قازاق - بالاسىنىڭ شىققان تەگىنە اسا ءمان بەرگەن حالىق. تەگىنە قاراپ قىز الىپ، قۇدالاسقان دانا ەل. ال اتا-تەگىڭنىڭ ەڭ ماڭىزدى كورسەتكىشى قۇجاتتاعى اتىڭ مەن ءجونىڭ ەكەنى ايتپاي-اق بەلگىلى. دەگەنمەن قازىرگى اتى-جوندەرگە قاراپ قازاقتى «قازاق ەكەن» دەپ تاني الامىز با؟ ارينە، جوق. بىرەۋمىز ورىس ۇلتىنىڭ –وۆ، -ەۆالارىمەن اداسىپ جۇرسەك، ەكىنشىمىز ء–ال، -يبندار بوپ جۇرگەن جايىمىز بار.
اتى-جونىمىزگە ورىس ءتىلىنىڭ –وۆ، -ەۆ سۋففيكستەرىنىڭ قاۋىپتىگى تۋرالى قانشاما پىكىرلەر ايتىلىپ كەلدى. عىلىمي دايەكتەر دە از ەمەس. «وۆ» پەن «ەۆ» — تەن قاشان قۇتىلامىز؟ دەگەن ماقالادا مىنانداي فاكتىلەرگە كوزىمىز شالدى: «ال ەندى ءبىزدىڭ يەمدەنىپ جۇرگەن «وۆ»، «ەۆ»-ءتىڭ قايدان شىققانىنا توقتالا كەتسەك، بەلگىلى فيلوسوف، پروفەسسور امانجول قاسابەك مىرزانىڭ ايتۋى بويىنشا «وۆ»، «ەۆ» ورىستىڭ «چەي حولوپ؟» دەگەن سوزىنەن شىققان. بۇل – كەزىندە قۇلدار مەن كۇڭدەردىڭ قاي قۇل يەلەنۋشىگە تيەسىلى ەكەندىگىن انىقتايتىن جالعاۋ بولعان، كەيىننەن ورىس حالقىنىڭ فاميلياسىنا اينالىپ كەتكەن ەكەن. بۇعان تاعى ءبىر دالەل كوممۋنيستىك يدەيا كوسەمدەرىنىڭ (جاقسى ماعىنادا) ءبىرى ف.ەنگەلس «سەميانىڭ، جەكەمەنشىكتىڭ جانە مەملەكەتتىڭ شىعۋى» اتتى ەڭبەگىندە بۇل جونىندە تەرەڭ عىلىمي تۇجىرىم جاساي كەلىپ: «familia» دەگەن ءسوز ريمدىكتەردە ەرلى-زايىپتى ادامدار مەن ولاردىڭ بالالارىنا قاتىستى بولماي، قۇلدارعا عانا قاتىستى بولعان. «Famulus» – ءۇي قۇلى دەگەن ءسوز. ال «familia» – ءبىر ادامعا قارايتىن قۇلداردىڭ جيىنى دەگەن ءسوز»، – (ك.ماركس پەن ف.ەنگەلس، «تاڭدامالى شىعارمالارىنىڭ ءۇش تومدىعى»، 3-توم، 258-بەت. الماتى، «قازاقستان»، 1981) دەپ جازعان.» - وسىدان، پاتشا ۇكىمەتىنىڭ ادامنىڭ اتا-تەگىنە وزگەرىس ەنگىزۋ ارقىلى قۇلدىق سانانى استىرتىن ەنگىزگەنىن بىلەمىز. اتالمىش يدەولوگيا تاريحتا اتى شۋلى سوعىس ستراتەگياسىنان دا زور بولىپ شىققانى سونشا، قازىرگى ۋاقىتقا دەيىن اتى-جونىمىزدە بىرىزدىلىك بولماي تۇر.
تاۋەلسىزدىك العان جىلدارى ەلباسىمىز بۇل ماسەلەنى شەشىمسىز قالدىرمادى. 1996 جىلعى 2 ساۋىردەگى N 2923 جارلىعىندا بىلاي كورسەتىلەدى:
« قاۋلى ەتەمىن:
- قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ "ۇلتى قازاق ازاماتتاردىڭ تەگى مەن اكەسىنىڭ اتىن جازۋعا بايلانىستى ماسەلەلەردى شەشۋ ءتارتىبى تۋرالى" 1996 جىلى 2 ساۋىردەگى N 2923 جارلىعىنا (قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءپۇاج-ى، 1996 ج.، N 14, 107-قۇجات) مىناداي وزگەرىس ەنگىزىلسىن:
2-تارماقتاعى "ىشكى ىستەر" دەگەن سوزدەر "ادىلەت" دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن.
- وسى جارلىق قول قويىلعان كۇنىنەن باستاپ كۇشىنە ەنەدى.»
زاڭنىڭ كۇشىنە ەنگەنىنە باقانداي ون ءتورت جىل وتكەن ەكەن. ال ازاماتتىق سانالى ورتاق شەشىمىمىز جوق. وسى ورايدا ارىپتەسىم قۋانىش جۇمابەكۇلى «اتى-ءجونىمىزدى جازۋدا «ۇلى» بولايىق!» ماقالاسىندا ايتقان پىكىرلەرگە قوسىلا وتىرىپ، اتى-ءجونىمىزدى ساۋاتتى ءارى قازاقى تاسىلمەن جازۋ ۇلگىسىن تولىقتاي قولدايمىن.
ءسوزىمنىڭ قورىتىندىسى رەتىندە، جوعارىداعى ماسەلەگە بەيجايلىق تانىتۋ ارقىلى جاڭاشىلدىق ىزدەپ جاڭىلىپ، ۇلت رەتىندە تەگىمىزدەن تۇبەگەيلى ايرىلىپ قالۋدان، ۇلتتىق رۋحىمىزدى قۇلدىراتىپ، بۇعاۋداعى سانامىزدى ارىمەن قاراي ۋلاندىرۋدان ساق بولايىق دەگىم كەلەدى.
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ PhD دوكتورانتى، لاززات جاناتقىزى
