وسىدان 30 جىل بۇرىن قازاقستان تۋى وليمپيادا تورىندە جەلبىرەي باستادى. ياعني، 1994 جىلى 12 اقپاندا قازاقستان قۇراماسى تۇڭعىش رەت وليمپيادا ويىندارىندا ونەر كورسەتە باستادى. سودان بەرى وتىز جىل ءوتتى. قازاقستان قانداي ناتيجەگە قول جەتكىزدى؟ وليمپيادا جۇلدىزدارى كىم؟
العاشقى جەتىستىك
XVII قىسقى وليمپيادا ويىندارى 1994 جىلى 12-27 اقپان ارالىعىندا نورۆەگيانىڭ ليللەحاممەر قالاسىندا ءوتتى. قازاقستاننىڭ سپورتشىلارى سپورتتىڭ 8 تۇرىنەن باسەكەگە ءتۇستى. ەلىمىزدىڭ ابىرويىن ارقالاپ، شەتەل اسقاندار سانى وتىز جىل بۇرىن 29 ەدى. ونىڭ 19-ى ەرلەر بولسا، 10 ايەل وليمپاداعا قاتىستى. ەل سپورتشىلارى بياتلون، شاڭعى تەبۋ، كونكي، مانەرلەپ سىرعاناۋ، شورت ترەك سىندى سپورت تۇرلەرىنەن باق سىنادى. سول جىلى-اق ەل قورجىنىنا 1 التىن مەن قوس كۇمىس ءتۇستى. ءۇش جۇلدەنى دە شاڭعىشى ۆلاديمير سميرنوۆ الدى. ول – وليمپيادا ويىندارىنىڭ 4 دۇركىن كۇمىس جانە ەكى دۇركىن قولا جۇلدەگەرى. كسرو ەڭبەك سىڭىرگەن سپورت شەبەرى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن سپورت شەبەرى اتانعان سپورتشى.
قازاقستان 1996 جىلى اتلانتادا وتكەن جازعى وليمپيادا ويىندارىنا ءوز تاريحىندا العاش رەت قاتىسىپ، ءۇش التىن، ءتورت كۇمىس جانە ءتورت قولا مەدال جەڭىپ الدى. ۇلتتىق قۇراما ساپىندا 96 سپورتشى، 72 ەر، 24 ايەل بولدى. ناتيجەسىندە بوكستان ۆاسيلي جيروۆ، ەرلەر اراسىنداعى جەكە بەسسايىستان الەكساندر پارىگين، گرەك-ريم كۇرەسىنەن التىن يۋري مەلنيچەنكو التىن الدى. ال ەل قورجىنىنا بوكستان كۇمىس سىيلاعان بولات ءجۇمادىلوۆ بولدى. ودان بولەك، نىسانا كوزدەۋ مەن ۆينتوۆكادان اتۋ بويىنشا سەرگەي بەلياەۆ قوس كۇمىستى ەنشىلەپ، اۋىر اتلەتيكا بويىنشا اناتولي حراپاتىي ەكىنشى ورىن العان ەدى. قولا جۇلدەگە قول جەتكىزگەندەر بولات نيازىمبەتوۆ (بوكس), ەرماحان يبراگيموۆ (بوكس), ۆلاديمير ۆوحميانين (نىسانا كوزدەۋ), ماۋلەن مامىروۆ (ەركىن كۇرەس) بولدى.
قوس قولا
ال 1998 جىلى جاپونيانىڭ ناگانو قالاسىندا بولعان قىسقى وليمپيادا قازاقستان قۇراماسى ءۇشىن ءساتسىز بولدى دەۋگە بولادى. سەبەبى اتالمىش حالىقارالىق جارىستا قازاق سپورتشىلارى قوس قولانى قاناعات تۇتتى. پاۆلودارلىق كونكيشى ليۋدميلا پروكاشەۆا ايەلدەر اراسىندا 5 000 مەترگە جۇگىرۋدەن ءۇشىنشى ورىندى يەلەندى. ەل قورجىنىنا ەكىنشى قولانى بەلگىلى سپورتشى ۆلاديمير سميرنوۆ شاڭعىمەن ەركىن ءادىس بويىنشا 15 شاقىرىمعا جۇگىرۋدەن سىيلادى. بۇل وليمپياداعا ەلدەن 60 سپورتشى اتتانعان ەدى.
