Bizdiń Qaratereń – o basta basshydan baǵy janǵan aýyl. Balyǵy taıdaı týlaǵan Qosaral bolǵan tusta da, aýy men baýy ortaq Kópbirlik bolǵan kezde de, bul aýyldy myqty azamattar bılepti. Burynǵy alymdy aǵalardy búkil el ańyz qylyp aıtady. Ózimiz de shet jaǵasyn kórdik. Qaratereńniń Janasyl Áljanov, Ótenálı Alpysbaev, Álimjan Júginisov, Moldajan Jappasbaev, Tolybaı Uıqasov, Keshýbaı Mahanov degen bilikti basshylary boldy. Biri sharýashylyq basqardy, biri aýylnaı qyzmetin atqardy. Bári de kósheli kisiler edi. Qaı-qaısysy da Qaratereńniń kóshin órge súıredi.
Toqsanynshy jyldardyń ortasyna taman aýylǵa Qudabaı ákim bolypty degen habar jetti. Kádimgi Qudabaı Jıenbaev... Jambyl gıdromelıoratıvtik-qurylys ınstıtýtynyń túlegi. Jap-jas jigit. Bizden úsh-tórt jastaı kishiligi bar. Aldymyzdan kese ótpeıtin izetti inimiz. Biz qatarlas Aralbaı degen aǵasy bar-dy. Jigittiń tóresi edi ol. Jıyrmaǵa tolar-tolmasta ásker qatarynda júrgende aıaq astynan opat boldy. Sodan soń Qudabaıǵa degen yqylasymyz bólek-ti. Biraq óz basym ádepkide qarshadaıynan qalaǵa tartyp otyratyn, sándi kıinip, syrbaz keıipte júretin erke de serke Qudabaı inimniń bir aýyldyń sharýasyn shyrq úıirip áketerine asa sene qoıǵanym joq. Ary ketse ákimdik qyzmettiń býy birer jylǵa jeter, sosyn qulandaı jortqan Qyzylordasyna taıyp turatyn shyǵar dep oılaǵam. Onyń ústine mańdaıy kere qarys anadaı aıbyndy aǵalardan keıin ákim bolý degen... Áı, shydamaısyń-aý, bala...
Joq, bizdiń Qudash óıtpedi. Óıtpeıtindeı sebebi bar eken. Ony aýyldyń keteýi ketińkiregen sátte el aqsaqaldary alqalap otyryp osy qyzmetke yńǵaılapty. Árıne, erkindikti súıetin bul alǵashqyda at-tonyn ala qashqan. Biraz bulqynǵan. Sosyn naryq kezeńin aýyrsyna qarsy alǵan aýylyn basqarýǵa kóngen aqyry.
Sol kóngennen mol kóndi. Kóngeniń ne, ábden kóndikti. Kónterili boldy da shyqty. Qıyndyqtyń bárin elmen birge kórdi. Jaman atyn shyǵarmaýǵa tyrysty. Úlkenniń de, kishiniń de tilin tapty. Kóz aldymyzda bilikti basshy bolyp qalyptasty. Qudabaıdyń tusynda aýyl túrli synnan ótti, aqyry eńsesin tiktedi. Keıin baq-berekesi molaıdy. Irgege sý keldi. Balyqtyń basy quraldy. Jurttyń turmysy túzeldi. Aqshańqan úıler salyndy. Jaıynbas kólikter bosaǵada turdy. Bálkim, bul qajymaı-talmaı jumys istegen Qudabaıdyń ómirlik jolynyń jaqsylyǵy shyǵar. Al onyń sharýanyń kózin biletin isker ákim bolǵanyna eshkim daý aıta almasa kerek.
Qaratereńniń irgesindegi Kókaraldy kórýge jýrnalıster kelgende Qudabaıdyń kózi ottaı janyp, ózi qyrandaı silkiner edi. El tarıhyn jetik biletin, áńgimeni maıyn tamyzyp aıtatyn eńgezerdeı jigitti áriptesterimiz birden baýyrǵa tartatyn. Irili-usaqty buqaralyq aqparat quraldary arqyly Araldaǵy alyp tulǵaly ákimniń ımıdji qalyptasqan-tuǵyn. Elordadaǵy jýrnalıster kezdesken saıyn ony surap turatyn. Qudabaı men Qaratereń degen uǵymdar bir-biriniń balamasyna aınalyp ketkeli qashan...
Araldyń shejireli mekeni – Qaratereńdi shırek ǵasyrdaı basqarǵan sol Qudabaı eki-úsh jyl buryn edáýir naýqastanyp qaldy. Jumys-jumys dep janyqqannyń áseri shyǵar... Dárigerler em-domyn aıaǵan joq. Ózi endi-endi ǵana ońalyp keledi. Ornyna taǵaıyndalǵan jas basshy Serikbaı Jubanııazov izashar aǵasynyń jolyn laıyqty jalǵastyrýda.
Keshe aýdannyń basshysy Muhań, Muhtar Áýesuly Qaratereńge arnaıy kelip, talaı jylǵy seriktesine qurmet kórsetipti. Jalpy, Muhań bul aýylǵa joly túsken saıyn áleýetti áriptesiniń halin suraýdy umytpaıdy. Biraq onyń bul jolǵy kelisiniń jóni bólek. Qudabaı aýdannyń qurmetti azamaty atanypty. Sóıtip, kórgeni kóp kósheli basshy birtindep táýirlenip kele jatqan er-azamatty qoltyǵynan demedi. Ebil-debili shyǵyp, Kishi Araldyń jaǵasynan uzamaı, búkil ómirin ótkizgenin eskergeni shyǵar... Bar bolyńyz, Muha! Saýyǵyp ket, Qudabaı! Jaqsy kúnderde jolyǵaıyq! Qaratereńniń jazýǵa bolatyn hám qaǵazǵa túspeıtin jyrdan qyzyq hıkaıalary týraly saǵattap otyryp áńgimelesetin bolamyz áli...
Baýyrjan OMARULY
