سۇلتانبەك، عاني جانە الاش

4557
Adyrna.kz Telegram

Adyrna.kz ۇلتتىق پورتالىنان باۋىرجان ومارۇلىنىڭ «عاني جانە «جاس الاش» اتتى ماقالاسىن (22.03.2020)  وقىعاننان كەيىن، وسى تاقىرىپقا قاتىستى كەيبىر دەرەكتەردى بولىسكەندى ءجون سانادىم.

عاني مۇراتبايۇلى تۋرالى كەڭەس زامانىندا جارىق كورگەن ماتەريالداردا ونىڭ ءومىرى مەن قىزمەتىنە بايلانىستى مالىمەتتەردىڭ قاتاڭ تسەنزۋرادان، ياعني يدەولوگيالىق سۇزگى-سۇرىپتان وتكىزىلىپ وتىرعانى باۋىرجان ومارۇلىنىڭ زەرتتەۋىندە  جان-جاقتى قامتىلىپ ايتىلعان. مىسالى، ونىڭ كەدەيلەر تابىنان ەمەس، اۋقاتتى اۋلەتتەن شىققاندىعى جونىندە تياناقتى دەرەك بەرىلگەن. وسىنىڭ ءوزى-اق عاني جونىندە ءالى دە بىزگە بەيمالىم جايتتاردىڭ بولۋى مۇمكىن ەكەندىگىن كورسەتەدى.

قوعامدىق ورتادا، حالىقتىڭ تۇسىنىگىندە عاني بەينەسى «كومسومول جەتەكشىسى»، «كۇنشىعىس جاستارىنىڭ كوسەمى»، «شىنايى ينتەرناتسيوناليست»، ت.س.س سيپاتتا ورنىعىپ قالعان. ارينە، مۇنى جوققا شىعارىپ، «جوق، ولاي ەمەس، عاني ۇلتشىل ەدى، قازاقشىل ەدى» دەپ بىرجاقتىلىققا ۇرىنساق، تاعى دا قاتەلەسەتىنىمىز انىق. سوندىقتان ەكى مۇشەلگە دە جەتپەيتىن، قامشىنىڭ سابىنداي قىسقا عۇمىر ءسۇرىپ، ساياسي بۇعاناسى تولىق بەكىپ ۇلگەرمەگەن قىرشىن قايراتكەردىڭ تۇلعاسىنا اسىرەلەمەي دە، اسپەتتەمەي دە، بايىپتى باعا بەرۋگە تىرىسقانىمىز ابزال.

مىسالى، «عانيدىڭ الاش باعىتىنداعى قايراتكەرلەرمەن قارىم-قاتىناسى قانداي بولدى؟» دەگەن ساۋال وزدىگىنەن تۋىندايدى.

اۋەلبەك قوڭىراتباەۆتىڭ ەستەلىكتەرىنە جۇگىنە وتىرىپ، باۋىرجان ومارۇلى: «ادەبيەتشى-عالىم عانيدىڭ سۇلتانبەك قوجانوۆپەن ءبىر اۋلادا تۇرعانىن باياندايدى. گازەتتىڭ «جاس الاش» اتالۋىنا ايگىلى ۇلت قايراتكەرى سۇلتانبەكتىڭ ىقپالى بولۋى دا مۇمكىن عوي...»، - دەگەن بولجام ايتادى.

وسىلاي دەپ كەسىپ ايتاتىن قولدا تۇرعان دايىن دەرەگىمىز جوق; بىراق قازاقتىڭ قابىرعالى قايراتكەرى سۇلتانبەك  قوجانۇلىنىڭ عاني ىنىسىمەن تىعىز بايلانىستا ءجۇرىپ، كوپ جاعدايدا پىكىرلەس بولعانىنا سەنىمىمىز كامىل.