ەستە قالعان وليمپيادا
2000 جىلعى وليمپيادا قازاقستان ءۇشىن جاڭا عاسىردىڭ جاقسى باستاۋى بولدى. سەبەبى ءدال سيدنەي وليمپياداسىندا ءبىزدىڭ قۇرامادان بوكس بويىنشا ءتورت بىردەي سپورتشى فينالعا شىقتى. 24 جىل بۇرىنعى جازعى وليمپيادادا ەلىمىز 3 التىن، 4 كۇمىس يەلەنىپ، جالپى كوماندالىق ەسەپتە 22 ورىنعا تۇراقتادى. وليمپيادادا كوك تۋىمىزدى جەلبىرەتكەندەر - بەكزات ساتتارحانوۆ، ەرماحان ىبىرايموۆ، جەڭىل اتلەتيكادان ولگا شيشيگينا.
اراعا ەكى جىل سالىپ، ەل سپورتشىلارى 2004 جىلى افينىعا اتتاندى. سەبەبى 20 جىل بۇرىن جازعى ويىندار سول ەلدە وتكەن ەدى. بۇل وليمپيادا دا جانكۇيەرلەر ءۇشىن تارتىستى باسەكەنىڭ ءبىرى بولدى. وعان سەبەپ ەل اتىنان اتتانعان 119 سپورتشىنىڭ قارسىلاستارىمەن سايىسۋى ەدى. اقتىق سىنعا شىعىپ، كوك تۋىمىزدى جەلبىرەتكەن تەك 8 سپورتشى بولدى. ولاردىڭ ىشىندە بوكستان باقتيار ارتاەۆ وليمپيادا التىنىنا قول جەتكىزسە، كۇمىستى بوكسشى گەننادي گولوۆكين، گرەك-ريم كۇرەسىنەن گەورگي تسۋرتسۋميا، ەركىن كۇرەس بالۋانى گەننادي لاليەۆ الدى. قولاعا ونسايىسشى دميتري كارپوۆ، بوكسشى سەرىك ەلەۋوۆ، گرەك-ريم كۇرەسىنىڭ شەبەرى محيتار مانۋكيان قول جەتكىزدى.
قازاقستان جۇلدەسىز قايتتى...
2006 جىلعى قىسقى وليمپيادا يتاليانىڭ تۋرين قالاسىندا ءوتتى. بۇل سايىسقا 67 سپورتشى اتتانىپ، قازاقستان جۇلدەسىز قالدى.
دەلەگاتسيانى قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى سپورت ىستەرى كوميتەتىنىڭ توراعاسى داۋلەت تۇرلىحانوۆ باسقاردى.
المالى-توكپەلى زامان
2008 جىلى قىتايدا وتكەن وليمپيادادا بوكستان باقىت سارسەكباەۆ التىن الىپ، ەل جانكۇيەرلەرىن قۋانتتى. ونىڭ ارتىنشا اۋىر اتلەت اللا ۆاجەنينا دا وليمپيادادا ۇزدىك اتانىپ، التىن الدى. دزيۋدو بويىنشا اسحات جيتكەەۆ موڭعولدىق بالۋانعا ەسە جىبەرىپ، كۇمىستى ەنشىلەدى. ال وليمپيادادا ءتورتىنشى ورىن العان جەڭىل اتلەت ولگا رىپاكوۆا مەن قولاعا قول جەتكىزگەن گرەك-ريم كۇرەسىنىڭ بالۋانى نۇرباقىت تەڭىزباەۆتىڭ باعى جاندى. سەبەبى قوس سپورتشىنىڭ قارسىلاستارى دوپينگ داۋىنا ءىلىنىپ، حالىقارالىق وليمپيادا كوميتەتى ەلىمىزدىڭ سپورتشىلارىنا كۇمىستى بەردى. ال قىتايدا قولانى تاەكۆوندوشى ارمان شىلمانوۆ پەن بوكسشى ەركەبۇلان شىناليەۆكە، ايەلدەر كۇرەسىنىڭ بالۋانى ەلەنا شالىگينا مەن ەركىن كۇرەس بالۋانى ماريد مۋتاليموۆكە الدى.
ءدال 14 جىل بۇرىن، 2010 جىلى ۆانكۋۆەردە وتكەن قىسقى وليمپيادا ويىندارى دا قازاقستان ءۇشىن «ناشار كورسەتكىشپەن» اياقتالدى. سەبەبى جۇلدە تاقتاسىندا تەك بياتلونشى ەلەنا حرۋستالەۆانىڭ جالعىز كۇمىسى بەينەلەندى. سول جىلى كاناداعا اتتانعان 37 سپورتشىنىڭ 36-سى جانكۇيەر ءۇمىتىن اقتاي المادى. ەكىنشى ورىن العان ەلەنا حرۋستالەۆا رەسەيدەن كەلگەن لەگيونەر بولدى.
