Mádenıet jáne sport mınıstrligine qarasty Til saıasaty komıteti latyn álipbıine kóshý jospar boıynsha júzege asatynyn málimdedi, dep habarlaıdy informburo.kz saıty. Buǵan deıin Reseıdiń "Izvestııa", "Komsomolskaıa pravda" basylymdary «Qazaq úkimeti latyn álipbıine kóshýdi 2035 jylǵa deıin uzartýdy qarastyrýda» dep aqparat taratqan bolatyn. El úkimeti Reseıdiń qysymyna shydamaı, latyn álipbıine kóshýdi shynymen keıinge shegere me, joq álde tabandylyq tanytyp, óziniń pozıııasyn qorǵap qala ma?
Áý basta elimiz latyn álipbıine kóshedi degende Reseı taraby óre túregelgen bolatyn. Óıtkeni elimizdiń kırıllıadan bas tartyp, latyn álipbıine kóshýine qudaıy kórshimiz ári ekonomıkalyq «odaqtasymyz» qarsy bolǵan edi. Óziniń qarsylyǵyn «Máńgilik dosymyz» áli de bolsa aqparattyq shabýyl arqyly jalǵastyryp jatyr.
Til saıasaty komıtetiniń tórǵasy Ǵalymjan Meldeshovtyń aıtýynsha, Reseı BAQ jarııalaǵan aqparat negizsiz. Sondaı-aq ol latyn álipbıine kóshý jospar boıynsha júzege asyp jatqanyn málimdedi
– Latyn álipbıine kóshý 2030-2035 jyldarǵa shegeriledi deegen aqparat shyndyqqa janaspaıdy. Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasynyń "Qazaq tili álipbıin kırıllıadan latyn grafıkasyna kóshirý týraly" Jarlyǵyna sáıkes QR Úkimeti latyn álipbıine 2025 jylǵa deıin kezeń-kezeńmen kóshý jónindegi is-sharalar josparyn bekitti. Qazirgi tańda 3 kezeń boıynsha is-sharalar jospary bekitilip, aýqymdy jumystar atqarylyp jatyr. 2018-2020 jyldary normatıvtik quqyqtyq aktilerdi jetildirý, jańa álipbıdiń jazý erejelerin qurastyrý jáne mátinderdi latyn grafıkasyna kóshirip jazatyn IT qosymashalar jasap shyǵarý kózdelgen. Kelesi kezeń 2021-2023 jyldarǵa josparlanǵan. Osy aralyqta memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdar qabyldaǵan normatıvtik quqyqtyq aktiler latyn grafıkasyna kóshiriledi, tólqujat, jeke kýálik jáne basqa qujattar aıyrbastalady. 2024-2025 jyldary memlekettik organdar men jergilikti atqarýshy organdar is qaǵazdaryn latyn álipbıinde júrgize bastaıdy. Memlekettik BAQ pen bilim berý mekemeleri de latyn grafıkasyna aýysady, – deıdi Ǵalymjan Sársenbaıuly.
Ǵalymjan Meldeshovtyń aıtýynsha, qazirgi tańda tilderdi damytý men qoldanýdyń 2020-2025 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasynyń jobasy ázirlenýde. Atalǵan baǵdarlamanyń negizgi mindeti latyn álipbıi negizinde qazaq álipbıin jańǵyrtý bolyp otyr. Sondyqtan da ol "Osyǵan baılanysty barlyq jumystar bekitilgen is-sharalar josparyna sáıkes júzege asyrylýda", - dep málimdedi.
Elimizdiń latyn álipbıine kóship, óziniń Táýelsiz saıasat júrgizýi óte mańyzdy. Bul rette el úkimetiniń bekitilgen jospardan aýytqymaı, tabandy pozıııa kórsetýin qoldaǵan jón. Áıtse de Til saıasaty komıteti mektepterdiń latyn álipbıine kóshýine baılanysty lám-mım demepti. Buǵan deıin Bilim jáne ǵylym mınıstrligi 2020 jyldan bastap elimizdegi daıarlyq synyptary latyn álipbıinde bilim bere bastaıtynyn aıtqan bolatyn.
0 synyp - 2020 jyl
0, 1 synyptar - 2021 jyl
0, 1, 2 synyptar - 2022 jyl
0, 1, 2, 3 synyptar - 2023 jyl
0, 1, 2, 3, 4 jáne 5-9 synyptar - 2024 jyl
0, 1, 2, 3, 4, 5-9 jáne 10, 11 synyptar - 2025 jyl.
Ahmet Baıtursynuly atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń dırektory Erden Qajybek «Almaty» telearnasyna bergen suhbatynda elimizdegi mektepter latyn álipbıine 2021 jyly kóshetinin málimdegen bolatyn. Al Shaıahmetov atyndaǵy tilderdi damytý respýblıkalyq úılestirý-metodıkalyq ortalyǵynyń atqarýshy dırektory Erbol Tileshov «Astana aqshamy» gazetine bergen suhbatynda daıarlyq synyptary 2020 jyldan bastap bilim beretinin málimdegen eken.
Reseılik BAQ ártúrli aqparat taratyp jatqanda el úkimeti tabandylyq tanytyp, latyn álipbıine 2020 jyldan bastap kóship ketse jaqsy bolar edi. Alaıda odan buryn Ahmet Baıtursynuly atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń latyn álipbıiniń nusqasy qabyldanýy kerek sekildi. El tizginin endi qolyna alǵan Qasym-Jomart Toqaev latyn álipbıiniń jańa jobasyn bekitedi degen senimdemiz. Aıtpaqshy buǵan deıin memleket basshysy:
"Kórshi memleketterdiń kópshiligi latyn grafıkasyn tańdady. Álemdegi aqparattardyń 90 paıyzy latyn grafıkasynda jaryq kóredi. Al aqparatqa kim ıelik etse, ǵylym men tehnologııaǵa da sol ıe bolady. Bul qoǵamdyq oı men sanaǵa túpkilikti ózgeris jasaıtyn qadam. Latyn álipbıine kóshý kezeń-kezeńimen jalǵasa beredi. Naqty belgilengen keste bar. Sol júıeden aýytqymaımyz. Biraq qoǵamdyq pikir, álipbıdi qoldaný barysyndaǵy artyqshylyqtar men olqylyqtar eskeriledi", - degen bolatyn.
Serik JOLDASBAI
"Adyrna" ulttyq portaly