1925 جىلى ماسكەۋدە كۇنشىعىس حالىقتارى باسپاسىنان «ءبىزدىڭ عاني» اتتى جيناقتىڭ جارىق كورگەنى بەلگىلى. قارالى جيىندا ءسوز سويلەگەن، الگى باسپانىڭ جەتەكشىسى ءنازىر تورەقۇلوۆتىڭ وسى كىتاپتا «ءبىزدىڭ عاني» اتتى ماقالاسى بار (جيناق اتاۋى سوعان سايكەس قويىلعان). ال ءنازىردىڭ مەتروپوليا استاناسىندا قىراعى كوزدەردىڭ باقىلاۋى استىندا وتىرعان الاش كوسەمى ءاليحان بوكەيحانمەن ەتەنە جاقىندىقتا بولىپ، سوندا «تەمىرقازىق» جۋرنالىن تىزە قوسىپ بىرگە شىعارعانىن، قازاق جاستارىنىڭ «جەرلەستىك» ۇيىمىنىڭ جۇمىسىنا تىكەلەي ارالاسقانىن ەسكە الساق، بەلسەندى عانيدىڭ مۇنداي ۇدەرىستەردەن تىسقارى تۇرۋى اقىلعا سىيمايتىنى انىق...

ءنازىر تورەقۇلوۆ قارالى جيىندا ءسوز سويلەپ تۇر

وسى جيناقتا عانيدىڭ ۇزەڭگىلەس دوستارىمەن جانە ساياسي ارىپتەستەرىمەن بىرگە، سول ۋاقىتتا قازاق ولكەلىك پارتيا كوميتەتىنىڭ جاۋاپتى حاتشىسى (رەسپۋبليكانىڭ ەكىنشى باسشىسى) قىزمەتىن اتقارعان سۇلتانبەك قوجانۇلىنىڭ دا «عاني جولداس» اتتى ازاناماسى باسىلعان.

عاني 1925 جىلعى ءساۋىردىڭ 15-ىندە دۇنيەدەن قايتتى. ناق سول كۇنى قازاقستاننىڭ جاڭا كىندىگى – اقمەشىت قالاسىندا قازاق ولكەلىك كەڭەستەرىنىڭ V سيەزى اشىلىپ، سول جيىندا قالانىڭ اتىن «قىزىلوردا» دەپ وزگەرتىپ، «قازاق» اتاۋىن رەسمي تۇردە بەكىتۋ تۋرالى تاريحي ۇيعارىم جاسالدى.

مىنە، وسى سايكەستىككە ءمان بەرگەن سۇلتانبەك: «ءبىز تاعدىرشىل ەمەسپىز-اۋ، بىراق وسى ەكى وقيعانىڭ ءبىر كۇندە بولىپ، قۋانىشقا كۇيىنىش ورالىپ، الاباجاق بولا قالعانى... ماعان ءا دەگەندە شىنىمەن تاعدىر سۇمنىڭ مازاعىنداي بولىپ كورىندى»، - دەپ جازادى.  جانە: «شىنىندا قىزىلورداداعى ۇلى دۋماننىڭ يەسى عاني جولداس ەمەس پە ەدى؟»، - دەپ ونىڭ رۋحىن كوتەرمەلەپ، قۇرمەت تانىتادى.

ءبىر قىزىعى، ماقالادان عانيدىڭ عاپىل قازاسى تۋرالى حاباردىڭ قىزىلورداعا ابدەن كەشىگىپ، 20 ءساۋىر كۇنى عانا «بەتىنە قارا جامىلعان ماسكەۋ گازەتتەرى» ارقىلى جەتكەنىن بىلەمىز. سۇلتانبەكتىڭ جازۋىنشا، «جايشىلىقتا سارتىلداپ ءتيىپ تۇراتىن تەلەگرام حابارلارى «تاشكەنت بوگەتى» دەگەن بالەگە ۇشىراپ»، كەشەۋىلدەپ قالعان. بۇل دا – ءبىر تىلسىم جايت. الدە، ماسكەۋدەگى بيلىك عانيدىڭ باقيعا كوشكەنىن قازاقستان باسشىلىعىنا دەرەۋ حابارلاسا، سيەز دەلەگاتتارى اراسىندا الدەبىر دۇرلىگىس تۋى مۇمكىن دەپ ساقتىق جاسادى ما ەكەن؟.. سۇلتانبەكتىڭ ءسوز ساپتاسىنا، قايران قالىسىنا قاراعاندا، سولاي بولۋى ابدەن ىقتيمال.