دوپينگ داۋى
2012 جىل قازاقستان ءۇشىن وليمپيادانىڭ «التىن جىلى» بولدى دەۋگە دە بولادى. سەبەبى لوندوندا وتكەن سىندا سپورتشىلارىمىز 7 التىن، 1 كۇمىس، 5 قولا جۇلدەنى يەلەنىپ، بارشا قازاق جۇرتىن شۋلاتتى. 115 سپورتشى شەتەلگە شىعىپ، وزگە ەلدە قازاقستاننىڭ نامىسىن قورعادى.
الايدا اۋىر اتلەتيكا بويىنشا سىنعا تۇسكەن 4 سپورتشى دوپينگ داۋىنا ءىلىنىپ، التىندارىنان ايىرىلدى. ولار زۋلفيا چينشانلو، مايا مانەزا، سۆەتلانا پودوبەدوۆا مەن يليا يلين ەدى. لوندوندا بوكستان سەرىك ساپيەۆ، ۆەلوشاباندوز الەكساندر ۆينوكۋروۆ، جەڭىل اتلەت ولگا رىپاكوۆا التىنعا قول جەتكىزىپ، ابىرويىن ساقتاپ قالدى. جالعىز كۇمىس جۇلدەنى 81 كەلىدە شارشى الاڭعا شىعىپ، جۇدىرىقتاسقان ادىلبەك نيازىمبەتوۆ الدى.
ال قولا جۇلدەگەرلەر اراسىندا ەركىن كۇرەس بالۋانى اقجۇرەك تاڭاتاروۆ، گرەك-ريم كۇرەسىنەن دانيال گادجيەۆ، ايەلدەر كۇرەسىنەن گيۋزەل مانيۋروۆا، بوكسشىلار يۆان دىچكو مەن مارينا ۆولنوۆا بولدى. ودان بولەك، ەركىن كۇرەستەن داۋلەت شابانبايدىڭ دا قارسىلاسى دوپينگ داۋىنا ءىلىنىپ، ءبىزدىڭ سپورتشى قولانى يەلەندى.
دەنيس تەننىڭ قولاسى
2014 جىلى رەسەيدىڭ سوچي قالاسىندا وتكەن قىسقى وليمپيادا ەل جانكۇيەرلەرىنىڭ ەسىنەن شىقپاس. سەبەبى ءدال سول جىلى قازاقستان قۇراماسىنا تەك جالعىز قولا بۇيىردى.
مانەرلەپ سىرعاناۋدا دەنيس تەن ۇزدىك ۇشتىككە ەنىپ، قازاقستاندىق جانكۇيلەردى قۋانتتى. وكىنىشكە وراي، سپورتشى ەلگە كەلگەن سوڭ كەيىنىرەك كولىگىنىڭ ايناسىن ۇرلاۋشىلاردىڭ ۇستىنەن ءتۇسىپ، سولاردىڭ قولىنان قازا تاپتى.
17 جۇلدە
ەل سپورتشىلارى جازعى وليمپيادادا تاعى دا جانكۇيەرلەرىن قۋانتا ءبىلدى. 2016 جىلى برازيليانىڭ ريو-دە جانەيرو قالاسىندا وتكەن سايىستا بوكسشى دانيار ەلەۋسىنوۆ، اۋىر اتلەت نيدجات راحيموۆ، سۋدا جۇزۋدەن دميتري بالاندين التىن الىپ، جانكۇيەرلەر قالپاعىن كوككە لاقتىردى.
ەلىمىز سول جىلى كۇمىسكە دە قارىق بولدى. 2024 جىلى وليمپيادا چەمپيونى اتانعان دزيۋدوشى ەلدوس سمەتوۆ 2016 جىلى كۇمىستى قاناعات تۇتتى. ودان بولەك،اۋىر اتلەت جازيرا جاپپارقۇل، ەركىن كۇرەس بالۋانى گيۋزەل مانيۋروۆا، بوكسشىلار ادىلبەك نيازىمبەتوۆ پەن ۆاسيلي لەۆيت كۇمىس جۇلدەگەر اتاندى. قولا جۇلدەگەرلەر قاتارىنان دزيۋدوشى وتگونتسەتسەگ گالبادراح، اۋىر اتلەتتەر فارحاد حاركي، كارينا گوريچەۆا، الەكساندر زايچيكوۆ، ايەلدەر كۇرەسىنەن ەلميرا سىزدىقوۆا، ەكاتەرينا لاريونوۆا، بوكسشىلار يۆان دىچكو مەن داريعا شاكىموۆا كورىندى.
