رەسەيدىڭ ورىستارى بىلاي تۇرسىن، ابدەن ورىستانعان بۋريات، ياكۋتقا دەيىن “قازاقستانداعى قازاقتار ورىسشا اكتسەنتپەن سويلەيدى، كۇلكىلى” دەپ جاتىر… وتكەندە يۋتۋبتان الماتىعا قونىستانعان بۋرياتتار، ساحالار تۋرالى دەرەكتى فيلم كورگەنمىن عوي، سوندا اشىق ايتادى. ەڭ قىزىعى، ولار اۋىل قازاعىن ەمەس، ابدەن ورىستانعان قالا قازاقتارىنىڭ اكتسەنتپەن سويلەيتىنىن بايقاعان. ءتىپتى، رەسەيلىك ورىستار قازاقستانداعى ورىستارعا “سەندەر اكتسەنتپەن سويلەيسىڭدەر، ۋدارەنيەنى دۇرىس قويمايسىڭدار، سەندەردى ءتۇسىنۋ قيىن” دەپ تالپىشتەنىپتى. ءبىزدىڭ ورىسشا سايرايتىن ساياساتكەرلەر رەسەيلىك ارنالارعا سۇحبات بەرسە، يۋتۋب-نۇسقاسىن قاراپ شىعام، سوندا پىكىرلەردىڭ ىشىندە “ا ون نا رۋسسكوم گوۆوريت” دەپ كەمسىتەتىندەر كوپ. قانشا ورىسشا سايراساڭ دا، ءبىز سياقتى ورىس بولا المايسىڭ دەپ وزەكتەن تەپكەندەرى عوي…
بۇل جەردە نامىس ماسەلەسى تۇر! ءبىزدىڭ حالىقتىڭ كەيبىر وكىلدەرىندە ءبىر كومپلەكس بار سياقتى، “ورىسشا سويلەسەم كۇشتى كورىنەم” دەگەن اقىماق وي… مەن ءتىپتى ەقىۇ ءسامميتى، مەديافورۋمدار، كينو بايقاۋلار مەن حالىقارالىق بايقاۋشىلار قاتىسقان تالاي سايلاۋدا، رەسەيلىك نتۆ مەن ورت-نىڭ جۋرناليستەرى سازارىپ تۇرعان تالاي حالىقارالىق شارالاردا سپيكەرلەرگە سۇراقتارىمدى قازاقشا قويدىم.
الماتىنىڭ قىزى بولعاسىن، ورىسشا دا، اعىلشىنشا دا قويا الامىز، بىراق تەك مەملەكەتتىك تىلدە قويامىز.
قايتا ەۋروپالىقتار native تىلدە سۇراق قويدى عوي دەپ قۇرمەتپەن قاراپ، ۇزاق جاۋاپ بەرەدى. ولار قازاقستاننىڭ ءالى كۇنگە دەيىن كولونيا، يمپەريا تىلىندە نامىستى قويىپ سويلەي بەرەتىنىنەن حاباردار. بۇل تۇستا تالاي ەۋروپالىق ەلشى-كونسۋلداردان سۇحبات الدىم. اقش-تىڭ قاي ەلشىسى بولماسىن، قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك ءتىلىن سىيلاپ، قازاقشا سويلەپ، ءتىل كۋرستارىنا بارىپ جۇرگەنىن ايتادى. تاۋەلسىزدىك كۇنى، ناۋرىزدا الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشالارىنان ەلشى مەن قىزمەتكەرلەردىڭ قازاقشا قۇتتىقتاۋلارىن تالاي كوردىك. ءتىپتى، كەزىندە قىتاي، انگليا، فرانتسيا، تۇركيا ەلشىلەرى مەن كونسۋلدارىنان قازاقشا سۇحبات الدىم. ەلشىلىك قىزمەتكەرلەرى اۋدارماشىمەن قامتىدى.
ال كەزىندە رەسەي ەلشىلىگىنە قازاقشا سۇراق جولداپ، كەيىن حابارىن بىلۋگە حابارلاسقانىمدا قىزمەتتەگى ءبىر كوكبەت، دولى ايەل (ەلشىلىكتە مۇنداي ادامنىڭ بولۋى ەلدىڭ دەڭگەيىن كورسەتەدى): “سۇراقتارىڭدى ورىسشا جىبەر! رەسەي ەلشىلىگىنە حابارلاسىپ تۇرعانىڭدى بىلەسىڭ بە؟” - ەپ داۋسىن كوتەرىپ سويلەدى. “اينالايىن، سەن تۇگىلى 1,5 ملرد حالقى بار قىتاي ەلشىسىنەن دە قازاقشا سۇحبات الدىم. امەريكا ەلشىسى دە اۋدارماشى ارقىلى قازاقشا جاۋاپ بەردى. نە ماسەلە، اۋدارماشى ارقىلى سۇحباتتاسايىق. قازاقستاندا جۇمىس ىستەپ جاتسىزدار عوي. رەسەيدىڭ انگلياداعى ەلشىسى ۆۆس-گە اعىلشىنشا سۇحبات بەرمەي مە؟ بۇل دا سونداي ماسەلە،”- دەپ ەدىم، تەلەفون تۇتقاسىن تاستاي سالدى. ديپلوماتيا دەگەن وسى ما؟ ديپلوماتيا دەگەن سىيلاستىق، كەشەگى بۇراتانا ەلگە كەلدىم، بۇلاردىڭ تىلىندە سويلەمەيمىز دەپ تاكاپپارلانۋ ديپلوماتيا ەمەس. ەندى نەوفاشيستىك پروپاگانداعا تويعان ەلدەن نە سۇرايمىز؟!
وزدەرىنە زيان، ءوز دەنساۋلىقتارىنا قيانات. ورىس ءتىلىنىڭ تارالۋ ارەالىن كۇرت ازايتقان دا وسى تەرىس يدەولوگيا عوي، نامىسى بار باسشىلار مەن ەلدەر رەسەيدەن بويىن اۋلاق ۇستاپ، دەربەس دامىپ جاتىر. بۇ زاماندا كىم فەودالدىق ءومىر سالتىن قولدايدى دەرسىڭ، كىم قۇل بولعىسى كەلەدى دەرسىڭ، كىم قوجايىننىڭ تىلىندە سويلەيدى دەرسىڭ، “ۆاشە پرەۆوسحوديتەلستۆو؟”
Kamshat Tasbolat
