«الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىندا نۇرتاس وڭداسىنوۆ تۋرالى دەرەكتى فيلم كورسەتىلدى. فيلمدى قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى تاپسىرىسى بويىنشا ش.ايمانوۆ اتىنداعى «قازاقفيلم» اق «الماتىفيلم» كينوستۋدياسىمەن بىرلەسە وتىرىپ شىعارعان. گۇلسىم ورازاليەۆانىڭ «نۇرتاس وڭداسىنوۆ» اتتى كىتابىنىڭ جەلىسى بويىنشا تۇسىرىلگەن كينوتۋىندىدا، قازاقستان ۇكىمەتىن ەڭ اۋىر جىلدارىندا (1938-1951) 13 جىل تابان اۋدارماي باسقارعان رەسپۋبليكامىزدىڭ ەكونوميكاسى مەن ونەركاسىبىنىڭ، مادەنيەتى مەن عىلىم-ءبىلىمىنىڭ دامۋىنا زور ۇلەس قوسقان مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى نۇرتاس ءداندىبايۇلى وڭداسىنوۆتىڭ ءومىرى مەن قىزمەتى باياندالادى. ءفيلمنىڭ رەجيسسەرى – وڭداسىن تاستانوۆ.
نۇرتاس وڭداسىنوۆ – قازاقستان ۇكىمەتىن ەڭ اۋىر ۇلى وتان سوعىسى كەزىندە جانە سوعىستان كەيىنگى جىلداردا رەسپۋبليكانىڭ ىشكى ەكونوميكاسى مەن مادەنيەتىنىڭ، عىلىم-ءبىلىمىنىڭ دامۋىنا بارىنشا كۇش سالا وتىرىپ جان-جاقتى دامىتا باسقارعان دارا باسشى. ول 1938 جىلى شىعىس قازاقستان وبلىسى اتقارۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى، 1938-1951 جىلدار ارالىعىندا (13 جىل) قازاق سسر ۇكىمەتىنىڭ توراعاسى، 1951-1953 جىلدارى كپسس وك جانىنداعى جوعارى پارتيا مەكتەبىندە وقىپ، 1953-1954 جىلى قازاق سسر جوعارعى سوۆەتى پرەزيديۋمىنىڭ توراعاسى، 1955-1962 جىلدارى گۋرەۆ وبلىستىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ توراعالىق قىزمەتىنەن كەيىن 5 جىل وبلىستىق كپ وك ءبىرىنشى حاتشىسى قىزمەتىن اتقاردى.
سوعىس جىلدارىندا، رەسپۋبليكامىزدا عىلىم اكادەمياسىنىڭ جەكە شاڭىراق كوتەرۋىنە، قازاق مەملەكەتتىك قىزدار پەداگوگيكالىق ينستيتۋتى مەن ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسىن قۇرۋعا، شەت تىلدەر، دەنە تاربيەسى جانە بارلىق وبلىس ورتالىقتارىندا مۇعالىمدەر ينستيتۋتىنىڭ اشىلۋىنا بىردەن ءبىر ۇيتقى بولعان قايراتكەر تۇلعا.
سونىمەن قاتار، ەلىمىزدەگى ءىرى قۇرىلىستار: ەرتىس-قاراعاندى، ارىس-تۇركىستان، ءمىرزاشول كانالدارىنىڭ، اتىراۋ، تەمىرتاۋ، جەزقازعان، بالقاش، اقتوبەدەگى ءىرى زاۋىتتاردىڭ، سونىمەن قاتار مويىنتى-شۋ تەمىر جولىنىڭ سالىنۋىنا باسشىلىق جاساپ، ەرەكشە ىسكەرلىگىمەن تانىلدى.
ال، بۇگىنگى «قازاقفيلمنىڭ» دە نەگىزى سول ۋاقىتتان باستاۋ الادى. باسقا رەسپۋبليكاعا ەۆاكۋاتسيامەن كەتىپ بارا جاتقان «موسفيلم» مەن «لەنفيلمدى» قازاقستان ۇكىمەتى اتىنان ارنايى قازاقستانعا شاقىرتقان نۇرتاس وڭداسىنوۆ ەكەنىن قازىر بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەيدى. ەكى كينوستۋديانىڭ حاس شەبەرلەرىنىڭ قولداۋىمەن «رايحان»، «اباي اندەرى» فيلمدەرى ءتۇسىرىلدى.
«زەينەتكەرلىككە شىققاننان سوڭ شىعارماشىلىق قىزمەتپەن اينالىسىپ، 1969 جىلى «ارابشا-قازاقشا تۇسىندىرمە سوزدىگى»، 1974 جىلى «پارسىشا-قازاقشا تۇسىندىرمە سوزدىگى» جارىق كورىپ، قالىڭ وقىرماننىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەندى» — دەيدى د. ا. قوناەۆ ءوزىنىڭ «ءوتتى داۋرەن وسىلاي» كىتابىندا.
ن.د. وڭداسىنوۆ ءۇش رەت لەنين، ەكى رەت ەڭبەك قىزىل تۋ وردەنىمەن، كوپتەگەن مەدەلدارمەن، قۇرمەت گراموتالارمەن ماراپاتتالعان.
تۇساۋكەسەر تۋىندىعا جازۋشى-دراماتۋرگ د. يسابەكوۆ، اقىن، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى ت. مەدەتبەكوۆ، قازاقستان جۋرناليستەر وداعى سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، «قازاق ءۇنى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى قازىبەك يسا، وڭداسىنوۆتانۋشى گ. ورازاليەۆا سەكىلدى بىرقاتار بەدەلدى تۇلعالار دا قاتىستى.
دەرەكتى ءفيلمنىڭ ماقساتى – حالقى ءۇشىن قالتقىسىز ەڭبەك ەتكەن ەردىڭ اتىن ۇمىتپاي، ونىڭ ونەگەلى ىستەرىن بۇگىنگى وسكەلەڭ ۇرپاققا دارىپتەپ ۇلگى ەتۋ.
جاسۇلان ناۋرىزاليەۆ