قولا ءداۋىرى
2018 جىلى وڭتۇستىك كورەيانىڭ پحەنچحاندا وتكەن قىسقى وليمپيادا ويىندارىندا قازاقستاندىق فريستال شەبەرى يۋليا گالىشەۆا عانا قولاعا قول جەتكىزىپ، ەل ءۇمىتىن اقتادى.
ال مەزگىلى بويىنشا 2020 جىلى ءوتۋى ءتيىس بولعان توكيو وليمپياداسى كەيىنگە شەگەرىلدى. سەبەبى سول جىلى كوروناۆيرۋس الەمدى شارپىدى. سول جىلى قازاق سپورتى قۇلدىرادى دەۋگە دە بولادى. سەبەبى وليمپياداعا سپورتتىڭ 19 تۇرىنەن اتتانعان 93 سپورتشىنىڭ ەشقايسىسى دا التىنعا قول جەتكىزە المادى. ەل سپورتشىلارىنا ەكىنشى ورىن دا ارمان بولدى.
4 جىل بۇرىن وليمپيادادا ەل سپورتشىلارى تەك 8 قولانى الىپ، ەلگە ورالدى. ولار - دزيۋدوشى ەلدوس سمەتوۆ، اۋىر اتلەتتەر ءزۇلفيا شينشانلو، يگور سون، بوكسشىلار ساكەن بيبوسىنوۆ پەن قامشىبەك قوڭقاباەۆ، كاراتە بويىنشا دارحان ءاسادىلوۆ پەن سوفيا بەرۋلتسەۆا جانە ەركىن كۇرەس بالۋانى نۇريسلام ساناەۆ سىندى سپورتشىلار.
جۇلدەسىز جىل
2022 جىلى دا ەل بيۋدجەتىنەن قىرۋار قارجى ءبولىپ، بەيجىڭگە اتتاندىرعان سپورتشىلار حالىق ءۇمىتىن اقتامادى. قىسقى وليمپيادا ويىندارىنا قازاقستاننان 34 سپورتشى اتتانسا دا التىن، كۇمىس، ءتىپتى قولاعا قول جەتپەدى. تەك شورت-ترەكشى ابزال اجىعاليەۆ ءتورتىنشى ورىنعا تۇراقتاپ، جۇبانىش بولدى.
بيىل
2024 پاريجدە ءحححىV جازعى وليمپيادا ويىندارى ءوتتى. الايدا بۇل سايىس ابدەن داۋعا ىلىكتى. ەڭ اۋەلى حالىق ەل قۇراماسىنا تىگىلگەن ارنايى فورماعا اشۋلاندى. ونى مەكتەپ وقۋشىسىنىڭ كيىم ۇلگىسىنە تەڭەدى. بۇل سايىستا ەل ءۇمىت ارتقان كەي بوكسشىلارىمىز جۇبانىش كەزەڭىنەن وتە المادى. «اللانىڭ قالاۋىمەن»، «بۇيىرمادى» دەگەن سپورتشىلاردىڭ ءسوزى دە جۇرتتىڭ اشۋىن تۋدىرىپ، دايىندىقتىڭ شيكى بولعانىن دالەلدەدى.
وليمپيادا ويىندارىنىڭ العاشقى كۇندەرىنەن-اق تەلەديدارعا تەلمىرىپ، ءار سپورتشىعا شىن جانكۇيەر بولعان قازاقستاندىقتاردى نىسانا كوزدەۋشىلەر الەكساندرا لە مەن يسلام ساتپاەۆ قۋانتتى. قوس سپورتشى قولا جەڭىپ الدى. ارتىنشا ەل ءۇمىت ارتقان دزيۋدوشى ەلدوس سمەتوۆ قارسىلاستارىن تۇگەلدەي تىزە بۇكتىرىپ، التىن يەلەندى. بۇل قازاقستاندىقتار ءۇشىن ۇلكەن قۋانىش بولدى. بىراق، وسىدان سوڭ ەل قورجىنىنا ەشقانداي التىن جۇلدە تۇسپەدى. بوكسشى نۇربەك ورالباي، گيمناست ناريمان قۇربانوۆ پەن گرەك-ريم كۇرەسىنىڭ بالۋانى دەمەۋ جادىراەۆتىڭ كۇمىسى حالىقتىڭ كوڭىلىنە مەدەۋ بولدى. ال قولانى دزيۋدوشى عۇسمان قىرعىزباەۆ، بوكسشى نازىم قىزايباي، نىسانا كوزدەۋشىلەر الەكساندرا لە مەن يسلام ساتپاەۆ جەڭىپ الدى. وسىلايشا قازاقستان سوڭعى وليمپيادادا 7 مەدال جيىنتىعىمەن 43-ورىنعا تابان تىرەدى.
سىمبات ناۋحان
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
