Bügın — belgılı kompozitor Şämşı Qaldaiaqovtyŋ tuǧan künı

5444
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2021/08/shimshi.jpg
Şämşı Qaldaiaqov 1930 jyly 15  tamyzda qazırgı Türkıstan oblysy Otyrar audany Şäuıldır auylynda düniege kelgen. Kışı jüzdıŋ Jaǧalbaily ruynan şyqqan. Äkesı Qaldaiaqtyŋ şyn aty Änäpiia bolǧan, al anasy törenıŋ qyzy  – Saqypjamal. Äkesı düniege ūl kelse, oǧan Jämşid patşanyŋ atyn qoiamyn degen eken. Bır künderı tüsınde ūlynyŋ aidyn kölden aqqu qūs bolyp jüzıp jürgenın körıp, jaqsyǧa jorypty. Şämşınıŋ äkesı Qaldaiaq auyl şaruaşylyǧyna qajet qūral-saimandardy jasaityn şeber, jaŋqaǧa jan bıtırer ūsta bolǧan, qobyz ben dombyrada erkın oinaǧan, qissalardy jatqa aitqan. Kompozitordyŋ äkesı men anasy än önerınen qūralaqan bolmaǧan, olar da tuǧan jerınde toi-dumannyŋ körkı bolǧan desedı. Şämşı Qaldaiaqov mekteptı bıtırgen soŋ Saryaǧaştaǧy mal därıgerlık tehnikumynda bılım aldy. Oquyn bıtırgen soŋ 20 jastaǧy Şämşı Aqtöbede segız ai eŋbek etedı. 1951-1954 jyldary Qiyr Şyǧysta äskeri boryşyn atqarǧan.
Äskerden kelgen soŋ Şämşı Mäskeudegı Chaikovskii atyndaǧy uchilişege oquǧa tüsedı. 1954 jyly ony bıtırmesten, elge qaityp keledı. Anasy nauqastanyp jatyp, balasyn orys bolyp ketedı dep qorqyp, şaqyrtyp alǧan eken. Auylǧa oralǧan soŋ üiırmelerge qatysyp, klub meŋgeruşısı bolyp qyzmetke aralasa bastady.
1955 jyly Taşkenttegı Hamza Niiazi atyndaǧy muzykalyq uchilişege muzyka teoriiasy fakultetıne qabyldanady. Ol jerde ıssaparmen Taşkentke barǧan änşı Jamal Omarovamen tanysady. Söitıp Şämşını Almatyǧa şaqyrady.Taşkenttegı oquyn bıtırmei, Şämşı Almatyǧa köşıp keledı. 1956 jyly Qaldaiaqov Qūrmanǧazy atyndaǧy konservatoriiaǧa oquǧa tüsedı. Ol jerde alty jyl boiy bırınşı kurs studentı bolyp jüredı.
Şämşı Qaldaiaqov artynan 300-ge juyq än jazyp qaldyrdy. Syrǧa toly, mūŋǧa toly näzık, yrǧaqty änderı qazaq dalasyn alaqanyna salyp aialap, älı de terbetıp keledı. Al onyŋ "Menıŋ Qazaqstanym" atty tuyndysy bügınde qazaq elınıŋ memlekettık Änūranyna ainaldy.
Şämşı Qaldaiaqov ömırınıŋ soŋynda Jambyl oblysyndaǧy Düngen auylynda tūrǧan. 1991 jyldyŋ 16 qara­şasynda dertı asqynyp, auruhanaǧa tüsken. Sol jyldyŋ 29 jeltoqsanynda kompozitorǧa "Qazaqstannyŋ Halyq ärtısı" ataǧy berılgen. Halqyn süigen, halqy süigen sazger 1992 jyldyŋ 29 aqpanynda köz jūmdy. Ötken jyly Türkıstan oblysy Otyrar audanynda Şämşı Qaldaiaqovtyŋ 90  jyldyq mereitoiy qarsaŋynda kompozitorǧa arnalǧan Qazaqstandaǧy alǧaşqy muzei aşyldy.  

"Adyrna" ūlttyq portaly.

Pıkırler