بۇگىنگى تاڭداعى قازاق دۋبلياجىنىڭ جاي-كۇيى جايلى جايلى كينو جانە تەاتر، دۋبلياج اكتريساسى، جاقىندا عانا ۇلكەن سۇرانىسقا، تانىمالدىلىققا يە بولعان «ويجۇمباق 2» انيماتسيالىق ءفيلمىن دىبىستاعان گۇلنار تىلەبالدى اڭگىمەلەيدى.
تاۋەلسىزدىك جىلدارىنان سوڭ وتاندىق تەلەونىمدەر سانى ارتىپ، شەتەلدىك تۋىندىلاردىڭ قازاقشا دىبىستاماسى كاسىبي تۇردە جۇزەگە استى. اۋدارمالاۋ جۇمىسى مەملەكەت تاراپىنان، كەيىن اۋەسقوي قورلاردان قارجىلاندىرىلدى. Wikipedia ۇسىنعان دەرەككە سەنسەك، 30 جىل كولەمىندە شەتەلدىك تىلدەن 200-دەن اسا تەلەحيكايا، فيلم، مۋلتفيلم، بەينەويىندار اۋدارىلىپ، دىبىستالعان.
دۋبلياجعا العاشقى قادام
- گۇلنار حانىم، ءوزىڭىز جايلى ايتا كەتسەڭىز. قاي وڭىردەنسىز؟ اكتەرلىك ونەردى قالاي تاڭدادىڭىز؟ دۋبلياج ونەرىنە قاشان، قالاي كەلدىڭىز؟
- مەن الماتى وبلىسى، ۇيعىر اۋدانى، شوشاناي دەگەن قاراپايىم عانا اۋىلدىڭ تۋماسىمىن. سول اۋىلدا ءوسىپ-ءونىپ، 2010 جىلى ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىنا ءتۇسىپ، «اكتەرلىك ونەر» ماماندىعىن ءتامامدادىم. ال دۋبلياج ونەرىنە ستۋدەنت كەزىمنەن قىزىقتىم. ءۇشىنشى كۋرستا ەڭ ءبىرىنشى كاستينگكە ديسنەيدىڭ «مالەفيسەنتا» اتتى فانتاستيكالىق جانرداعى فيلمىنە شاقىرىلدىم. وندا باستى رولدەگى اۆرورا حانشايىمدى دىبىستادىم. سولايشا دۋبلياج سالاسىنا كەلگەن ەدىم.
نەگىزى «ەشنارسە بەكەر ەمەس» دەگەن راس ءسوز. مەن بالا كەزىمنەن تانىمال تۇلعالارعا پاروديا جاساپ، ءتۇرلى ادامداردىڭ داۋسىن سالىپ، وسى ونەرگە جاقىن بولدىم. بىراق ول كەزدە دۋبلياج ونەرىنىڭ بولەك سالا ەكەنىن، وسىنداي مامان يەسى بولۋعا بولاتىنىن بىلمەدىم. كەيىن «اكتەرلىك ونەر» ماماندىعىنا ءوزىم قالاپ، ارمانداپ وقۋعا ءتۇستىم.
- تاجىريبە قالاي جيناقتالدى؟ بۇل سالاداعى العاشقى قيىندىقتار قانداي بولدى؟
- 2013-2014 جىلدارى جوعارىدا ايتىپ وتكەنىمدەي العاشقى دۋبلياجداعى ءرولىمدى العان ەدىم. شىنى كەرەك، اسا ءبىر قيىندىقتار بولعان ەمەس. سەبەبى، دىبىستاۋ ونەرى مەن ءۇشىن وڭ جامباسىما كەلگەن ماماندىق بولدى. ودان كەيىن دۋبلياج سالاسىنان بولەك تاپسىرىسپەن دىبىستاما، كادر سىرتىنداعى ماتىندەردى وقي باستادىم. ۇلكەن كولەمدەگى جوبالار كەزىندە قيىنداۋ بولاتىن. ءبىر ءوزىڭ بىرنەشە ادامنىڭ داۋىسىن دىبىستايسىڭ. ءار كەيىپكەردى كورەرمەنگە تولىعىمەن جەتكىزە ءبىلۋىڭ كەرەك. بۇل – ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك.
دۋبلياج – قيىندىعى مەن قىزىعى قاتار جۇرەتىن سالا. پەرسوناجدىڭ مىنەزىن تولىق زەرتتەپ، ونىڭ سەزىنىپ تۇرعان دۇنيەسىن تولىق سەزىنىپ، ەموتسياسىن باستان كەشىپ، حالىققا قابىلداۋعا جەڭىل تۇردە بەرە ءبىلۋىڭ كەرەك. ءبىر وتىرعاندا ءۇش-ءتورت نارسەنى قامتۋىڭ كەرەك بولادى. بۇل، ارينە، وڭاي ەمەس.
