Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىندە قوعام بەلسەندىسى اسيا اسەتكينا ءوزىنىڭ پاراقشاسىندا قازاق-دۇنعان قاقتىعىسىنا بايلانىستى نەگىزگى سەبەپ تۋرالى جازعان ۇلجالعاس جاقسىلىققىزىنىڭ جازباسىمەن ءبولىستى. ماسانشى اۋىلىنداعى ۇلتتار اراسىنداعى قاقتىعىس قالاي شىقتى؟ وسى سۇراققا جاۋاپ بەرەتىن سول جازبانىڭ تولىق ءماتىنىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.
«مەن – ۇلجالعاس جاقسىلىققىزى، جامبىل وبلىسى، قورداي اۋدانى، قاراساي باتىر اۋىلىنىڭ تۇرعىنىمىن. قاقتىعىس بولعان ماسانشى اۋىلىنان، 37 شاقىرىمدا ورنالاسقان ەڭبەك، قاراساي باتىر دەگەن قازاقتىڭ ەكى اۋىلى بار. ال ماسانشى مەن سورتوبە بىزگە ءتيىپ تۇر. مال ساتساق تا، اس-اۋقات الساق تا، قۇرىلىسقا كەرەك-جاراق الساق تا كۇن دەمەي، ءتۇن دەمەي وسى ماسانشى، سورتوبەگە بارامىز. اۋدان ورتالىعى قوردايعا دا وسى ەكى اۋىل ارقىلى قاتىنايمىز. ينتەرنەتتى قاراسام، ەكى ۇلت اراسىندا بولعان قاقتىعىستى اركىم ءار-ءتۇرلى ساققا جۇگىرتىپ تاراتىپ جاتىر. قۇددى ءبىر، ءبارى ءوز كوزدەرىمەن كورىپ، قولدارىمەن ۇستاعانداي-اق.
يا راس، وتە قورقىنىشتى، قاۋىپتى جاعداي بولدى. سول كۇنى ۇرەيدەن تاڭعا دەيىن ۇيىقتاعان جوقپىز. جاستارىمىز تۇرماق ۇلكەن ەل اعالارى دا ورە تۇرەگەلدى. ەركەك كىندىكتىلەر ۇيلەرىندە تىنىش جايباراقات وتىرا المادى. سەبەبى بۇل ءبىرىنشى رەت بولىپ وتىرعان قاقتىعىس ەمەس. جىلدار بويى، ايلار بويى جينالعان ەرەگىس، قاقتىعىستىڭ شيەلەنىسى بولاتىن. قازاق ەشقاشان ەشكىمنىڭ الا ءجىبىن اتتاپ، بوتەندەردى سىرتقا تەۋىپ، تەرىس قاباق تانىتقان حالىق ەمەس. قاشاندا قاباعى وڭ، جاتقا قۇشاعى اشىق، داستارحانى مول جانى جايساڭ ەلمىز. تاريحقا سۇيەنسەك اتا-بابالارىمىز 19-شى عاسىردا وسى دۇنعاندار جەر اۋدارىلىپ قۋىلعاندا ەشكىم، ەشقانداي ۇلت قۇشاعىن اشپاي، ەلىنە، جەرىنە كىرگىزبەي قويعاندا جاندارى اشىپ، باۋىرلارىنا باسىپ، جەر بەرىپ، تاماق بەرىپ، امان الىپ قالعان ەكەن. سول كەزدە وسى سورتوبە اتى ايتىپ تۇرعانداي سورى، تۇزى بەتىنە شىققان ادام باسپاق تۇگىلى مال جايىلمايتىن جەر بولعان دەسەدى.