عانيدى ماڭگى ساپارعا شىعارىپ cالۋ ءساتى

سۇلتانبەك ءوز ماقالاسىندا: «... ۇلت تەڭدىگى شىنىمەن ورناپ، جالپى ەڭبەكشىلەر بىرلىگى، ەڭبەك جۇرتشىلىعى جولىنا قۇرمەت قىلۋعا قاشان جول اشىلادى دەپ سۋساعان ەر –  ءبىزدىڭ عاني ەمەس پە ەدى؟»، «عاني قاراسىن ءۇزىپ، توپتان جەكە شىعىپ كەتكەن جۇيرىكتەردەن بولىپ، ءبارىن ءبىلىپ قويعان،  ءبارىن بۇرىن بولجاپ كورىپ قويعان ءىرى دانالاردان بولماسا دا، قازاق ەڭبەكشى جاستارىنىڭ  قوزعالىسىنان قايناپ تۋىپ ءھام بىرگە اياقتانىپ كەلە جاتقان جاس تالاپ، جاس قىران ەدى»، «قازاقستان تاريحىندا تولقىندى بەلىنەن اسىپ، جاڭا ورتالىق كىندىگىنە كوشىپ، شەكاراسىن جيناقتاپ جاتقان بارلىق ەل-جۇرتىن بىرىكتىرىپ، جاڭا جول تەمىر قىزىپ، ەكپىندى ىستەۋدە تۇرعاندا عانيداي جاس قىراننىڭ باعاسى قىمبات،  عاني بىزگە كەرەك ەدى»، «...ىسكە كىم باس بولۋىنىڭ، جۇمىستىڭ كىمنىڭ قولىمەن ىستەلۋىنىڭ قازاقستان شارتتارىندا ۇلكەن ءمانىسى بار. جىعىلعان ۇستىنە جۇدىرىق بولىپ، عانيداي جولداستىڭ ءولۋى ءبىز ءۇشىن ورنى تولمايتىن شىعىن»، -  دەپ، ومىردەن ەرتە وزعان جالىندى قايراتكەردىڭ ورنىن كۇيزەلە جوقتايدى.

سۇلتانبەك ءالى قابىرعاسى قاتايماعان جاس ازاماتتىڭ الىپ-ۇشپا مىنەزىندەگى ەرەكشەلىكتەردى دە بۇكپەسىز ايتادى. «عاني كەي ماسەلەلەردە ءۇستىرتىن، كەي جەرلەردە جاڭىلىس كەتەتىنى دە بولۋشى ەدى. كەي ۋاقىتتا ايعايمەن اڭعىرتتاۋ شاۋىپ كەتەتىنى دە بولۋشى ەدى. بىراق عانيدىڭ ەش ۋاقىتتا يمانى سايازدانىپ، نيەتى بىلعانىپ كورگەن ەمەس»، «عانيدى يتەرمەلەگەن كۇش، قيقۋلاپ قىزدىرعان جەل – توڭكەرىس تولقىنىنان تۋعان جاس جۇرتشىلىق ەدى» دەگەن جولدار – سونى ايعاعى.

