قالامگەر ءارى الاۋگەر

2751
Adyrna.kz Telegram

جوعارى ۇستاپ جالاۋىن،
قالعان ەمەس دۇبiردەن.
ازيادا الاۋىن،
قولىنا الىپ جۇگiرگەن.
(جۋرناليستiك فولكلوردان)

اۋرۋحانا دەگەن ۇعىم ازاعاڭا تاڭسىق ەمەس. قان قىسىمى شاپشىعان سايىن «جەدەل جاردەم» شاقىرادى. بiرنەشە رەت ينفاركت الىپ، قايتا تiكتەلدi. قاناتى قايىرىلىپ بارىپ، قاتارعا قوسىلدى. سويتكەن ءازiلحان اعانى، ايگiلi «ماحاببات، قىزىق مول جىلدار» مەن «اقيقات پەن اڭىزدىڭ» اۆتورىن ەڭ سوڭعى رەت اۋرۋحاناعا مەن اپارىپ سالامىن دەگەن وي ءۇش ۇيىقتاسام تۇسiمە كiرمەپتi.
2011 جىلعى 7 اقپان كۇنi ەلباسىنىڭ شىعارماشىلىق وكiلدەرiنە ستيپەنديا تاپسىرۋ سالتاناتىنا قاتىسۋ ءۇشiن الماتىعا كەلگەنبiز. پرەزيدەنت ورداسىنا جۇرت ەرتە جينالدى. ولاردىڭ اراسىندا ءازiلحان اعامىز دا بار ەدi. كوڭiل-كۇيi كوتەرiڭكi, جايراڭداپ-اق جۇرگەن. ساناسى قاشاندا سەرگەك، قوعامدىق شاراعا ءۇن قوسۋدان شارشامايتىن ول بiر-ەكi تەلەارناعا سۇحبات بەرiپ تە ۇلگەردi. سالتاناتتى ءسات جاقىنداپ كەلە جاتتى.
بiر قاراسام، ءازiلحان اعا كiرە بەرiستەگi ديۆاندا جانتايىڭقىراپ وتىر ەكەن. قاسىنا بiراز ادام جينالىپ قالىپتى. ءتۇرi جايسىزداۋ كورiندi. ەرنi كەزەرiپ كەتكەن. جۇرەك تۇسىن دامىلسىز سيپالايدى. بiرەۋلەر دارiگەر شاقىرۋعا كەتتi.
جۇرت زالعا كiرiپ، جايعاسا باستادى. «سەن اعاڭنىڭ جانىندا بول!» – دەدi ماعان مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى مۇحتار قۇل-مۇحاممەد.
«جەدەل جاردەممەن» جەتكەن ەكi دارiگەر قىز اعامىزدىڭ ينسۋلت العانىن ايتتى. سول كەزدە ازاعاڭنىڭ شىدامدىلىعىنا تاڭعالدىم. دارiگەرلەردiڭ ساۋالدارىنا باسەڭ داۋسىمەن باياۋ عانا جاۋاپ بەرiپ جاتتى. كوزiن بiر نۇكتەگە قاداپ العان. «مىنا قىزدارعا ايتشى، ايالى الاقاندارىنىڭ جىلۋلىق شيپاسىن سەزiنiپ جاتىرمىن»، – دەيدi ماعان. «ۇيگە حابارلايىن با؟»، – دەپ سۇراپ ەم، «قايتەسiڭ، بالالار قورقىپ كەتەر» – دەدi. «جەدەل جاردەمنiڭ» iشiندە كەلە جاتقانىمىزدا «قاسىمدا وتىرسىڭ با؟»، – دەگەندەي اۋىق-اۋىق قاراپ قويدى. جول بويى كوبiرەك سويلەدi. مەن «اعا، سويلەمەڭiز، شارشاپ قالاسىز»، – دەگەنمiن. «ە، اينالايىن، مەن قايبiر جەتiسكەننەن سويلەپ جاتىر دەيسiڭ»، – دەدi اپ-انىق داۋىسپەن. ءسوزi بۇزىلماعانىنا قاراپ، كەسەلدiڭ جەڭiلدەۋ ءتۇرi شىعار دەپ ويلاعانمىن.
ادەپكiدە الگi ەكi دارiگەر قىزعا مەنiڭ بۇل كiسiنiڭ كiم ەكەنiن ءتۇسiندiرۋiم قيىنعا سوقتى. جiگiتتەر اسىعىستا ازاعاڭ تiركەلگەن پرەزيدەنتتiڭ Iس باسقارماسى اۋرۋحاناسىنىڭ «جەدەل جاردەمiنە» ەمەس، قالالىق «جەدەل جاردەمگە» حابارلاسسا كەرەك. سودان ولار جەتiپ كەلگەن. ادەبيەت پەن مادەنيەتiڭە ونشا پىسقىرا قويمايتىن جاستار ەكەنi بايقالادى. وزدەرi اسىقپايدى-اۋ، اسىقپايدى. ءار نارسەنi تاپتiشتەپ سۇراپ، قاعاز تولتىرىپ، وتىرىپ الدى. دارiگەرلەر مەنiڭ: «شىراقتارىم-اۋ، بۇل كiسi – ايگiلi قالامگەر. قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، مەملەكەتتiك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى. جاسى توقسانعا تاياۋ، تەزiرەك جەتكiزبەسەك بولمايدى»، – دەپ تاۋسىلا سويلەگەنiمە قۇلاق اسا قويمادى. بiر كەزدە شىدامىم جەتپەي: «بۇل كiسi – مىنا ءوتiپ جاتقان قىسقى ازيا ويىندارىندا قولىنا الاۋ ۇستاپ جۇگiرگەن ادام!»، – دەپ ەدiم، جايباراقات وتىرعان ەكi قىز ەلەڭ ەتە ءتۇستi. «باعانادان بەرi سولاي دەپ ايتپايسىز با؟ بۇل كiسiنiڭ ازياداعا قاتىسى بار ەكەن عوي!»، – دەپ زىرلاي جونەلدi. سول كۇندەرi دارiگەرلەرگە قىسقى ويىندارعا جۇمىلدىرىلعان ادامداردىڭ دەنi-قارنى ساۋ بولۋىن قاداعالاۋ جونiندە ەرەكشە تاپسىرما بەرiلگەن كورiنەدi. شىنىندا دا ءازiلحان اعا وسىدان بiر اپتا بۇرىن ءوزi تۋىپ-وسكەن ولكەسiنە بارىپ، ازيادانىڭ ەستافەتاسىن جالعاپ، الاۋدى جەتكiزۋگە قاتىسقان ەدi. جاستى دا، جاسامىستى دا ەلەڭ ەتكiزگەن بۇل كورiنiستi ءدۇيiم جۇرت تەلەديداردان قىزىعا تاماشالاعان-دى.
ءسويتiپ، ەمدەلۋ ورنىنا ەرتەرەك جەتۋiمiزگە توقسانعا تاقاعان ازاعاڭنىڭ ادەبيەتتiڭ جالاۋىن ەمەس، ازيادانىڭ الاۋىن ۇستاعانى سەبەپ بولدى.
پرەزيدەنتتiڭ Iس باسقارماسىنىڭ اۋرۋحاناسىنا كەلدiك. ال بۇل جەردە جاعداي مۇلدە باسقاشا. مۇنداعىلار جارتى عاسىردان بەرi ەمدەلiپ كەلە جاتقان ازەكەڭدi تۇگەل تانيدى. شەتiنەن كەلiپ، قاراپ جاتىر. بiر دارiگەر زەردەسiن بايقاعىسى كەلگەن بولۋى كەرەك، مەنi كورسەتiپ، «مىناۋ كiم؟»، – دەپ سۇرادى. «مەنiڭ باۋىرجان دەگەن iنiم»، – دەپ جاۋاپ قاتتى. «ول قايدا جۇمىس iستەيدi?». اقساقال «ايقىندى» بiر ايتىپ، مينيسترلiكتi بiر ايتىپ، ايتەۋiر جوبالاپ جەتكiزدi.

