(نەمەسە ءبىر سۋرەتتىڭ سىرى)
جاقىندا قاپتاعان اقجەم-كوكجەم قاعازدارىمنىڭ اراسىنان ءبىر ەسكىلەۋ سۋرەتتى تاۋىپ الدىم. تاعدىردىڭ اۋىر سالماعىنا توتەپ بەرە الماي، مورت سىنعان تالانتتى ءفوتوتىلشى ءجۇسىپ ەرعاليەۆتىڭ تۇسىرگەن دۇنيەسى. قايدا بارام دەسەڭ دە، ىلەسىپ شاۋىپ جۇرە بەرەتىن اقكوڭىل جىگىت ەدى. ول ادامدى جاي سۋرەتكە تارتىپ قانا قويمايتىن. ويلى وبراز جاساۋعا تالپىناتىن. قاس-قاعىم ءساتتى ۇستاپ قالعان جالعىز-اق كادرى تۇتاس شىعارمانىڭ مىندەتىن ارقالاپ تۇراتىن كەيدە. مىنە، سول ءجۇسىپتىڭ تاعى ءبىر ەڭبەگى. قۇداي بىلەدى، بۇل سۋرەت وسى سۋرەتتە بەينەلەنگەن مىنا كىسىنىڭ وزىندە دە جوق-اۋ شاماسى...
بۇل سۋرەتتە جاپ-جاس، ماقساتىنا بەرىك، وزىنە سەنىمدى جاس جىگىت اينالاسىن جايلاپ قانا كوزىنىڭ قيىعىمەن بارلاپ تۇر. ەكى كوزى كۇلىمدەپ، تىرشىلىگىنە رازى ادامنىڭ كەيپىن تانىتادى. ومىرگە ەپتىلىگى، ادامي قارىم-قاتىناسقا بەيىمدىگى، ۇلكەننىڭ دە، كىشىنىڭ دە ءتىلىن تاۋىپ، ەركىن سويلەسە بىلەتىن قابىلەتى بار ەكەنىن بىردەن اڭعاراسىڭ. ويتكەنى ونىڭ ءوزى ەمەس، كوزى سويلەپ تۇر. سوعان قاراپ، بولاشاعىن دا باعامداعاندايسىڭ...
ءجا، جۇمباقتاي بەرمەي، ىلگەرىدەن باستايىق. «جاس الاشتا» جۇمىس ىستەيتىن كەزىمىز ەدى. ءبىر كۇنى شەت تىلدەرى ينستيتۋتىندا «تۇلپار» دەپ اتالاتىن ادەبي جاستار كلۋبى قۇرىلعانىن ەستىدىك. ارا تۇرا ولەڭ ورەتىن، اڭگىمە جازاتىن قىز-جىگىتتەردىڭ باسىن قوسىپ، ارنايى كەش وتكىزىپ تۇراتىن كورىنەدى. بۇل ءبىزدىڭ باسىلىمنىڭ تاقىرىبى ەكەنىنە داۋ جوق-تى. بىرلەستىكتىڭ اتى دا قىزىق. ادەتتە، ستۋدەنتتەردىڭ ۇيىمى بولعان سوڭ «جاس تۇلپار» دەپ اتالار ەدى. ال مىناۋ باعىتىن ىزدەگەن بالا تۇلپار ەمەس، اۋىزدىقپەن الىسقان اساۋ تۇلپاردىڭ ناق ءوزى...
بارىپ كوردىك. «تۇلپاردىڭ» جەتەكشىسى ءوزىمىز قاتارلى جىگىت ەكەن. ءوزى جۇقالتاڭ. بويى سىرىقتاي. كوزى كۇلىمدەپ تۇر. اجەپتەۋىر قويۋ مۇرتى بار. جۇزىكتىڭ كوزىنەن وتكەندەي پىسىق. ايتايىن دەگەن ءسوزىڭدى كومەيىڭنەن شىعىپ كەلە جاتقاندا-اق اڭعارىپ قويادى. «ءاي، تەگىن بالا بولمادىڭ-اۋ» دەدىم ىشىمنەن. باسە، تالانتتى قىز-جىگىتتەردىڭ وتاۋىنا اينالعان «تۇلپاردى» تىزگىندەپ جۇرگەن جىگىت وسال بولۋشى ما ەدى؟!
بىرلەستىك باسشىسى «تۇلپاردى» سول تىزگىندەگەننەن مول تىزگىندەدى. شەت تىلدەرى ينستيتۋتىن ۇزدىك ءبىتىردى. ومبى قازاقتارىنىڭ ءتىلىن زەرتتەپ، كانديداتتىق ديسسەرتاتسيا قورعادى. ءسوزجاسامنىڭ تابيعاتىنا ءۇڭىلىپ، دوكتورلىق ەڭبەگىنە ارقاۋ ەتتى. جوعارى وقۋ ورنىنىڭ كافەدرا مەڭگەرۋشىسى، پرورەكتورى بولدى. باسقا جۇرت ازەر قول جەتكىزەتىن پروفەسسور اتاعىن عىلىم كانديداتى كەزىندە-اق يەلەندى. ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ الدىمەن كوررەسپوندەنت-مۇشەسى، كەيىن تولىق مۇشەسى بولىپ سايلاندى. ەلگە بەلگىلى تاعى ءبىر عىلىم ورداسى – ۇلتتىق جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى اكادەمياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى بولىپ بەكىتىلدى.
عىلىمداعى بيىكتەرىنە قازاقتىڭ تانىمال عالىمى شورا سارىباەۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن قول جەتكىزدى. ۇستازىنا دەگەن قادىر-قۇرمەتى جاعىنان كارىمبەك تۇستاستارىنىڭ ءبىرازىنا ۇلگى كورسەتتى. ول – اكادەميك ءابدۋالي قايداردىڭ سوزىمەن ايتساق، شوكەڭنىڭ ءبىر بالاسىنداي بولىپ كەتكەن شاكىرتى. ۇستاز بەن شاكىرت دەسەڭ دە، اكە مەن بالا دەسەڭ دە، اعا مەن ءىنى دەسەڭ دە جاراساتىن سىيلاسىمدى قارىم-قاتىناس شورا اعامىز ومىردەن وتكەنشە تولاستاعان جوق. اكادەميك سارىباەۆ دۇنيە سالعاننان كەيىن شاكىرتى ونىڭ ارداقتى ەسىمىن ۇلىقتاپ، ەستە قالدىرۋ شارالارىن ۇيىمداستىرۋدان جالىققان ەمەس.
* * *
بۇگىن – اكادەميك شورا سارىباەۆتىڭ شاكىرتى، بەلگىلى ءتىلشى-عالىم كارىمبەك قۇرماناليەۆتىڭ تۋعان كۇنى. تۋعان كۇنىڭ قۇتتى بولسىن، تۇلپارىڭ سۇرىنبەسىن، كارىمبەك! وتىز بەس جىلدان كەيىن كورىپ تۇرعان مىنا سۋرەتىڭە جاقسىلاپ ءبىر كوز سالىپ قويشى...
باۋىرجان ومارۇلى