سۇلتانبەك «عانيدىڭ مىنەزدەرىندەگى ورقاشتار، قىلىعىنداعى ولگەنشە باسىلماي كەتكەن، باياۋلامايتىن، ەكپىنىندەگى ءبىر ىسكە كىرىسسە، شىن پەيىلىمەن شەشىلىپ ىستەيتىن اق كوڭىلدىگىن» ايتا وتىرىپ، ونىڭ بويىنداعى ايرىقشا قاسيەتتەرىن جەكە قارىم-قاتىناسى ارقىلى دا اشا تۇسەدى. مىسالى، «1922 جىلى عانيمەن ءبىر سويلەسكەنىمدە، «قازاق، قازاق دەي بەرەسىڭ، جالپى ەڭبەكشىلدەر قامى جونىنەن تۇك ايتپايسىڭ» دەپ، مەنى ءبىراز كيمەلەگەنى ءالى ەسىمدە بار»، «1923-1924-ءىنشى جىلدارى تۇركىستاندا ۇلت اراسى ارپالىسى كۇشەيىپ كەتىپ، شەكارا تالاسى، ەنشى الۋ ۇلەسى تالاسى قوزىپ تۇرعاندا، «قازاق ەڭبەكشىلەرىنىڭ اقىسى كەتە بەرە مە؟ ۇلت ساياساتى ناشارعا قورعان بولۋدا بولىپ، قازاق جاستارى پايداسىنا ول ساياسات نەگە جۇرمەي قالادى؟» دەپ عاني قىزا قايناپ، سويلەپ شەشىلىپ، مەنى نەشە رەت القىمداعان»، - دەيدى. تاعى دا وزىنە كەلىپ، «نەشە رەت دولدانعان» وسىعان ۇقساس ساتتەرىن ەسىنە الادى. بىراق، «وسى قىلىقتىڭ بارلىعى عانيعا لايىق» دەپ تۇيەدى.

عاني قابىرىنىڭ باسىندا

تاجىريبەلى قايراتكەردىڭ پىكىرىنشە،  «عانيدىڭ سەنەتىنى – پرولەتاريات جۇرتشىلىعى ەدى; عانيدىڭ ىقىلاسىن العان ءپىرى – ورتاقشىل پارتياسى ەدى».   زامانداستارىنىڭ سۋرەتتەۋىنشە، تالدىرماش دەنەلى، اققۇبا ءوڭدى، ۇستىنە –  تىك جاعالى كوستيۋم، گاليفە شالبار،  ادەمى ەتىك، بىلعارى شاپكە كيىپ جۇرەتىن بوزبالانىڭ «ءمىنسىز» تۇرپاتىنا سۇلتانبەكتىڭ سوزدەرى جاڭاشا رەڭك قوساتىنى ءسوزسىز. تاپتىق يدەولوگيا كۇشەيىپ، ۇلتتىق سارىن تۇنشىقتىرىلا باستاعان تۇستىڭ تاربيەسىمەن قالىپتاسىپ، جاڭا زامانعا بەيىمدەلۋ ۇستىندەگى جاس ۇرپاق كوسەمىنىڭ بولمىس-بىتىمىندەگى وزگەشەلىكتەردى الاششىل ازاماتتىڭ ءدوپ بايقاعانى، ونى تەرەڭ ماعىنالى تۇسپالمەن مەڭزەگەنى كورىنەدى.

ءبىر ايتا كەتەتىن نارسە، 1936 جىلى الماتىدا «قازاقستان» باسپاسىنان «ءبىزدىڭ عاني» اتتى تاعى ءبىر جيناق شىعارىلعان (قۇراستىرۋشىلارى –  ش.وتەپوۆ پەن ن.تىلەنشيەۆ). تاڭ قالارلىعى سول، وعان سۇلتانبەكتىڭ ماقالاسى ەنگىزىلمەگەن، بىراق العاشقى باسىلىمدا جارىق كورگەن دۇنيەسىنىڭ سويلەمدەرى تۇيدەك-تۇيدەگىمەن، ءسال-ءپال وزگەرتىلگەن قالپىندا ق.مۇراتپاەۆتىڭ «عانيدىڭ ومىرىنەن» اتتى ەستەلىگىندە «جيەندىكتىڭ» ءبىر ۇلگىسى ەسەبىندە ءجۇر. ال ءبىر جەردە اتى اتالىپ قانا وتەتىن ءنازىر تورەقۇلوۆ «ەسكى قازاق قىزمەتكەرلەرىنەن» دەپ كورسەتىلگەن. ءارى بۇل كىتاپتا، باسقا تاراۋلارمەن قاتار، «عاني ۇلتشىلدىققا قارسى كۇرەستە» دەگەن تاقىرىپشا دا پايدا بولعان. ال عانيدىڭ رەداكتورلىق قىزمەتىنە بايلانىستى ءسوز ەتىلگەندە، «جاس قايراتتىڭ» شىعىسى «جاس الاشقا» قاراعاندا كوپ باسقا بولادى، ويتكەنى «جاس قايرات» تاپ كۇرەسىن قولىنا كوتەرە شىعادى» دەلىنگەن. بۇل، كەرىسىنشە، «جاس الاش» ۇلتتىڭ تۋىن جەلبىرەتە شىقتى دەگەنگە سايادى ەمەس پە؟!

