ءححى عاسىردا ەكولوگيالىق جاعدايدىڭ ناشارلاۋى كۇردەلى پروبلەماعا اينالدى. ونەركاسىپتىك شىعارىندىلار، اۋىلشارۋاشىلىعىندا حيميكاتتاردى پايدالانۋ، وزەندەرگە قالدىقتاردى تاستاۋ جانە باسقا فاكتورلار ەكولوگيالىق قاۋىپتى ايماقتاردىڭ پايدا بولۋىنا اكەلدى.
- ەكولوگيالىق پروبلەمالاردىڭ نەگىزگى كوزدەرى:
پلاستماسسانى جانە قيىن ماتەريالداردى جاپپاي پايدالانۋ قوقىستى ساقتاۋ جانە قايتا وڭدەۋ پروبلەماسىن تۋدىردى.
ەكىنشى كوزى-اۋاعا، سۋعا جانە توپىراققا تۇسەتىن ونەركاسىپتىك قالدىقتاردىڭ دۇرىس سۇزىلمەۋى. ەكولوگيالىق نورمالارعا سايكەس كەلمەيتىن جەراستى قولونەر وندىرىستەرىنىڭ تارالۋى ەكوجۇيەلەرگە جاڭا قاۋىپ ءتوندىردى.
تەحنوگەندىك سيپاتتاعى اپاتتار جەكە پروبلەما بولىپ تابىلادى: حيميا كاسىپورىندارىنداعى اپاتتار، مۇناي قۇبىرلارىنىڭ جارىلۋى، تانكەرلەردىڭ قۇلاۋى، رادياتسيانىڭ سۋعا اعۋى.
تاعى ءبىر سەبەپ-جەكەلەگەن ايماقتاردىڭ كوپ قونىستانۋى. ولاردا ادامدار ءتيىستى مەديتسينا مەن بىلىمگە قول جەتكىزە المايدى، ال لاستانۋدىڭ سالدارى وتە وتكىر سەزىلەدى.
ەڭ لاس بەس ەل
ەڭ لاس 5 ەلدىڭ قاتارىنا نەگىزىنەن دامۋشى مەملەكەتتەر كىرەدى. 2020 جىلى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋلەر ەكولوگيالىق قولايسىز ەلدەردىڭ ناقتى ءتىزىمىن جاساۋعا مۇمكىندىك بەردى. ءبىرىنشى ورىنداردى بۇرىنعىسىنشا ازيا مەملەكەتتەرى الادى.
1. بانگلادەش
بانگلادەش قورشاعان ورتاعا دەزينفەكتسيادان وتپەيتىن وتە ۋلى زاتتاردىڭ شىعارىلۋىنا بايلانىستى تىزىمگە ەنەدى. بۇۇ مالىمەتتەرى بويىنشا، اۋا ساپاسى ناشار بولعاندىقتان، ەلدە ءار ساعات سايىن 800-گە دەيىن ادام قايتىس بولادى.
2. پاكىستان
وڭدەۋ، مەتاللۋرگيا جانە مۇناي وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ جۇمىسىنا بايلانىستى پاكىستانداعى اۋانىڭ لاستانۋ دەڭگەيى 74% قۇرايدى. انتيسانيتارلىق، توپىراقتىڭ توزۋى، سۋ قالدىقتارىمەن لاستانعان جانە ايماقتىڭ حيميالىق لاستانۋىمەن بايلانىستى كۇردەلى پروبلەمالار بار.
3. ءۇندىستان
ونەركاسىپتىك قالدىقتارمەن لاستانۋىنا بايلانىستى 146,82 ميلليون گەكتار ءۇندى جەرىن اۋىلشارۋاشىلىعى ءۇشىن پايدالانۋعا بولمايدى. ءۇندىستاننىڭ نەگىزگى وزەندەرى تۇرمىستىق قالدىقتارعا تولى، بىراق ادامدار سۋدى پايدالانۋعا ءماجبۇر. شامادان تىس پوپۋلياتسيا، انتيسانيتارلىق جانە كەدەيلىك اۋرۋدىڭ تەز تارالۋىنا ىقپال ەتەدى. ۇندىستانداعى قولايسىز ەكولوگيالىق جاعدايعا بايلانىستى مۋتانتتى بالالار ءجيى دۇنيەگە كەلەدى.
4. اۋعانستان
اۋعانستان تۇرعىندارى ۇنەمى سوعىس قاۋپى جاعدايىندا ءومىر ءسۇرىپ، جۇمىس ىستەيدى، سونىڭ سالدارىنان ەل ەكونوميكاسى قۇلدىرادى. سوڭعى جىلدارى اۋانىڭ لاستانۋ دەڭگەيى قاۋىپتى دەڭگەيگە جەتتى، ويتكەنى تۇرعىندار ۇيلەردى جىلىتۋ ءۇشىن كەز-كەلگەن قوقىستى جاعۋعا ءماجبۇر بولدى. اۋعانستاندا ءالى كۇنگە دەيىن لاس ەتيلدەنگەن جانارماي قولدانىلادى.
5. كۋۆەيت
كۋۆەيتتەگى ەكولوگيالىق جاعداي مۇناي ونەركاسىبىنىڭ دامۋىنا بايلانىستى ناشارلادى. اۋانىڭ لاستانۋىنىڭ جوعارى دەڭگەيىنەن باسقا، سۋ پروبلەمالارى دا بايقالادى: مۇناي توگىلۋىنە بايلانىستى تەڭىز فلوراسى مەن فاۋناسى قۇبىرلاردىڭ جارىلۋى كەزىندە ولەدى.
ادەما كادىلبەكوۆا