بابالارىمىز ءوزارا اقىلداسا كەلىپ وسى جەردى بەرىپتى-مىس. نە ءۇشىن تەك وسى جەردى بەرگەن دەگەن سۇراق تۋىندايدى. سەبەبى بابالارىمىز سول كەزدە-اق بىلگەن بۇل دۇنعانداردىڭ پاسىق، قارا نيەتتى ەكەنىن. اۋقات قىلىپ كەتە الماس، سورى شىققان جەردە وزدەرى-اق قۇرىپ جوق بولار دەپ ويلاعان شىعار، كىم ءبىلسىن. كەيىن ولار وسە كەلە جەردى كەڭەيتىپ ۇلعايتقان. قازىرگى ماسانشى كەيىن بەرىلگەن اتاۋى اۋىلعا. بۇرىندارى قازاقتار ول اۋىلدى "قاراقوڭىز" دەپ اتاعان. اۋىلدىڭ اتى ايتىپ تۇرعانداي ولار قارا قوڭىزشا قاپتاپ سورى شىققان جەرگە مالدىڭ تەزەگىن توگىپ، قيىن تاسىپ، تىرمالاپ كوكونىس ەگىپ، ءوسىرىپ كۇن كەشكەن. ەڭبەكقور ەكەندەرى راس. ول جاعىنا ەشكىم تالاسپايدى. ايتەۋىر كوكتەم باستالعاننان ءبىر قار تۇسكەنشە جاندارى تىنباي جەر شۇقىلايدى.
كەيىنگى 15-20 جىلدا بۇلاردىڭ وكپەسىنە ارتىق جەل ءبىتتى. كوبەيگەن سايىن قۇتىردى. قازاقتاردى ادام قۇرلى كورمەۋگە كىرىستى. جاندارىندا ءبىر شاقىرىمدا وتىرعان قاراكەمەر اۋىلىنىڭ تۇرعىندارىمەن تالاي جانجال بولدى. ودان باسقا ەكى جىل بۇرىن دۇنعاننىڭ بالاسى وسى قاراكەمەردىڭ كىشكەنتاي بالاسىن زورلادى. ەكى اي بۇرىن مەكتەپتە مۇعالىم بولىپ جۇرگەن ەكى جىگىتىمىزدى دۇنعاندار جابىلىپ تەپكىلەپ كەتتى. ەندى مىنە جاستاردى قويىپ اقساقال قاريالارىمىزعا دا قولدارى ءتيىپ، قورلادى. تاعى باسقا ەستىلمەي جاتقان سوراقىلىقتارى قانشاما...
بۇلار ەسىردى. بالاقتاعى بيت باسقا شىقتى دەگەن وسى. كۇشىك كەزىندە ءسۇت بەرىپ اسىراعان كۇشىگىمىز ءوز ەركىمەن سۇيەك مۇجىعانعا شاماسى كەلگەندە ءوزىمىزدى قاپتى.
وسىلاردى ەستىپ انىق-قانىعىنا جەتەتىن بيلىك بار ما بىزدە؟! وكىنىشكە قاراي، جوق! ادىلدىك جوق بىزدە. كەرىسىنشە قازاق قازاقتى كورگە سۇيرەيدى. سونى كورىپ وتىرعان باسقا ۇلتتار نە ىستەمەيدى سوسىن؟! كوزدەرىڭىزدى اشىڭىزدار، ويانىڭىزدار، جان-جاقتارىڭىزعا انىقتاپ قاراڭىزدار! ءوزىمىزدى ءوزىمىز قولداماساق وسىلاي تىستەگەننىڭ اۋزىندا، شوقىعاننىڭ تۇمسىعىندا كەتىپ جوق بولامىز. ءوز باسىم ءوزىم ءۇشىن ەمەس ءوسىپ كەلە جاتقان بالالارىم ءۇشىن، جاس ۇرپاق ءۇشىن قورقامىن. قازاق جىگىتتەرى تالاي جىلعى جينالعان ءتۇيىندى شەشتى. ەندى سونى ءادىل تارقاتۋ بيلىككە قالدى. اللا تاعالام ءساتىن سالسىن!"
فوتو اشىق دەرەككوزدەن الىندى.