مىنە، عانيعا بايلانىستى مالىمەتتەر ۋاقىت وزعان سايىن وسىلاي «وشىرىلە» باستاعان.

البەتتە، عانيدى جاقسى بىلمەسە، باسىن قادىرلەمەسە، سۇلتانبەك قوجانۇلى ونىڭ قازاسىنا سونشالىقتى تەبىرەنە، تولعانا ءۇن قاتپاس ەدى.

كورنەكتى عالىم اۋەلبەك قوڭىراتباەۆتىڭ ەستەلىگىندە عانيدىڭ سۇلتانبەك قوجانۇلىمەن ەمىن-ەركىن بايلانىستا بولعانىن جانە كەرەك جەرىندە وعان ءسوزىن وتكىزە بىلگەنىن راستايتىن ءبىر ەپيزود بار. تاشكەنتكە ءبىلىم ىزدەپ كەلىپ، اشتىقتىڭ زاردابىن تارتقان جاستارعا تالعاجاۋ ەتەتىن قورەك تاۋىپ بەرە الماي قينالعان عاني اقىرىندا تۇركىستان رەسپۋبليكاسىندا تۇتقالى قىزمەتتە وتىرعان سۇلتانبەك قوجانۇلىنىڭ  الدىنا بارىپ جۇگىنىپ: «اسكەر پاەگىنە قول سالساڭىز دا بىزگە نان تاۋىپ بەرىڭىز»، - دەپ ءوتىنىش ايتادى. «كوپ ۇزاماي جاعدايىمىز تۇزەلدى»، - دەيدى اۋەلبەك. وسىلايشا، سۇلتانبەك عانيعا قىسىلتاياڭ ساتتەردە ءاردايىم قول ۇشىن سوزعان.

«اق جول» گازەتىندە عانيدىڭ ماقالالارى جارىق كورىپ تۇرعان

سۇلتانبەك قوجانۇلى نەگىزىن قالاپ، جاۋاپتى شىعارۋشى (باس رەداكتور) رەتىندە قول قويىپ وتىرعان «اق جول» گازەتىنىڭ تىگىندىلەرىن پاراقتاساق، «جاس الاش» گازەتى تۋرالى ءبىراز مالىمەتتى ۇشىراستىرا الامىز. مىسالى، «اق جولدىڭ» 1921 جىلعى 6 ناۋرىزداعى سانىندا تاشكەنتتەگى قازاق-قىرعىز ينستيتۋتىندا ستۋدەنت جاستاردىڭ جالپى جيىلىسى ءوتىپ، گازەت جايى تالقىلانعاندىعى بىلايشا ءسوز ەتىلەدى: «جاستار گازەتىنىڭ اتىن «جاس الاش» قويدى. گازەتتى باسقارىپ تۇراتىن 3 كىسىلىك جازۋشىلار ۇيىمى تاعايىندالدى. بۇل 3 كىسى جازدا ەلىنە قايتپاستان، تاشكەنتتە قالىپ، گازەت جۇمىسىن اتقارىپ تۇرۋعا مىندەتتى بولدى. جازۋشىلار ۇيىمىنا كىرگەندەر: عاني مۇراتباەۆ، ءالجان بۇقارباي. بۇلاردان باسقا جانە ەكى ادامدى جازۋشى قىلىپ تاعايىندادى». مۇنان سوڭ، جاستار گازەتىنىڭ ەكىنشى سانى 1921 جىلعى 11 ساۋىردە شىققانى حابارلانىپ: «بۇل اياق الىسىنان تانباسا، «جاس الاش» ءسۇپ-سۇيكىمدى گازەت بولادى»، - دەپ ءۇمىت ارتادى («اق جول»، 12.04.1921). ودان ءارى «جاس الاش» گازەتىنە جازىلۋ ناۋقانى («اق جول»، 23.12.1921), سونداي-اق باسىلىمنىڭ ماتەريالدىق-قارجىلىق قيىنشىلىقتارى («اق جول»، 29.02.1921) تۋرالى ماسەلە كورىنىس تاپقان. بۇل الاش ارىستارى شىعارعان «اعا» گازەتتىڭ ءباسپاسوز مايدانىنداعى ءوز «ءىزباسارىنا» قالايشا قامقورلىق تانىتقانىن اڭعارتادى.

