Ulttyq statıstıka bıýrosynyń málimetinshe, Qazaqstanda 2022 jyldyń qańtar men jeltoqsan aılary aralyǵynda 128,5 myń jup shańyraq kótergen, al 17,7 myń otbasy ajyrasqan. AHAT organdarynyń deregi boıynsha, bul 2021 jylǵy deńgeıden 8,1% tómen. Nátıje tómendegenimen, bul qoǵamnyń dertine aınalýda. Otbasylyq psıholog Erjan Myrzabaevtyń aıtýynsha, ajyrasýdyń kóp bolýy otbasylyq qundylyqtardyń quldyraýynan bolady. Bul týraly ol “Adyrna” ulttyq portalyna bergen suhbatynda aıtty.
“Otbasy qundylyqtary degenimiz bir otbasynyń ekologııalyq ómir súrýi, damyp ósýi úshin qajetti qundylyqtary. Mysaly, adaldyq, súıispenshilik, syılastyq, keshirimdilik, sabyrlylyq, bir birine qoldaý bildirýi. Osyndaı uǵymdar otbasy qundylyqtary túsinigine jatady. Bul qundylyqtar bar bolsa, bir otbasy ósedi, damıdy, otbasy múeleriniń barlyǵy baqytty bolady. Al eger otbasylyq qundylyqtar bolmasa, adamda jıi urys-keris janjal bolady, otbasy músheleri baqytsyz bolady jáne mundaı otbasy uzaqqa barmaıdy. Qazirgi tańda otbasynda problemalar jıi týyndap jatsa, demek osy qundylyqtardyń quldyraýynan, qundylyqtardyń tolyq ustalmaýynan týyndap jatady”, - dedi psıholog Erjan.
Al otbasylyq qundylyqtardy dáripteý úshin ne isteý kerek?
“Otbasylyq qundylyqtardy dáripteý aldymen, bul qundylyqtardyń ne ekenin bilý kerek. Ekinshiden, olardy dáripteý maqsatynda memleket deńgeıinde naqty zańdar qabyldaý kerek. Mysaly, otbasylyq zorlyq-zombylyq arnalǵan bir-birine qol kótermeıtindeı qatań zań qabyldaný kerek. Odan keıin otbasylyq qundylyqtarǵa kedergi keltiretin qazirgi tańda beleń alyp bara jatqan qumar oıyndaryna shekteý qoıý, áleýmettik jeli, televıdenıe arqyly otbasy qundylyqtaryn dáripteý qajet. Soǵan baılanysty sapaly jaqsy fılmder, klıpter men rolıkter túsirý kerek. Óıtkeni, adamnyń mıy solaı jumys isteıdi. Biz neni jıi kóremiz, soǵan eliktegish kelemiz. Soǵan qyzyǵýshylyq týyndaıdy. Máselen, siz jan-jaǵyńyzdan qumar oıyndardyń jarnamasyn kóre beretin bolsańyz, erteli-kesh pe qumar oıyn oınap ketesiz. Týra sol sekildi otbasylyq qundylyqtar týraly klıpter men rolıkterdi jıi kóretin bolsańyz, soǵan elikteısiz”, - dedi otbasylyq psıholog.
Odan bólek Erjan Myrzabaev otbasyn saqtap qalýǵa arnalǵan úsh keńes aıtty. Aıtýynsha, otbasy músheleriniń bir-birine kóp ýaqyt bólmegeninen de, janjaldar jıi oryn alady.
“Otbasyn saqtap qalý úshin eń mańyzdy úsh nárse bar. Eń birinshi, erli-zaıyptylar bir-birine kóńil bólip, arnaıy otbasylyq kúnniń bolýy. Sol kúnde otbasy músheleri bas qosady, bir-birine kóńil bólip, birin-biri tyńdaıdy, qýanyshqa toly ýaqyt ótkizedi. Bul nege kerek? Sondaı sátterde otbasy músheleri arasynda psıhoemoıonaldy baılanys paıda bolady. Ol baılanys kúsheıgen saıyn, otbasy berik bolady.
Ekinshisi, otbasy psıhologııasy tóńireginde bilim alý. Keıde otbasyn saqtap qalý keregin biledi de, biraq, naqty ne isteý keregin bilmeıdi. Otbasynyń óziniń damý dınamıkasy bar. Damý dınamıkasyna saı belgili bir kezeńderde kezdesetin problemalar, olardyń aldyn-alý joldary jáne sheshý joldary bar. Osyny aldyn-la arnaıy kýrstar oqyp, bilimin jetildiretin bolsa, onda kez kelgen sátke daıyn bolyp otyrady.
Úshinshisi, erkek pen áıel adam arasyndaǵy qarym-qatynasta teńdikti qalyptastyrý. Iaǵnı, erkek áıelin óziniń teńi qylý kerek, áıel erkekti óziniń teńiq etý qajet. Seriktestik turǵysynan qarym-qatynas qurylatyn bolsa, sonda ondaı otbasylar berik bolady. Bul otbasylarda bir-birin tyńdaý, syılaý, pikirlerimen sanasý jaqsyraq bolady”, - dep sózin qorytyndylady otbasylyq psıholog Erjan Myrzabaev.
