مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنە قاراستى ءتىل ساياساتى كوميتەتى لاتىن الىپبيىنە كوشۋ جوسپار بويىنشا جۇزەگە اساتىنىن مالىمدەدى، دەپ حابارلايدى informburo.kz سايتى. بۇعان دەيىن رەسەيدىڭ "يزۆەستيا", "كومسومولسكايا پراۆدا" باسىلىمدارى «قازاق ۇكىمەتى لاتىن الىپبيىنە كوشۋدى 2035 جىلعا دەيىن ۇزارتۋدى قاراستىرۋدا» دەپ اقپارات تاراتقان بولاتىن. ەل ۇكىمەتى رەسەيدىڭ قىسىمىنا شىداماي، لاتىن الىپبيىنە كوشۋدى شىنىمەن كەيىنگە شەگەرە مە، جوق الدە تاباندىلىق تانىتىپ، ءوزىنىڭ پوزيتسياسىن قورعاپ قالا ما؟
ءاۋ باستا ەلىمىز لاتىن الىپبيىنە كوشەدى دەگەندە رەسەي تارابى ورە تۇرەگەلگەن بولاتىن. ويتكەنى ەلىمىزدىڭ كيريلليتسادان باس تارتىپ، لاتىن الىپبيىنە كوشۋىنە قۇدايى كورشىمىز ءارى ەكونوميكالىق «وداقتاسىمىز» قارسى بولعان ەدى. ءوزىنىڭ قارسىلىعىن «ماڭگىلىك دوسىمىز» ءالى دە بولسا اقپاراتتىق شابۋىل ارقىلى جالعاستىرىپ جاتىر.
ءتىل ساياساتى كوميتەتىنىڭ تورعاسى عالىمجان مەلدەشوۆتىڭ ايتۋىنشا، رەسەي باق جاريالاعان اقپارات نەگىزسىز. سونداي-اق ول لاتىن الىپبيىنە كوشۋ جوسپار بويىنشا جۇزەگە اسىپ جاتقانىن مالىمدەدى
– لاتىن الىپبيىنە كوشۋ 2030-2035 جىلدارعا شەگەرىلەدى دەەگەن اقپارات شىندىققا جاناسپايدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسىنىڭ "قازاق ءتىلى ءالىپبيىن كيريلليتسادان لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋ تۋرالى" جارلىعىنا سايكەس قر ۇكىمەتى لاتىن الىپبيىنە 2025 جىلعا دەيىن كەزەڭ-كەزەڭمەن كوشۋ جونىندەگى ءىس-شارالار جوسپارىن بەكىتتى. قازىرگى تاڭدا 3 كەزەڭ بويىنشا ءىس-شارالار جوسپارى بەكىتىلىپ، اۋقىمدى جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر. 2018-2020 جىلدارى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردى جەتىلدىرۋ، جاڭا ءالىپبيدىڭ جازۋ ەرەجەلەرىن قۇراستىرۋ جانە ماتىندەردى لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرىپ جازاتىن Iت قوسىماشالار جاساپ شىعارۋ كوزدەلگەن. كەلەسى كەزەڭ 2021-2023 جىلدارعا جوسپارلانعان. وسى ارالىقتا مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار قابىلداعان نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەر لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرىلەدى، تولقۇجات، جەكە كۋالىك جانە باسقا قۇجاتتار ايىرباستالادى. 2024-2025 جىلدارى مەملەكەتتىك ورگاندار مەن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار ءىس قاعازدارىن لاتىن الىپبيىندە جۇرگىزە باستايدى. مەملەكەتتىك باق پەن ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى دە لاتىن گرافيكاسىنا اۋىسادى، – دەيدى عالىمجان سارسەنبايۇلى.
