قۇدابايعا قۇرمەت

3505
Adyrna.kz Telegram
ءبىزدىڭ قاراتەرەڭ – و باستا باسشىدان باعى جانعان اۋىل. بالىعى تايداي تۋلاعان قوسارال بولعان تۇستا دا، اۋى مەن باۋى ورتاق كوپبىرلىك بولعان كەزدە دە، بۇل اۋىلدى مىقتى ازاماتتار بيلەپتى. بۇرىنعى الىمدى اعالاردى بۇكىل ەل اڭىز قىلىپ ايتادى. ءوزىمىز دە شەت جاعاسىن كوردىك. قاراتەرەڭنىڭ جاناسىل ءالجانوۆ، وتەنالي الپىسباەۆ، ءالىمجان جۇگىنىسوۆ، مولداجان جاپپاسباەۆ، تولىباي ۇيقاسوۆ، كەشۋباي ماحانوۆ دەگەن بىلىكتى باسشىلارى بولدى. ءبىرى شارۋاشىلىق باسقاردى، ءبىرى اۋىلناي قىزمەتىن اتقاردى. ءبارى دە كوشەلى كىسىلەر ەدى. قاي-قايسىسى دا قاراتەرەڭنىڭ كوشىن ورگە سۇيرەدى.
توقسانىنشى جىلداردىڭ ورتاسىنا تامان اۋىلعا قۇداباي اكىم بولىپتى دەگەن حابار جەتتى. كادىمگى قۇداباي جيەنباەۆ... جامبىل گيدرومەليوراتيۆتىك-قۇرىلىس ينستيتۋتىنىڭ تۇلەگى. جاپ-جاس جىگىت. بىزدەن ءۇش-ءتورت جاستاي كىشىلىگى بار. الدىمىزدان كەسە وتپەيتىن ىزەتتى ءىنىمىز. ءبىز قاتارلاس ارالباي دەگەن اعاسى بار-دى. جىگىتتىڭ تورەسى ەدى ول. جيىرماعا تولار-تولماستا اسكەر قاتارىندا جۇرگەندە اياق استىنان وپات بولدى. سودان سوڭ قۇدابايعا دەگەن ىقىلاسىمىز بولەك-ءتى. بىراق ءوز باسىم ادەپكىدە قارشادايىنان قالاعا تارتىپ وتىراتىن، ءساندى كيىنىپ، سىرباز كەيىپتە جۇرەتىن ەركە دە سەركە قۇداباي ءىنىمنىڭ ءبىر اۋىلدىڭ شارۋاسىن شىرق ءۇيىرىپ اكەتەرىنە اسا سەنە قويعانىم جوق. ارى كەتسە اكىمدىك قىزمەتتىڭ بۋى بىرەر جىلعا جەتەر، سوسىن قۇلانداي جورتقان قىزىلورداسىنا تايىپ تۇراتىن شىعار دەپ ويلاعام. ونىڭ ۇستىنە ماڭدايى كەرە قارىس اناداي ايبىندى اعالاردان كەيىن اكىم بولۋ دەگەن... ءاي، شىدامايسىڭ-اۋ، بالا...
جوق، ءبىزدىڭ قۇداش ويتپەدى. ويتپەيتىندەي سەبەبى بار ەكەن. ونى اۋىلدىڭ كەتەۋى كەتىڭكىرەگەن ساتتە ەل اقساقالدارى القالاپ وتىرىپ وسى قىزمەتكە ىڭعايلاپتى. ارينە، ەركىندىكتى سۇيەتىن بۇل العاشقىدا ات-تونىن الا قاشقان. ءبىراز بۇلقىنعان. سوسىن نارىق كەزەڭىن اۋىرسىنا قارسى العان اۋىلىن باسقارۋعا كونگەن اقىرى.