ەڭ باستى نارسە – ءوزىڭ دىبىستاپ جاتقان ءفيلمنىڭ نەمەسە ءمۋلتفيلمنىڭ باستى كەيىپكەرى جەتكىزگىسى كەلەتىن يدەيانى كورەرمەنگە قاز قالپىندا بەرە ءبىلۋ. باستى كەيىپكەردىڭ ەموتسياسىن، كۇيىن، قالپىن ۇعىنىپ ەكراننىڭ ار جاعىنداعى كورەرمەنگە جەتكىزە الساڭ، سول – سەنىڭ جەڭىسىڭ.
«قازاق دۋبلياجىنا شىنايى جاناشىرلىق كەرەك»
- قازاق دۋبلياجىنىڭ بۇگىنگى جاعدايىنا قانداي باعا بەرەسىز؟ قاي تۇسىن دامىتۋىمىز قاجەت؟ نە اقساپ تۇر؟
- قازاق دۋبلياجى قاتتى سۇرانىسقا يە ەمەس. وسى نارسە قىنجىلتادى. سونشا ەڭبەك ەتىپ، الەم نازارىن تىككەن تۋىندىلاردى قازاقشا سويلەتسەك تە، حالىقتىڭ كوبى ۇلكەن ەكراننان قۇلاعى ۇيرەنگەن ءورىستىلدى دۋبلياجعا بارعىسى كەلىپ تۇرادى. دەسە دە، سوڭعى جىلدارى قازاق دۋبلياجى دامىپ كەلەدى. سوڭعى شىققان «ويجۇمباق 2» انيماتسيالىق ءفيلمىنىڭ ءوزىن الاتىن بولساق، اۋدارماسىنىڭ ءوزى جاڭا دەڭگەيدە. رەجيسسەردىڭ سول اۋدارمامەن قاتتى جۇمىس جاساعانى، اۋدارماعا باسا نازار اۋدارعانى قۋانتتى. اۋىزەكى سويلەۋگە كەلتىرىپ، جاڭاشىلدىققا ويىستىرا جاساعان اۋدارما ساپاسىن حالىقتىڭ ءوزى دە بايقادى. سول ءۇشىن دە «ويجۇمباق 2» ءمۋلتفيلمى وتە جاقسى كاسسا جينادى. حالىق قىزىعىپ بىرىنەن سوڭ ءبىرى بارا ءتۇستى. ءبىر اپتانىڭ وزىندە كاسساسى رەكوردتىق قارجى جينادى.
باسقا تىلدەگى تۋىندىلاردى دۋبلياجداعاندا اۋدارما وتە ماڭىزدى. سەبەبى، ولاردى وسى «ويجۇمباق 2» سەكىلدى قاراپايىم تىلگە جاتىق ەتىپ، بالالارعا دا، حالىققا دا قابىلداۋعا جەڭىل نۇسقادا بەرەتىن بولساق، ساپالى دۇنيە شىعاتىنى انىق. اۋدارماشىلار «اۋدارىپ بەردىم» بولدى دەگەن ماقساتپەن ەمەس، شىنايى جاناشىرلىقپەن ءماتىندى ۇسىنسا، ونى ءبىز دە، اكتەرلەر دە بىردەن بايقايمىز. تىلگە جەڭىل تۇسەتىن ماتىندەردى وقۋ بارىسىندا يمپروۆيزاتسيا دا ءساتتى جۇزەگە اسادى. ساپالى دىبىستامانى حالىق تا بايقايدى، وڭ باعاسىن بەرىپ جاتادى. كورەرمەندەر دە «قازاقشا كونتەنتتى قولدايىنشى» دەگەن شىنايى پاتريوتيزممەن كەلەتىن بولسا، قازاق دۋبلياجى داميدى. تىلىمىزگە، ۇلتتىق يدەولوگياعا جاناشىرلىق ەتۋ وسىنداي تەرەڭنەن باستالادى.