«بiر اياعىڭىزدى كوتەرiڭiز»، – دەدi جاڭاعى دارiگەر. ءازiلحان اعا جايلاپ وڭ اياعىن كوتەردi. «ەندi ەكiنشiسiن كوتەرiڭiز!». سول اياق قوزعالمادى. دۇنيەنi شارلاعان، تiپتi سوناۋ سوعىس جىلدارىندا جات ەلدiڭ توپىراعىنا دەيiن اپارىپ كەلگەن اياق تۇڭعىش رەت ازاعاڭا باعىنبادى. سوعان كۇيزەلدi مە، اقساقال بەتiن قابىرعاعا بۇرىپ، ءۇنسiز قالدى. سول ساتتە ول ماعان ەگiلiپ جىلاپ جاتقانداي كورiندi. سىرتقا شىعىپ، جازۋشىنىڭ قىزى، كاز گۋ-دiڭ پروفەسسورى جانار نۇرشايىقوۆاعا تەلەفون شالدىم.

ءازiلحان اعا بۇگiن پرەزيدەنت ستيپەندياسىن تاپسىرۋ راسiمiندە ەلباسى الدىندا ءسوز سويلەۋi كەرەك ەدi. وعان مەملەكەت باسشىسىنىڭ جانىنان ورىن سايلانعان. مەن جازۋشىنىڭ قاشانعى ادەتiنشە اسا ۇقىپتىلىقپەن ازiرلەنگەن سول ءسوزiنiڭ ءماتiنiن، ستيپەنديا رەتiندە العان قاراجاتىن، قول ساعاتىن، ۇيالى تەلەفونىن، سىرتقى كيiمدەرiن جانۇشىرىپ جەتكەن ۇلى ارنۇر مەن جيەنi ساكەننiڭ قولىنا تابىس ەتتiم.
سالدەن سوڭ دارiگەرلەر ازاعاڭدى جانساقتاۋ بولiمiنە اپاراتىنىن مالiمدەدi. قارت سارباز باسىن شالقاق ۇستاپ، زەمبiلدiڭ ۇستiندە كەتiپ بارا جاتتى.
تۋرا بiر اپتادان سوڭ ساكەن الماتىدان تەلەفون سوقتى. اعامىز دۇنيە سالىپتى...
2011 جىل.

باۋىرجان ومارۇلى
پىكىرلەر