قازاقستاندا جىل سايىن اسىراپ الىنعان بالالاردىڭ 20%-عا جۋىعى بالالار ۇيلەرىنە قايتارىلادى. سەبەبى قاراپايىم. اسىراپ الۋشى اتا-انالار ولاردىڭ قيىن مىنەزىن العا تارتىپ، تاربيەلەۋدى جالعاستىرۋدان باس تارتادى. ءوز كەزەگىندە مۇنداي بالالاردىڭ جارتىسى باسقا وتباسىلارعا جاقسى ءسىڭىسىپ كەتەدى. بۇل ارادا جوعارىداعىلار جەتىمدەردىڭ سانى ازايىپ، ولاردى اسىراۋ جاعدايلارى جاقسارعانىن ايتادى. ىس جۇزىندە جاعداي قۋانتارلىق ەمەس. بۇل تۋرالى Stan.kz اقپارات اگەنتتىگى "استانا" ارناسىنا سىلتەمە جاساپ حابارلايدى.
سالتانات سيپاتيلوۆا وزىنىڭ جيەندەرىن اسىراپ الۋعا ءماجبۇر بولدى. ولاردىڭ اناسى ىشىمدىككە سالىنىپ كەتكەن. سالتاناتتىڭ بالالاردى قولىنا العانىنا ەكى جىل بولعان.
ء"بىزدىڭ بالالار بالالار ۇيىندە بولمادى، بىراق قيىن جاعدايدا ءومىر ءسۇردى. ءاردايىم جاقسى تاماقتانا بەرمەيدى، كيىنبەيدى. ونىڭ ۇستىنە اناسى اناداي كۇيدە بولدى، قامقورلىق، سۇيىسپەنشىلىك قولداۋ بولمادى. سوندىقتان، ولار وزدەرىن بالالار ۇيىنەن جاقسى سەزىندى دەپ ويلامايمىن. مۇندا ءبىز وتباسى باسقاشا بولۋى مۇمكىن ەكەنىن كورسەتتىك. ەشقانداي ايقاي-شۋسىز، بالاعاتتاۋ، اشۋلانشاقتىق پەن ىشىمدىك جوق", - دەدى پاۆلودار قالاسىنىڭ تۇرعىنى سالتانات سيپاتيلوۆا.
جىل سايىن مىڭعا جۋىق اتا-انا وسىنداي باتىل قادامعا بارادى. بىراق، قانشا كۇش سالعانىمەن، اسىراپ العان بالامەن ورتاق ءتىل تابۋ ءبارىنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيدى. ول وتباسىنان ۇزاق بولعان سايىن، ادەتتەگى ءومىر سالتىنا ۇيرەنۋ سوعۇرلىم قيىن بولادى. بالالار ۇيىندەگى تاربيەنىڭ ءىزى ماڭگى قالادى.
"بالا مەكەمەدە نەعۇرلىم ۇزاق تۇرسا، جاراقات سوعۇرلىم كۇشتى بولادى. سەبەبى بالا تۋعاننان باستاپ سول جەردە بولۋى مۇمكىن. ول وتباسىنداعى ءسابيدىڭ باسىنان كەشەتىن نارسەنى باستان كەشىرمەيدى. بارلىق مۇمكىندىكتەر، ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاعا قاراماستان، اربىر جەكە بالانىڭ جاقىن ەرەسەك ادامى بولمايدى. مۇنىڭ ءبارى بالانىڭ جاراقاتتانۋىنا اسەر ەتەدى", - دەدى "انا ءۇيى" بالا اسىراپ الۋ جونىندەگى ۇلتتىق اگەنتتىك" قق جوباسىنىڭ جەتەكشىسى لاززات ءجۇسىپوۆا.
بارلىق قيىندىقتاردى جەڭە الماعاندار بالالاردان باس تارتادى. تاربيەلەنۋشىلەر قاجەت ەمەس ءونىم سياقتى قايتادان بالالار ۇيىنە ورالادى. بۇل ەلدەگى بالا اسىراپ العان بالالاردىڭ 20%-نا تەڭ. وسى جاعدايدا بالانىڭ العان جاراقاتىن ەشنارسەمەن سالىستىرۋعا بولمايدى. مىسالى، قوستاناي وبلىسىندا ەكى اپالى-ءسىڭلىلى 10 جىل ىشىندە 7 مەكەمەنى جانە 2 وتباسىن اۋىستىرعان. ال شىمكەنتتە 17 جاسار بوزبالا بالالار ۇيىنە ورالدى. ونى ءبىر جارىم جاسىندا اسىراپ العان.
"الماتى وبلىسىندا 6 جاسار بالانى الىپ كەتتى. ول بالانىڭ ۇرلىق جاساپ، الدايتىنىنا، مەكتەپتەن قاشاتىنىنا شاعىمداندى. ءبىز وعان ۇنەمى ۇسىنىستار بەرىپ وتىردىق. ول ولاردى ورىندامادى. سودان كەيىن ءبىز بالانى الۋ تۋرالى باستاما كوتەردىك. بىرنەشە اپتادان كەيىن وعان جاڭا تولىققاندى وتباسىن تاپتىق. ول قازىر سول جەردە جاقسى بەيىمدەلىپ جاتىر. وتباسى بۇل بالانىڭ قۇتقارۋشى تاياقشاسى بولىپ شىقتى.
قازاقستاندا مۇنداي جاعدايلاردىڭ سانىن ازايتۋ ءۇشىن بارلىق ۇمىتكەرلەر اسىراپ الۋشى اتا-انالار مەكتەبىنەن وتۋگە مىندەتتەلدى. كۋرستاردا بولاشاق اسىراپ الۋشىلارعا ولاردى نە كۇتىپ تۇرعانىن ايتادى. وسىنداي دايىندىقتان كەيىن تىلەك بىلدىرۋشىلەردىڭ شامامەن ۇشتەن ءبىرى باس تارتادى.
"ادامدى دايىنداۋ كەرەك. وكىنىشكە قاراي، بىزدە قايتارۋلار بولدى. بۇل بالا ءۇشىن ەكى ەسە سترەسس جانە سوققى. سوندىقتان زاڭنامالىق تۇجىرىمدامانى ەنگىزدىك. اتا-انا بولماس بۇرىن، اسىراپ الۋشى اتا-انالار مەكتەبىنەن ءوتۋىڭىز كەرەك، ويتكەنى ولار كومەكشى. زاڭدى، پسيحولوگيالىق، پەداگوگيكالىق تۇرعىدان", - دەدى قر بعم بالالار قۇقىعىن قورعاۋ كوميتەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى دۋلات جەكەباەۆ.
جالپى، قازىر بالالار ۇيىندە 4 مىڭنان استام تاربيەلەنۋشى بار. ەل اۋقىمىندا بۇل كورسەتكىش سونشالىقتى ۇلكەن ەمەس. اسىرەسە، ون جىل بۇرىن ولاردىڭ سانى ءۇش ەسە كوپ بولعانىن ەسكەرسەك.
ايتا كەتەرلىگى، جەتى جاستان اسقاندار بالالاردىڭ 90%-ىن قۇرايدى. بۇل دەگەنىمىز، ولار ەشقاشان ءوز وتباسىلارىن تابا المايدى.