اۋەلدە «جاس الاش» گازەتىنىڭ رەداكتسياسى «اق جول» باسقارماسىنىڭ عيماراتىنان پانا تاپقانىن دا ۇمىتپاعان ءجون. ال عاني ءبىر ۋاقىت تۇركىستان ورتالىق اتقارۋ كوميتەتى (توراعا ورىنباسارى سۇلتانبەك قوجانوۆ بولاتىن) جاتاقحاناسىنىڭ 18-ءىنشى بولمەسىندە تۇرعان. كەي دەرەكتەردە بۇل ورىن دا «جاس الاشتىڭ» رەداكتسيالىق قونىسى رەتىندە ايتىلادى.

عانيدىڭ سۇلتانبەك قوجانۇلىنا جاقىن بولعانىن ايعاقتايتىن ەندىگى ءبىر قۇجات ماسكەۋدەگى رەسەي مەملەكەتتىك ساياسي-الەۋمەتتىك تاريح ارحيۆىنەن الىندى (62-قور، 2-تىزبە، 76-ءىس). الاش قوزعالىسىمەن مۇددەسى توعىسپاعان ءىرى قايراتكەر تۇرار رىسقۇلوۆ 1923 جىلى قابىلبەك سارىمولداەۆقا «قوجانوۆتىڭ توبىمەن كۇرەس شارالارىن» كورسەتىپ جازعان حاتىنىڭ 20-سىنشى تارماعىندا: «مەن مۇندا بارلىق ارەكەتتى جاساپ جاتىرمىن. وسىنداعى قىرعىز جانە وزبەك كوممۋنيستەرىن ۇستانعان باعىت جونىندە قۇلاعدار ەتەمىن. بۇل ارادا مۇراتباەۆ ۇگىتتەپ جۇرگەنىمەن، تۇزەتەمىز، تابىسقا جەتەمىز دەپ ويلايمىن» («يا زدەس ۆسە مەرى پرينيمايۋ. پوستاۆليۋ ۆ كۋرس زدەشنيح كيرگيزسكيح ي ۋزبەكسكيح كوممۋنيستوۆ و ۆزياتوي ليني. دۋمايۋ، چتو بۋدەت ۋسپەح، حوتيا مۋراتباەۆ ي اگيتيرۋەت زدەس، نو يسپراۆيم»), - دەيدى.

