“اق جول” فراكتسياسى ەلىمىزدەگى جاعار ماي تاپشىلىعى تۋرالى ماسەلەنى قوزعادى. «اق جول» قدپ فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتارى اتىنان ساۋالدى ءماجىلىس دەپۋتاتى سەرىك ەرۋباەۆ وقىدى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
ساۋال قر ەنەرگەتيكا ءمينيسترى م.مىرزاعاليەۆكە باعىتتالدى. ەرۋباەۆ ءوز سوزىندە:
"سوڭعى كۇندەرى ەلىمىزدىڭ بىرنەشە وڭىرىندە جانارماي قۇنىنىڭ وسۋىنە، سونداي-اق ديزەل وتىنىنىڭ تاپشىلىعىنا بايلانىستى كاسىپكەرلەردىڭ، جۇك تاسۋشىلار مەن جۇرگىزۋشىلەردىڭ نارازىلىق اكتسيالارى ورىن الىپ جاتىر.
مۇناي ونىمدەرىنىڭ باعاسىنا ەكونوميكامىزدىڭ بارلىق سالالارى تاۋەلدى ەكەنى جاسىرىن ەمەس. ونىڭ باعاسى، قاراپايىم تۇتىنۋ تاۋارلارىنان باستاپ، ستراتەگيالىق ماڭىزى بار شيكىزاتتىڭ قۇنىنا دا تىكەلەي اسەر ەتەدى. ياعني، ديزەل باعاسىنىڭ كوتەرىلۋى، ءبىزدىڭ كاسىپكەرلەردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن تومەندەتەتىنى انىق. ال، ديزەلدىڭ ساۋدادا بولماۋى، ءتىپتى ەكونوميكانى تىعىرىققا اكەلىپ سوعاتىن تۋرا جول.
مۇناي ءونىمىنىڭ ماۋسىمدى تاپشىلىعى، جىل سايىن قايتالاناتىن كورىنىس بولىپ كەتتى. ءدال، كوكتەمگى ەگىن ەگۋ نەمەسە كۇزگى استىق جيناۋ كەزەڭدەرىندە ءبىزدىڭ مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارىنىڭ جوندەۋ جۇرگىزۋگە توقتايتىنى ءبىر ءداستۇر سياقتى.
قازاقستاندا حالىق سانىنىڭ ۇلعايۋى، ەكونوميكانىڭ ءوسۋى، اۆتوترانسپورتتىڭ كوبەيۋى، جۇمىس ىستەپ تۇرعان اتىراۋ، شىمكەنت، پاۆلودار مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارىنىڭ قۋاتى جەتكىلىكسىز ەكەندىگى بايقالا باستاعان كەزدە، ءتورتىنشى زاۋىت سالۋ ماسەلەسى قىزۋ تالقىلانعان بولاتىن. بىراق، بۇنداي شەشىم قابىلدانباي، قولدانىستاعى زاۋىتتارعا جاڭعىرتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ جوسپارلانعان. الايدا، جاڭعىرتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەننىڭ وزىندە، ءوندىرىس قۋاتى جەتكىلىكسىز بولىپ قالعاندىعىن ۋاقىت كورسەتتى.
ءتىپتى، كومىرسۋتەك شيكىزاتى جوق مەملەكەتتەردىڭ وزىڭدە بيو-ديزەل ءوندىرىسى ءورىس الۋدا. ال ءبىز، مۇناي ەكسپورتتاۋشى مەملەكەت بولا تۇرىپ، مۇناي ونىمدەرىن يمپورتتاۋعا ءماجبۇر بولىپ وتىرمىز.
وكىنىشكە وراي، مينيسترلىك ءوز دەڭگەيىندە وتاندىق ديزەلمەن ىشكى نارىق سۇرانىسىن قامتاماسىز ەتە المايتىندىعىن مويىنداپ وتىر.
وسىعان بايلانىستى، مۇناي وڭدەۋ بويىنشا قوسىمشا قۋاتتاردى قۇرۋ ماسەلەسى الدىڭعى قاتارعا شىعىپ تۇر.
قازىرگى كەزدە ديزەل باعاسى 189 تەڭگەدەن 240-285 تەڭگەگە كوتەرىلگەنىن كورىپ وتىرمىز. حالىق اراسىندا بۇل باعانىڭ ءوسۋى، جاساندى ەمەس پا دەگەن وي تۋعىزدى. وسى ورايدا، مونوپولياعا قارسى وكىلەتتى ورگاندارعا سۇراقتار بار.
ال، قوسىمشا تاعى مۇناي ءوندىرىسىن دامىتساق، ءبىز مۇناي عانا ەمەس، مۇناي ونىمدەرىن ەكسپورتتاۋشى مەملەكەت بولا الار ەدىك. وعان وبەكتيۆتى نەگىزدەر بار، ويتكەنى، قازاقستاندىق بەنزين مەن سولياركانىڭ باعاسى كورشى ەلدەردەن ءاردايىم تومەن.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ جولداۋىندا وتاندىق ونەركاسىپ ءۇشىن شيكىزات تاۋارلارىنىڭ باعاسى قولجەتىمدى، ال كولەمى جەتكىلىكتى بولۋى كەرەك دەلىنگەن. وسىنىڭ نەگىزىندە، مۇناي كومپانيالارىنان شيكىزات قۇنىن تومەندەتۋ جونىندە تالاپ قويۋ جولىمەن جانار جاعار ماي باعاسىن ودان دا تومەندەتۋگە بولار ەدى.
قۇرمەتتى ماعزۇم ماراتۇلى، «اق جول» فراكتسياسى:
1) قالىپتاسىپ وتىرعان كۇردەلى جاعدايدى شەشۋ جولدارى رەتىندە، بەنزين جانە ديزەل شىعارا الاتىن تەك مەملەكەتتىك مۇناي وڭدىرۋشىلەرگە قاراپ قالماي، وسى باعىتتاعى جەكە مەنشىك كاسىپكەرلەرگە جان-جاقتى قولداۋ كورسەتۋدى ۇسىنامىز. ونداي جوبالار بار، بىراق ءتيىستى قولداۋ تاپپاي، قاجەتتى دەڭگەيگە شىعا الماي وتىر.
2) سونىمەن قاتار، ديزەل وتىننىڭ تاپشىلىعىندا جانە ونىڭ قىمباتتاۋىندا كارتەلدىك ءسوز بايلاسۋ فاكتىلەرى، سونداي-اق قانشالىقتى رىنوك مەحانيزمىنىڭ ىقپالى بار ەكەندىگى، ال قانشاسى زاڭسىز مونوپوليانىڭ ويىندارىمەن نەگىزدەلگەن، سوعان تەكسەرۋ ۇيىمداستىرۋدى سۇرايمىز" دەدى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