سول كونگەننەن مول كوندى. كونگەنىڭ نە، ابدەن كوندىكتى. كونتەرىلى بولدى دا شىقتى. قيىندىقتىڭ ءبارىن ەلمەن بىرگە كوردى. جامان اتىن شىعارماۋعا تىرىستى. ۇلكەننىڭ دە، كىشىنىڭ دە ءتىلىن تاپتى. كوز الدىمىزدا بىلىكتى باسشى بولىپ قالىپتاستى. قۇدابايدىڭ تۇسىندا اۋىل ءتۇرلى سىننان ءوتتى، اقىرى ەڭسەسىن تىكتەدى. كەيىن باق-بەرەكەسى مولايدى. ىرگەگە سۋ كەلدى. بالىقتىڭ باسى قۇرالدى. جۇرتتىڭ تۇرمىسى تۇزەلدى. اقشاڭقان ۇيلەر سالىندى. جايىنباس كولىكتەر بوساعادا تۇردى. بالكىم، بۇل قاجىماي-تالماي جۇمىس ىستەگەن قۇدابايدىڭ ومىرلىك جولىنىڭ جاقسىلىعى شىعار. ال ونىڭ شارۋانىڭ كوزىن بىلەتىن ىسكەر اكىم بولعانىنا ەشكىم داۋ ايتا الماسا كەرەك.
قاراتەرەڭنىڭ ىرگەسىندەگى كوكارالدى كورۋگە جۋرناليستەر كەلگەندە قۇدابايدىڭ كوزى وتتاي جانىپ، ءوزى قىرانداي سىلكىنەر ەدى. ەل تاريحىن جەتىك بىلەتىن، اڭگىمەنى مايىن تامىزىپ ايتاتىن ەڭگەزەردەي جىگىتتى ارىپتەستەرىمىز بىردەن باۋىرعا تارتاتىن. ءىرىلى-ۇساقتى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ارقىلى ارالداعى الىپ تۇلعالى اكىمنىڭ ءيميدجى قالىپتاسقان-تۇعىن. ەلورداداعى جۋرناليستەر كەزدەسكەن سايىن ونى سۇراپ تۇراتىن. قۇداباي مەن قاراتەرەڭ دەگەن ۇعىمدار ءبىر-ءبىرىنىڭ بالاماسىنا اينالىپ كەتكەلى قاشان...
ارالدىڭ شەجىرەلى مەكەنى – قاراتەرەڭدى شيرەك عاسىرداي باسقارعان سول قۇداباي ەكى-ءۇش جىل بۇرىن ەداۋىر ناۋقاستانىپ قالدى. جۇمىس-جۇمىس دەپ جانىققاننىڭ اسەرى شىعار... دارىگەرلەر ەم-دومىن اياعان جوق. ءوزى ەندى-ەندى عانا وڭالىپ كەلەدى. ورنىنا تاعايىندالعان جاس باسشى سەرىكباي جۇبانيازوۆ ءىزاشار اعاسىنىڭ جولىن لايىقتى جالعاستىرۋدا.
كەشە اۋداننىڭ باسشىسى مۇحاڭ، مۇحتار اۋەسۇلى قاراتەرەڭگە ارنايى كەلىپ، تالاي جىلعى سەرىكتەسىنە قۇرمەت كورسەتىپتى. جالپى، مۇحاڭ بۇل اۋىلعا جولى تۇسكەن سايىن الەۋەتتى ارىپتەسىنىڭ ءحالىن سۇراۋدى ۇمىتپايدى. بىراق ونىڭ بۇل جولعى كەلىسىنىڭ ءجونى بولەك. قۇداباي اۋداننىڭ قۇرمەتتى ازاماتى اتانىپتى. ءسويتىپ، كورگەنى كوپ كوشەلى باسشى بىرتىندەپ تاۋىرلەنىپ كەلە جاتقان ەر-ازاماتتى قولتىعىنان دەمەدى. ەبىل-دەبىلى شىعىپ، كىشى ارالدىڭ جاعاسىنان ۇزاماي، بۇكىل ءومىرىن وتكىزگەنىن ەسكەرگەنى شىعار... بار بولىڭىز، مۇحا! ساۋىعىپ كەت، قۇداباي! جاقسى كۇندەردە جولىعايىق! قاراتەرەڭنىڭ جازۋعا بولاتىن ءھام قاعازعا تۇسپەيتىن جىردان قىزىق حيكايالارى تۋرالى ساعاتتاپ وتىرىپ اڭگىمەلەسەتىن بولامىز ءالى...
باۋىرجان ومارۇلى
پىكىرلەر