"قازاق" دەگەن بىرەۋ جۇرتتى تالىبتەرمەن قورقىتا باستاپتى.... دالباسا اناليتيكا. جىمىسقى ويى قازاقستانداعى ءدىندى (تەك قانا يسلامدى) جاقتاۋ عانا. بىراق قازاقستان كوپ ءدىندى ۇستاناتىن ەل. سوندىقتان ءبىر ءدىندى اگرەسسيۆتى تۇردە ەنگىزۋگە ۇمتىلۋ - ىشكى تۇتاستىقتى السىرەتەدى.
ونىڭ ۇستىنە، قازىرگى تاراپ جاتقان راديكالدى يسلام ءوزىنىڭ مازمۇنى جاعىنان تاليباندارعا وتە جاقىن. مىنا اۆتور "ولار ءسالافيزم، ال ءبىز باسقامىز" دەپ اسىرەلەپ ايتسا دا، ءدال قازىرگى سيتۋاتسيادا وزدەرى ناعىز ء"سالافيزم قۇشاعىندا" دەسە بولادى.
سەبەبى، بۇلار قازاقستان قازاق ۇلتى قۇرعان ۋنيتارلى مەملەكەت ەكەنىن وتىرىك "مويىندايدى".
ال ءىس جۇزىندە ء"بىز الدىمەن مۇسىلمانبىز" دەپ، ءدىني تۇرعىدا بارلىق يسلامدىق باعىتتارمەن بىرىگىپ كەتەدى.
بۇلار "مەن قازاقپىن" دەگەندى ەشقاشان الدىعا شىعارىپ كورگەن ەمەس.
ال، ەندى، وسى - "مەن قازاقپىن" دەپ، ياعني، ەلمىزدەگى ۋنيتارلى مەملەكەت قۇرۋشى قۇندىلىقتاردى، ەلىمىزدىڭ بارلىق حالقىن بىرىكتىرۋشى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى العا شىعارىپ وتىرعان، سول ءۇشىن دە قازاقتىڭ كونە سەنىمىنىڭ تۇتقاسى (قۇدايى) ءتاڭىردى العا شىعارعان، ونىڭ دۇنيەتانىمدىق جاعىن ناسيحاتتاۋشى توپتى ء"تاڭىر دىنىندەگىلەر" دەپ اتاپ الىپ، ونى بىرەسە قىتايعا، بىرەسە ورىسقا تەلىپ جاتادى....
بۇل جەردە ولاردىڭ "ۇلتسىزدىق-مۇسىلماندىق", ياعني "حاليفاتتىق" مۇددەلەرى ۋنيتارلى تاۋەلسىز مەملەكەت (ۇلتتىق مەملەكەت) يدەياسىمەن انتوگونيستىك كايشىلىققا ۇشىراۋدا.
ونى بۇركەمەلەۋ ءۇشىن دە، ولار جۇرتتى تاليبتەرمەن، قىتايمەن، ورىسپەن، اقشپەن جانە ت.ت. قورقىتۋعا كوشتى.
ەندەشە، ولاردىڭ ويىنشا ءبىز وسى جاعدايدا تەك ءدىندى كۇشەيتسەك قانا تىپ-تىنىش ءومىر سۇرەدى ەكەنبىز. ول ءۇشىن تاڭىرشىلەردى يت قوسىپ قۋ كەرەك ەكەن...
الايدا، ولار وزدەرى ۇسىناتىن ء"دىني جولدى" قازىرگى كوزى اشىق قازاق قوعامى نەگە قابىلداماي جاتىر، ولاردىڭ ءدىني يدەيالارى قازاق حالقىن (وزگە جۇرتتى ايتپاي اق قويالىق) نەگە جۇدىرىقتاي ءبىر ماقساتقا بىرىكتىرە الماي جاتىر دەگەن سۇراقتى قويعان ەمەس. سەبەبى، ولار ء"دىن" دەپ ءجۇرىپ، قازاق ۇلتىنىڭ رۋحاني دۇنيەسىنەن، تۇتاس مادەنيەتىنەن الشاقتاي ءتۇستى.
ال، ۇلتتى ۇلت ەتۋشى رۋحاني باستاۋ ءدىن ەمەس، مىڭداعان جىلدار قالىپتاساتىن ءداستۇر مەن سالت، مادەنيەت، دۇنيەگە دەگەن ۇلتتىق كوزقاراس (دۇنيەتانىم) بولاتىندىقتان، قازاق ۇلتى دا مۇنداي يسلامنان ۇركە باستادى....