«ويجۇمباق» تۋرالى وي
- ”ديسنەي” قازاق تىلىندە قارجىلاندىرعان “ويجۇمباق” انيماتسيالىق فيلمىندە “قۋانىشتى” دىبىستادىڭىز. اسەرىڭىز جايلى بولىسە كەتسەڭىز. بۇل رولگە قالاي شاقىرىلدىڭىز؟
-ءيا، «ويجۇمباق 2»-دە باستى رولدەگى «قۋانىش» كەيىپكەرىن دىبىستادىم. اسەرىم كەرەمەت. «قۋانىش» – جان-جاعىنا تەك پوزيتيۆ سىيلايتىن ەموتسيا. بۇل مۋلتفيلم مەن ءۇشىن دە، كورەرمەن ءۇشىن دە ۇلكەن وي سالارلىق تۋىندى بولعان سەكىلدى. وبرازدىڭ ءوزى تولىق اشىلعان. «قۋانىشتى» دىبىستاپ جاتىپ، مەن ءوزىم ەكى ەسە اشىلدىم. ومىردە دە، ءوزىمدى «قۋانىشقا» ۇقساتامىن. كوپ جاعدايدا ادامداردىڭ كوڭىلىنە قارايمىن جانە جان-جاعىمداعى ادامداردىڭ جاعدايىن ويلاپ تۇرامىن. «قۋانىشتىڭ» جارىلاتىن ءساتى سەكىلدى مەن دە، كەيدە ەموتسيانالدى سىلكىنىسكە ەرىك بەرەمىن. كەيىپكەردەن ءوزىمدى كورۋىم ارقىلى مەن ونى تولىق سەزىنە الدىم. سەزىنە العانىم سونشا – دىبىستاۋ بارىسىندا ەش قيىندىق بولمادى. ءبىر-ەكى دۋبلدەن-اق كادرلار ءساتتى شىقتى.
بۇل رولگە ەڭ باسىندا مەنى ترەيلەردى جازۋعا شاقىردى. كەيىن تولىق دىبىستاماعا كاستينگكە داۋسىمدى جىبەرگەندە بىردەن وتپەدىم. ارتىنشا ترەيلەردى كورگەن ديسنەيلىكتەر مەنىڭ داۋسىمدى «قۋانىشقا» جاقسىراق كەلەدى دەپ باعالاپ، رەجيسسەرمەن كەڭەسۋ ارقىلى وسى رولگە بەكىتىلدىم.
- "ويجۇمباقتىڭ" قازاقشا سويلەۋى ديسنەيدىڭ قازاق ءتىلىن مويىنداۋى ما؟ بۇل جالپى ءبىز ءۇشىن، قازاق دۋبلياجى ءۇشىن مارتەبە مە؟ حالىق قالاي قابىلداپ جاتىر؟
- Disney مەن Pixar ۇسىنعان «ويجۇمباق 2» انيماتسيالىق ءفيلمىنىڭ قازاقشا دىبىستالۋى ءبىزدىڭ ءتىلىمىز ءۇشىن ۇلكەن جەتىستىك. بۇدان دا بولەك تانىمال تۋىندىلاردىڭ بارلىعى قازاقشا، انا تىلىمىزدە شىعىپ وتىرسا ەكەن دەگەن تىلەگىم بار. ءوز باسىم حالىقتىڭ زور ىقىلاسپەن قابىلداعانىن كورىپ. قاتتى قۋاندىم. ءالى كۇنگە دەيىن ساپالى دىبىستاما ءۇشىن العىسىن ءبىلدىرىپ جاتقاندار ءجيى جازادى. مەنىڭ ورتام دا «ويجۇمباق 2»-ءنىڭ دىبىستالۋىن جوعارى باعالاۋدا. «وسىنداي ءمانى مەن ماعىناسى، بەرەرى مول ءمۋلتفيلمنىڭ انا تىلىمىزدە سويلەۋى وتە كەرەمەت دۇنيە» دەپ اتا-انالار دا ريزاشىلىقتارىن جاۋدىرۋدا.
«قازاقشا كىتاپ كوپ وقىڭىزدار!»
- دۋبلياجعا قىزىعۋشى جاستار كوپ پە? ولارعا ايتار اقىل - كەڭەسىڭىز قانداي?
- دۋبلياجعا قىزىعۋشى جاستار وتە كوپ. وكىنىشتىسى، بۇل سالانى ۇيرەتەتىندەر از. سەبەبى، ءبىزدىڭ ءوزىمىز ميكروفونمەن جۇمىس ىستەۋ، ونى سەزىنۋ سياقتى دۇنيەلەردى تەك تاجىريبە ارقىلى ۇيرەندىك. وسى سالادا جۇرگەن اعا-اپكەلەرىمىزدەن ەستىپ-بىلگەنىمىزدى قولدانۋعا تىرىستىق.
ال وسى سالاعا قىزىعۋشىلارعا قازاقشا كىتاپتى كوپ وقىڭىزدار دەگىم كەلەدى. قازاق تىلىندە ويلانىپ، قازاق تىلىندە سويلەڭىزدەر. داۋىستارىڭىز قانىق، تىلدەرىڭىز انىق بولۋى كەرەك. بۇل وڭاي سالا ەمەس. ءبىر كۇنى جاس بولاسىڭ، ءبىر كۇنى كارىنى سومدايسىڭ. سوندىقتان دۋبلياجعا ۇلكەن دايىندىقپەن كەلگەن ابزال.
- Cۇحباتىڭىزعا راقمەت، گۇلنار حانىم!
دينا ليتپين
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