عالىمجان مەلدەشوۆتىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا تىلدەردى دامىتۋ مەن قولدانۋدىڭ 2020-2025 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ جوباسى ازىرلەنۋدە. اتالعان باعدارلامانىڭ نەگىزگى مىندەتى لاتىن ءالىپبيى نەگىزىندە قازاق ءالىپبيىن جاڭعىرتۋ بولىپ وتىر. سوندىقتان دا ول "وسىعان بايلانىستى بارلىق جۇمىستار بەكىتىلگەن ءىس-شارالار جوسپارىنا سايكەس جۇزەگە اسىرىلۋدا", - دەپ مالىمدەدى.
ەلىمىزدىڭ لاتىن الىپبيىنە كوشىپ، ءوزىنىڭ تاۋەلسىز ساياسات جۇرگىزۋى وتە ماڭىزدى. بۇل رەتتە ەل ۇكىمەتىنىڭ بەكىتىلگەن جوسپاردان اۋىتقىماي، تاباندى پوزيتسيا كورسەتۋىن قولداعان ءجون. ايتسە دە ءتىل ساياساتى كوميتەتى مەكتەپتەردىڭ لاتىن الىپبيىنە كوشۋىنە بايلانىستى ءلام-ميم دەمەپتى. بۇعان دەيىن ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى 2020 جىلدان باستاپ ەلىمىزدەگى دايارلىق سىنىپتارى لاتىن الىپبيىندە ءبىلىم بەرە باستايتىنىن ايتقان بولاتىن.
0 سىنىپ - 2020 جىل
0, 1 سىنىپتار - 2021 جىل
0, 1, 2 سىنىپتار - 2022 جىل
0, 1, 2, 3 سىنىپتار - 2023 جىل
0, 1, 2, 3, 4 جانە 5-9 سىنىپتار - 2024 جىل
0, 1, 2, 3, 4, 5-9 جانە 10, 11 سىنىپتار - 2025 جىل.
احمەت بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ەردەن قاجىبەك «الماتى» تەلەارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا ەلىمىزدەگى مەكتەپتەر لاتىن الىپبيىنە 2021 جىلى كوشەتىنىن مالىمدەگەن بولاتىن. ال شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋ رەسپۋبليكالىق ۇيلەستىرۋ-مەتوديكالىق ورتالىعىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى ەربول تىلەشوۆ «استانا اقشامى» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا دايارلىق سىنىپتارى 2020 جىلدان باستاپ ءبىلىم بەرەتىنىن مالىمدەگەن ەكەن.
رەسەيلىك باق ءارتۇرلى اقپارات تاراتىپ جاتقاندا ەل ۇكىمەتى تاباندىلىق تانىتىپ، لاتىن الىپبيىنە 2020 جىلدان باستاپ كوشىپ كەتسە جاقسى بولار ەدى. الايدا ودان بۇرىن احمەت بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ لاتىن ءالىپبيىنىڭ نۇسقاسى قابىلدانۋى كەرەك سەكىلدى. ەل تىزگىنىن ەندى قولىنا العان قاسىم-جومارت توقاەۆ لاتىن ءالىپبيىنىڭ جاڭا جوباسىن بەكىتەدى دەگەن سەنىمدەمىز. ايتپاقشى بۇعان دەيىن مەملەكەت باسشىسى:
"كورشى مەملەكەتتەردىڭ كوپشىلىگى لاتىن گرافيكاسىن تاڭدادى. الەمدەگى اقپاراتتاردىڭ 90 پايىزى لاتىن گرافيكاسىندا جارىق كورەدى. ال اقپاراتقا كىم يەلىك ەتسە، عىلىم مەن تەحنولوگياعا دا سول يە بولادى. بۇل قوعامدىق وي مەن ساناعا تۇپكىلىكتى وزگەرىس جاسايتىن قادام. لاتىن الىپبيىنە كوشۋ كەزەڭ-كەزەڭىمەن جالعاسا بەرەدى. ناقتى بەلگىلەنگەن كەستە بار. سول جۇيەدەن اۋىتقىمايمىز. بىراق قوعامدىق پىكىر، ءالىپبيدى قولدانۋ بارىسىنداعى ارتىقشىلىقتار مەن ولقىلىقتار ەسكەرىلەدى", - دەگەن بولاتىن.
سەرىك جولداسباي
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