عاني ماسكەۋدە وقيتىن قازاق جاستارى اراسىندا

عانيدىڭ قانشالىقتى «تۇزەلگەنىن» ءبىز بىلمەيمىز، بىراق سۇلتانبەك قوجانۇلى كەيىننەن «اق جول» (17.01.1925) جانە «ەڭبەكشىل قازاق» (31.01.1925) گازەتتەرىندە بىردەي جاريالاعان «مەنىڭ جاۋابىم» اتتى ماقالاسىندا: «گازەتتە، ءسوز اراسىندا «ۇلت» دەگەنىمە، قيسىنى كەلگەن جەردە «ۇلت مادەنيەتى» دەگەنىمە تۇرار جولداس لەنيندى، كاۋتسكيدى قولدانىپ، قوسىن جيىپ كەلىپ ءتيىستى. مەن ونى اۋەلگى كەزدە قازاقشا ۇيرەنەيىن دەگەن شىعار دەپ ەسكەرگەن جوق ەدىم. ارتىنشا ماسكەۋ ستۋدەنتتەرىنىڭ قاۋلىسى دەگەن «ەڭبەكشىل قازاق» بەتىن باسىپ كەتكەن سوڭ،  بۇل ۇيرەنشىك ەمەس، ۇلكەن ارەكەت ەكەنىن، بۇل قاتەنى كورسەتۋ عانا ەمەس، ادەيى كومپانيا ەكەنىن ءتۇسىندىم. جولداس تۇرار ورىسشا جازىپ، ماسكەۋ تىلشىلەرىنە قازاقشاعا اۋدارتقانىنان حابار العان سوڭ-اق، ماقسات تەرەڭ، ءىس «كاتتا» ەكەنىن ابايلادىم»، - دەگەنىندە تالاي سىر جاتقانى ءمالىم. ويتكەنى 1924 جىلدىڭ 24 قاراشاسىندا ماسكەۋدە وقيتىن قازاق جاستارىنىڭ «جەرلەستىك» ۇيىمى ماعجان جۇمابايۇلىنىڭ شىعارمالارىن تالقىلاپ، اۋىر ايىپتار تاققان بولاتىن. ال ۇلى اقىننىڭ ولەڭدەر جيناعىن تاشكەنت قالاسىندا سۇلتانبەك قوجانۇلى ءوز العىسوزىمەن جارىققا شىعارعان ەدى. جيىلىستىڭ قاۋلىسىنا «كىتاپتىڭ جاريالانۋىنا اتسالىسقان قىزمەتكەرلەر جاۋاپقا تارتىلسىن» دەگەن تارماق ەنگىزىلدى. بۇل باسقوسۋدىڭ ىشىندە ءوزى تاربيەلەگەن وتەباي تۇرمانجانوۆ سەكىلدى شاكىرتتەرىمەن بىرگە، عاني مۇراتباەۆتىڭ دا بولعانىن پروفەسسور شەريازدان ەلەۋكەنوۆتىڭ زەرتتەۋلەرىنەن جولىقتىرامىز. بىزگە عانيدىڭ وسى ايتىستا قانداي پىكىر ۇستانعانى بەيمالىم كۇيىنشە قالىپ وتىر...

تابىتتاعى عاني

باۋىرجان ومارۇلى ءوز ماقالاسىندا ءباسپاسوز تاريحىنىڭ بىلگىرى، پروفەسسور تەمىربەك قوجاكەەۆتىڭ دەرەگىنە سۇيەنە وتىرىپ، 1921 جىلى وتكەن قازاقستان كومجاسوداعىنىڭ ءى سيەزىنە دەلەگات بولىپ قاتىسقان عاني مۇراتباەۆتىڭ «گازەتتىڭ «جاس الاش» اتاۋىنان ۇلتشىلدىق لەبى ەسەدى، ونى وزگەرتەيىك» دەگەن پىكىرلەرگە كونبەگەنىن، سول اتاۋدى قالدىرا بەرۋدى جاقتاعانىن ايتادى.

بۇل ءالى تاپتىق يدەولوگيا تالقىسى مەن تارتىسىنا تولىق ءتۇسىپ ۇلگەرمەگەن، ءوزى ءبىلىم الىپ، ءدارىس وقىعان قازاق-قىرعىز ينستيتۋتىنداعى ساۋىق كەشتەرىندە مىرجاقىپ دۋلاتۇلىنىڭ «بالقيا» دراماسىن قويدىرىپ، ماعجان جۇمابايۇلى، مۇحتار اۋەزوۆ،  فايزوللا عالىمجانوۆ، مۇحامەدجان تىنىشباەۆ، حالەل دوسمۇحامەدوۆ، ت.ب. الاش قايراتكەرلەرىنە قاراپ بوي تۇزەپ جۇرگەن عانيدىڭ ارەكەتى بولسا كەرەك-ءتى...

امانتاي ءشارىپ،

قر ۇعا كوررەسپوندەنت-مۇشەسى

پىكىرلەر