بۇگىن — بەلگىلى كومپوزيتور ءشامشى قالداياقوۆتىڭ تۋعان كۇنى

4404
Adyrna.kz Telegram

ءشامشى قالداياقوۆ 1930 جىلى 15  تامىزدا قازىرگى تۇركىستان وبلىسى وتىرار اۋدانى ءشاۋىلدىر اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. كىشى ءجۇزدىڭ جاعالبايلى رۋىنان شىققان.

اكەسى قالداياقتىڭ شىن اتى ءاناپيا بولعان، ال اناسى تورەنىڭ قىزى  – ساقىپجامال. اكەسى دۇنيەگە ۇل كەلسە، وعان ءجامشيد پاتشانىڭ اتىن قويامىن دەگەن ەكەن. ءبىر كۇندەرى تۇسىندە ۇلىنىڭ ايدىن كولدەن اققۋ قۇس بولىپ ءجۇزىپ جۇرگەنىن كورىپ، جاقسىعا جورىپتى.

ءشامشىنىڭ اكەسى قالداياق اۋىل شارۋاشىلىعىنا قاجەت قۇرال-سايمانداردى جاسايتىن شەبەر، جاڭقاعا جان بىتىرەر ۇستا بولعان، قوبىز بەن دومبىرادا ەركىن ويناعان، قيسسالاردى جاتقا ايتقان. كومپوزيتوردىڭ اكەسى مەن اناسى ءان ونەرىنەن قۇرالاقان بولماعان، ولار دا تۋعان جەرىندە توي-دۋماننىڭ كوركى بولعان دەسەدى.

ءشامشى قالداياقوۆ مەكتەپتى بىتىرگەن سوڭ سارىاعاشتاعى مال دارىگەرلىك تەحنيكۋمىندا ءبىلىم الدى. وقۋىن بىتىرگەن سوڭ 20 جاستاعى ءشامشى اقتوبەدە سەگىز اي ەڭبەك ەتەدى. 1951-1954 جىلدارى قيىر شىعىستا اسكەري بورىشىن اتقارعان.

اسكەردەن كەلگەن سوڭ ءشامشى ماسكەۋدەگى چايكوۆسكي اتىنداعى ۋچيليششەگە وقۋعا تۇسەدى. 1954 جىلى ونى بىتىرمەستەن، ەلگە قايتىپ كەلەدى. اناسى ناۋقاستانىپ جاتىپ، بالاسىن ورىس بولىپ كەتەدى دەپ قورقىپ، شاقىرتىپ العان ەكەن. اۋىلعا ورالعان سوڭ ۇيىرمەلەرگە قاتىسىپ، كلۋب مەڭگەرۋشىسى بولىپ قىزمەتكە ارالاسا باستادى.

1955 جىلى تاشكەنتتەگى حامزا نيازي اتىنداعى مۋزىكالىق ۋچيليششەگە مۋزىكا تەورياسى فاكۋلتەتىنە قابىلدانادى. ول جەردە ىسساپارمەن تاشكەنتكە بارعان ءانشى جامال وماروۆامەن تانىسادى. ءسويتىپ ءشامشىنى الماتىعا شاقىرادى.تاشكەنتتەگى وقۋىن بىتىرمەي، ءشامشى الماتىعا كوشىپ كەلەدى. 1956 جىلى قالداياقوۆ قۇرمانعازى اتىنداعى كونسەرۆاتورياعا وقۋعا تۇسەدى. ول جەردە التى جىل بويى ءبىرىنشى كۋرس ستۋدەنتى بولىپ جۇرەدى.

ءشامشى قالداياقوۆ ارتىنان 300-گە جۋىق ءان جازىپ قالدىردى. سىرعا تولى، مۇڭعا تولى نازىك، ىرعاقتى اندەرى قازاق دالاسىن الاقانىنا سالىپ ايالاپ، ءالى دە تەربەتىپ كەلەدى. ال ونىڭ "مەنىڭ قازاقستانىم" اتتى تۋىندىسى بۇگىندە قازاق ەلىنىڭ مەملەكەتتىك ءانۇرانىنا اينالدى.

ءشامشى قالداياقوۆ ءومىرىنىڭ سوڭىندا جامبىل وبلىسىنداعى دۇنگەن اۋىلىندا تۇرعان. 1991 جىلدىڭ 16 قارا­شاسىندا دەرتى اسقىنىپ، اۋرۋحاناعا تۇسكەن. سول جىلدىڭ 29 جەلتوقسانىندا كومپوزيتورعا "قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى" اتاعى بەرىلگەن. حالقىن سۇيگەن، حالقى سۇيگەن سازگەر 1992 جىلدىڭ 29 اقپانىندا كوز جۇمدى.

وتكەن جىلى تۇركىستان وبلىسى وتىرار اۋدانىندا ءشامشى قالداياقوۆتىڭ 90  جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا كومپوزيتورعا ارنالعان قازاقستانداعى العاشقى مۋزەي اشىلدى.

 

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.

پىكىرلەر