وعان كىنالى ەشقانداي دا ءدىني ينستيتۋتتارى جوق ءبىر توپ "تاڭىرشىلەر" ەمەس، وعان كىنالى وسى دىنشىلدەردى وزدەرى دەسە بولادى.
ودان ءارى ايتساق، ءتاڭىر يدەياسىن ء"دىن" دەپ جاريالاۋ - ناعىز وتىرىك، ناعىز الداۋ.
سەبەبى، ول قازىر تەك "قازاقتىڭ كونە نانىم-سەنىمدەرى" دەيتىن عانا دەڭگەيدە.
ول قازىر ءدىن رەتىندە 2-3 مىڭنان استام مەشىت سالىپ العان يسلام دىنىمەن، نەمەسە، باسقا دىندەرمەن ەشبىر باسەكەگە تۇسە المايدى.
بىراق، سوعان قاراماستان، ول، اسىرەسە يسلام ءۇشىن، قاۋىپتى كورىنەدى.
سەبەبى، ءتاڭىر تۇسىنىگى ۇلتتىڭ تاريحىمەن بايلانىستى، ونىڭ كونە داستۇرلەرىنىڭ ءمانى مەن ماعىناسىن تۇسىندىرە الادى. ۇلت رەتىندە ونى ەرەكشەلەيدى. سوندىقتان ءتاڭىر يدەياسى "مۇسىلمانبىز" دەگەن اتپەن تارايتىن، بىراق "ۇلتسىزدانۋدى" كوزدەيتىن ءدىني يدەياعا جول بەرمەي جاتىر، كەدەرگى بولىپ وتىر...
(مىسالى، ءوزىڭىز دە "نەگە تاڭىرگە وزگە دىندەر تيىسپەيدى؟", "نەگە يسلام وزگە دىندەرمەن وسىلاي باسەكەلەسپەيدى؟" دەگەن سۇراقتاردى قويىپ كورسەڭىز. بولادى..)
ال، باستى ماسەلە باسقادا - بىزگە ۋنيتارلى مەملەكەت رەتىندە كۇشەيۋ ماڭىزدى. ول ءۇشىن باستى ورىندا تۇراتىن قۇندىلىق ءدىن ەمەس، باسقا نارسەلەر. ولار:
1. ەكونوميكالىق قۋات (عىلىم مەن ءبىلىم، كاسىپكەرلىك، ىسكەرلىك),
2. پاسسيونارلىق قۋات (حالىقتىڭ (ۋنيتارلى مەملەكەتتە) ءبىر قۇندىلىق توڭىرەگىندە توپتاسۋى، بىرەگەيلەنۋى. ول - مەملەكەت قۇراۋشى قازاق حالقىنىڭ ءتول مادەنيەتى ء(تىلى، ءداستۇرى، سالتى، رۋحى). ال قازىرگى ءدىن ءوزىنىڭ ىشكى الاۋىزدىق اسەرىنەن وسىدان اجىراپ قالدى.
3. ۇلتتىق ءپاتريوتيزمنىڭ مەملەكەتتىك پاتريوتيزمگە ۇلاسۋى. (ال "حاليفات" يدەياسى بۇعان تولىق قارسى. تىپتەن، ول تاۋەلسىزدىككە قارسى يدەيا!)
4. ادىلەتتىلىك! (قازاقشا "دات" ءپرينتسيپى). بۇل ۇلتتىق مىنەزدىڭ باستى اتريبۋتى. ال ءدىني دوگماعا نەگىزدەلەتىن جالعان يدەيالار بۇعان ساي ەمەس.
5. وتباسىلىق قۇندىلىقتار جانە دەموگرافيا!
ء(دىن وسى سالادا دا ورتاعاسسىرلىق قۇندىلىقتارمەن شەكتەۋلى. (زايىرلى قوعامعا ساي وتباسىلىق قۇندىلىقتار ءبىزدىڭ ۇلتتىق مادەنيەتتە دامىعان. ەندەشە، شەت ەلدىك ورتاعاسىرلىق ءدىني ەرەجەلەردى قابىلداۋ قيىن)...
ايتا بەرسەك، بۇدان وزگە دە سەبەپتەر كوپ.
سوندىقتان، مەن دە ءتاڭىر دەي وتىرىپ، ۇلتتىق مادەنيەتتى ء(داستۇر مەن سالتتى، ءتىلدى جانە ت.ت.) باسشىلىققا الا وتىرىپ - بىرلىگى جاراسقان كۇشتى مەملەكەت قۇرۋ كەرەك دەيمىن.
مۇندا - ءدىن جەكە ادام وربيتاسىندا قالۋى كەرەك.
ءابدىراشيت باكىرۇلى،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
