, Aqniet Jūbanyş, Tölegen Jamanov, Erjan Ämırov pen Farhat Marat bar.
Kıl jüirık baq synasqan aitysty būl joly aitysker aqyn, Parlament Mäjılısınıŋ deputaty Amanjol Ältaev ūstady.
- Almatynyŋ halqy aitysty saǧynyp qalǧan eken. İne şanşar jer joq, zal tolyp otyrdy. Jyr arqauy – qazaq ädebietınıŋ zaŋǧar tūlǧalarynyŋ bırı, klassik jazuşy Oralhan Bökei aǧamyz. Aitysqa aǧamyzdyŋ da tıkelei qatysy bar. Ol toqsanynşy jyldardyŋ kezınde özı ūiytqy bolyp, Almatyda bırneşe märte aitys ötkızgen. Al bügın onyŋ mereitoiynda aqyndar kelıp, Oralhan aǧany jyrǧa qosyp otyr. Demek, kıtap oqityn, ädebiet süietın ūlt bar kezde aǧamyzdyŋ beinesı jadymyzdan öşpek emes, - dedı Amanjol Ältai.
Söz dodasyna qūramy Jürsın Erman (onlain), Äsiia Berkenova, Ūlyqbek Esdäulet, Bauyrjan Haliolla jäne Älıbek Qaŋtarbaevtan jasaqtalǧan qazylar alqasy törelık ettı.
QAIŞYLYQTY KÄDE ME, JEŊISPEN KELGEN JÜLDE ME?
Qazylar alqasynyŋ şeşımımen aitystyŋ ekınşı kezeŋıne tört jūp ırıktelıp alyndy. Finaldyq kezeŋge alty aqyn öttı. Aspanbek bar. Ekınşı kezdesuınde jeŋıldı, bıraq üşınşı oryn avtomatty türde aluy tiıs bolǧan aityskerge yntalandyru syilyǧy da būiyrmady. Odan jeŋılıp qalǧan aqyn üşınşı oryn aldy.
Qazylardyŋ şeşımımen respublikalyq aqyndar aitysynda Bas jüldenı aqtaŋger aqyn Mūhtar Niiazov ielenıp, 2 500 000 teŋge jülde aldy. Al I oryn jüldesın Qazıret Berdıhan enşılese, Şūǧaiyp Sezımhan men Jansaia Musina II orynnyŋ törıne jaiǧasty. Al III oryndy Serık Quanǧan men Tölegen Jamanov özara bölıstı. Sonymen qatar, Boşai Kıtapbaiūlynyŋ 10 jyldyǧyna arnalǧan arnaiy jülde Äsem Erejeqyzyna tabystalsa, Abai atyndaǧy halyqaralyq qor taǧaiyndaǧan jülde Meiırbek Sūltanhanǧa būiyrdy.
Dübırlı dodada bas jülde ielengen Mūhtar Niiazov:
«Allaǧa şükır, taǧy bır ülken aitysty aiaqtadyq. Aitys jaqsy öttı, körermender ǧajap emosiia syilady. Jeŋıstı, jemıstı künderımız köp bolsyn, barşa jüldeger, qatysuşy aitysker bauyrlaryma sättılık pen abyroi tıleimın. Aman bolaiyq!», - dep jazdy Instagram paraqşasynda.
Al aitys sahnasynda 2015 jyldan berı jürgen Şūǧaiyp Sezımhan 2 oryn ielendı. Qyz-jıgıt aitysynyŋ elementterın qosa otyryp taqyrypqa basymdyq bergen ol «Aitys joǧary deŋgeide öttı. Eŋ bastysy halyqtyŋ köŋılınen şyqty. Halyqtan asqan töreşı joq. Sondai-aq Almatyda köpten berı mūndai kölemde aitys bolmaǧan. Halyq ta, aqyndar da bır-bırın saǧynyp qalǧan eken. Sary küzde köŋıldegı sarǧaiǧan saǧynyşymyzdy şyǧarǧan keremet aitys boldy», - dep atap öttı.
JELI NE DEIDI, «JEŊILGEN» NE DEIDI?
Jyr saiysynda «Jyl saiyn ormanyŋdy örtei berseŋ, nemeneden jasaisyŋ kıtabyŋdy» dep sūrapyl sözderımen, astarly şyndyq, tapqyr teŋeulerımen közge tüsken pavlodarlyq aqyn Aspanbek Şūǧataevqa jülde būiyrmady. Al jelıde aitysker aqyn Aspanbektıŋ jüldesız qalǧandyǧy talqylanyp jatyr.
«Aitystaǧy jiuriler bokstaǧy qazylar sekıldı. Almatyda ötken aitysta Aspanbekke obal jasady. Alǧaşqy qarsylasyn jeŋıp, finaldyq kezeŋge joldama alǧan. Bırınşı kezeŋde ūşyp ketkender üşınşı oryn men arnaiy jüldelerdı alyp kettı. Aspanbekke jeŋılıp qalǧan aqyn da üştıkte» dep jazǧan feisbuk oqyrmany Rauan Oqas.
Būdan bölek «Almatydaǧy Oralhan Bökeidıŋ aitysynda Aspanbek Şūǧataev finalǧa şyǧyp tūryp oryn almai kettı. Finalǧa şyqpaǧandar oryn alypty» degen mazmūnda pıkırler jeterlık.
Osy sarynda pıkır jariialap, onysyna artynan jelıden öşırıp tastaǧandar da bar.
Osy tūsta, tartysty baiqauǧa özınıŋ törelıgın aitqan qazylardyŋ da pıkırın sūrap kördık. Bıraq qūram müşelerınen eşkım jauap bermedı.
Sondai-aq oryn almaǧan aitysker Aspanbektı de sözge tarttyq. «Aitys öttı, kettı, talqylanyp bıttı ǧoi. Pıkır aitsam, «haibai bastalady ǧoi», qaita habarlasamyn» degen aitysker soŋynan telefonyn söndırıp tastady.
Dinara Boranbai
