4 قىركۇيەكتە الماتىدا زيالى قاۋىم وكىلدەرىمەن جيىن وتكىزگەن قر مەملەكەتتىك حاتشىسى قىرىمبەك كوشەرباەۆ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى ورتا مەكتەپتەردە وتباسى قۇندىلىقتارى مەن ۇلتتىق تاربيەگە باعىتتالعان ارنايى ءپان ەنگىزۋ كەرەكتىگىن ايتقان ەدى. «ادىرنا» ءتىلشىسى اتالعان ءپاندى ەنگىزۋگە قاتىستى مۇعالىمدەردەن ساۋالناما الدى.
«ادىرنا»: ءسىز قالاي ويلايسىز، وسىنداي ءپان كەرەك پە؟ ول ءپاندى وقىتۋدىڭ قاجەتتىلىگى نەدە؟ ەگەر بۇل ءپان ەنگىزىلسە، كىم وقىتادى؟
اراي ەرمەكقىزى دادانبەكوۆا، مۇعالىم:
-وتباسى قۇندىلىقتارى جانە ۇلتتىق تاربيەگە بايلانىستى بولەك ءپان ەنگىزۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ ويلايمىن. سەبەبى بۇل تاقىرىپتار تاربيە ساعاتتارىندا قوزعالادى. ماسەلەن، نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرىنىڭ تاربيە جۇمىسى وسى باعىتتاردا جۇمىس جاسايدى. ءتىپتى بۇل ماسەلەلەر گۋمانيتارلىق پاندەرگە دە كىرىكتىرىلگەن (قازاق ءتىلى، ادەبيەت، ورىس ءتىلى، اعىلشىن ءتىلى، تاريح). بولەك ءپان اشقانىمەن ونى ارينە سىنىپ جەتەكشىىلەرى جۇرگىزەدى.
گۇلفايرۋز نۇرجانقىزى مىقتىبەكوۆا، الماتى قالاسىنا قاراستى الاتاۋ اۋدانىنىڭ №182-ءشى جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبىنىڭ مۇعالىمى:
-ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى، ارقايسىمىزدىڭ ءومىر جالعاسىمىز بولىپ تابىلاتىن جاس ۇرپاقتى ۇلتتىق قۇندىلىقتار نەگىزىندە تاربيەلەۋ - اسا وزەكتى تاقىرىپ. وقۋشىلاردىڭ بويىندا ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا نەگىزدەلگەن ادامگەرشىلىك تاربيە مەن وتباسى قۇندىلىقتارىن قالىپتاستىرۋ مىندەتىمىز دەپ سانايمىن.
ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىز شىن باعاسىن العاندا عانا، جوعىمىز تۇگەندەلىپ، وشكەنىمىز جانا بەرمەك.
بۇل ءپان اسا ماڭىزدى پانگە اينالارى ءسوزسىز. بۇل ءپاندى قازاقتىڭ سالت-ءداستۇر، ادەت-عۇرپىنان مول ماعلۇمات العان، قازاق ادەبيەتى ءپانىنىڭ مۇعالىمى وقىتادى دەپ ويلايمىن.
گۋلناز جانداروۆنا بەگازوۆا، م. مامەتوۆا اتىنداعى ورتا مەكتەبىنىڭ ديرەكتورى:
-قوزعاپ وتىرعان ماسەلە وتە ورىندى. ويتكەنى ءبىلىم سالاسىندا ەڭبەك ەتىپ، بولاشاق ۇرپاق تاربيەلەپ وتىرعان ۇستازدىڭ وتباسى قۇندىلىقتارى مەن ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا نازار اۋدارماۋى مۇمكىن ەمەس. قازىرگى تاڭدا بۇل تاقىرىپ وتە اۋقىمدى دەڭگەيدە قوزعالۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. سەبەبى دامۋشى ەلدەردىڭ قاتارىنا قوسىلۋعا نيەتتەنىپ جاتقاندا، ۇرپاق ساناسىنا شەتەلدىڭ باعىتىن ەندىرىپ بارا جاتقاندايمىز. بالانى ۇنەمى قاداعالاپ وتىرۋ مۇمكىن ەمەس. ءار اتا-انا وتباسىنىڭ كيەلىلىگىن، بابالارىنىڭ ەرلىگىن، اعايىن-تۋىستىق پەن باۋىرمالدىق سەكىلدى قۇندىلىقتاردى بالالارىنا ايتىپ وتىرۋ كەرەك. قازىرگى جاس بۋىنعا وسى اتالعان باعىتتاعى اڭگىمە وربىتسەڭ، ەكى-ءۇش مينۋت تىڭداپ، اقىرىن ورنىنان تۇرىپ كەتەدى. ويتكەنى عالامتور قىزىعىنا كىرىپ كەتكەن.
قازىر كەز-كەلگەن ورتا ءبىلىم وردالارىندا ۇلتتىق تاربيە جۇمىستارىنىڭ ناقتى تۇردە جوسپارى بەكىتىلگەن. بىراق بۇل ۇرپاق ءۇشىن از دەپ ەسەپتەيمىن. سوندىقتان ارنايى ناقتى ءپان رەتىندە ەنگىزىلۋىن قولدايمىن. سوندا عانا ءبىزدىڭ ۇرپاق شەتەلدىڭ ىقپالىنا ەرمەيدى.
ال ەندى بۇل ءپاندى كىم وقىتۋ كەرەك دەگەنگە كەلەيىك. قازىر مەكتەپتەردە ءوزىن-ءوزى تانۋ دەگەن ءپان ەنگىزىلگەن. بۇل پاندە ادامنىڭ بويىنداعى اسىل قاسيەتتەرىن وقىتادى. وتباسى تاربيەسىنە دە ءمان بەرەدى. مەنىڭ ويىمشا، جاڭا پانگە ءوزىن-ءوزى تانۋ ءپانىنىڭ مۇعالىمدەرى وقىتۋعا لايىق.
گۇلۆيرا اسقارقىزى،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
