Bügıngı taŋdaǧy qazaq dubliajynyŋ jai-küiı jaily jaily kino jäne teatr, dubliaj aktrisasy, jaqynda ǧana ülken sūranysqa, tanymaldylyqqa ie bolǧan «Oijūmbaq 2» animasiialyq filmın dybystaǧan Gülnar Tılebaldy äŋgımeleidı.
Täuelsızdık jyldarynan soŋ otandyq teleönımder sany artyp, şeteldık tuyndylardyŋ qazaqşa dybystamasy käsıbi türde jüzege asty. Audarmalau jūmysy memleket tarapynan, keiın äuesqoi qorlardan qarjylandyryldy. Wikipedia ūsynǧan derekke sensek, 30 jyl kölemınde şeteldık tılden 200-den asa telehikaia, film, multfilm, beineoiyndar audarylyp, dybystalǧan.
DUBLIаJǦA ALǦAŞQY QADAM
- Gülnar hanym, özıŋız jaily aita ketseŋız. Qai öŋırdensız? Akterlık önerdı qalai taŋdadyŋyz? Dubliaj önerıne qaşan, qalai keldıŋız?
- Men Almaty oblysy, Ūiǧyr audany, Şoşanai degen qarapaiym ǧana auyldyŋ tumasymyn. Sol auylda ösıp-önıp, 2010 jyly T.Jürgenov atyndaǧy Qazaq ūlttyq öner akademiiasyna tüsıp, «akterlık öner» mamandyǧyn tämamdadym. Al dubliaj önerıne student kezımnen qyzyqtym. Üşınşı kursta eŋ bırınşı kastingke Disneidıŋ «Malefisenta» atty fantastikalyq janrdaǧy filmıne şaqyryldym. Onda basty röldegı Avrora hanşaiymdy dybystadym. Solaişa dubliaj salasyna kelgen edım.
Negızı «eşnärse beker emes» degen ras söz. Men bala kezımnen tanymal tūlǧalarǧa parodiia jasap, türlı adamdardyŋ dausyn salyp, osy önerge jaqyn boldym. Bıraq ol kezde dubliaj önerınıŋ bölek sala ekenın, osyndai maman iesı boluǧa bolatynyn bılmedım. Keiın «akterlık öner» mamandyǧyna özım qalap, armandap oquǧa tüstım.
- Täjıribe qalai jinaqtaldy? Būl saladaǧy alǧaşqy qiyndyqtar qandai boldy?
- 2013-2014 jyldary joǧaryda aityp ötkenımdei alǧaşqy dubliajdaǧy rölımdı alǧan edım. Şyny kerek, asa bır qiyndyqtar bolǧan emes. Sebebı, dybystau önerı men üşın oŋ jambasyma kelgen mamandyq boldy. Odan keiın dubliaj salasynan bölek tapsyryspen dybystama, kadr syrtyndaǧy mätınderdı oqi bastadym. Ülken kölemdegı jobalar kezınde qiyndau bolatyn. Bır özıŋ bırneşe adamnyŋ dauysyn dybystaisyŋ. Är keiıpkerdı körermenge tolyǧymen jetkıze bıluıŋ kerek. Būl – ülken jauapkerşılık.
Dubliaj – qiyndyǧy men qyzyǧy qatar jüretın sala. Personajdyŋ mınezın tolyq zerttep, onyŋ sezınıp tūrǧan düniesın tolyq sezınıp, emosiiasyn bastan keşıp, halyqqa qabyldauǧa jeŋıl türde bere bıluıŋ kerek. Bır otyrǧanda üş-tört närsenı qamtuyŋ kerek bolady. Būl, ärine, oŋai emes.
Eŋ basty närse – özıŋ dybystap jatqan filmnıŋ nemese multfilmnıŋ basty keiıpkerı jetkızgısı keletın ideiany körermenge qaz qalpynda bere bılu. Basty keiıpkerdıŋ emosiiasyn, küiın, qalpyn ūǧynyp ekrannyŋ ar jaǧyndaǧy körermenge jetkıze alsaŋ, sol – senıŋ jeŋısıŋ.
«QAZAQ DUBLIаJYNA ŞYNAIY JANAŞYRLYQ KEREK»
- Qazaq dubliajynyŋ bügıngı jaǧdaiyna qandai baǧa beresız? Qai tūsyn damytuymyz qajet? Ne aqsap tūr? - Qazaq dubliajy qatty sūranysqa ie emes. Osy närse qynjyltady. Sonşa eŋbek etıp, älem nazaryn tıkken tuyndylardy qazaqşa söiletsek te, halyqtyŋ köbı ülken ekrannan qūlaǧy üirengen orystıldı dubliajǧa barǧysy kelıp tūrady. Dese de, soŋǧy jyldary qazaq dubliajy damyp keledı. Soŋǧy şyqqan «Oijūmbaq 2» animasiialyq filmınıŋ özın alatyn bolsaq, audarmasynyŋ özı jaŋa deŋgeide. Rejisserdıŋ sol audarmamen qatty jūmys jasaǧany, audarmaǧa basa nazar audarǧany quantty. Auyzekı söileuge keltırıp, jaŋaşyldyqqa oiystyra jasaǧan audarma sapasyn halyqtyŋ özı de baiqady. Sol üşın de «Oijūmbaq 2» multfilmı öte jaqsy kassa jinady. Halyq qyzyǧyp bırınen soŋ bırı bara tüstı. Bır aptanyŋ özınde kassasy rekordtyq qarjy jinady. Basqa tıldegı tuyndylardy dubliajdaǧanda audarma öte maŋyzdy. Sebebı, olardy osy «Oijūmbaq 2» sekıldı qarapaiym tılge jatyq etıp, balalarǧa da, halyqqa da qabyldauǧa jeŋıl nūsqada beretın bolsaq, sapaly dünie şyǧatyny anyq. Audarmaşylar «audaryp berdım» boldy degen maqsatpen emes, şynaiy janaşyrlyqpen mätındı ūsynsa, ony bız de, akterler de bırden baiqaimyz. Tılge jeŋıl tüsetın mätınderdı oqu barysynda improvizasiia da sättı jüzege asady. Sapaly dybystamany halyq ta baiqaidy, oŋ baǧasyn berıp jatady. Körermender de «qazaqşa kontenttı qoldaiynşy» degen şynaiy patriotizmmen keletın bolsa, qazaq dubliajy damidy. Tılımızge, ūlttyq ideologiiaǧa janaşyrlyq etu osyndai tereŋnen bastalady.«OIJŪMBAQ» TURALY OI
- ”Disnei” qazaq tılınde qarjylandyrǧan “Oijūmbaq” animasiialyq filmınde “Quanyşty” dybystadyŋyz. Äserıŋız jaily bölıse ketseŋız. Būl rölge qalai şaqyryldyŋyz? -İä, «Oijūmbaq 2»-de basty röldegı «Quanyş» keiıpkerın dybystadym. Äserım keremet. «Quanyş» – jan-jaǧyna tek pozitiv syilaityn emosiia. Būl multfilm men üşın de, körermen üşın de ülken oi salarlyq tuyndy bolǧan sekıldı. Obrazdyŋ özı tolyq aşylǧan. «Quanyşty» dybystap jatyp, men özım ekı ese aşyldym. Ömırde de, özımdı «Quanyşqa» ūqsatamyn. Köp jaǧdaida adamdardyŋ köŋılıne qaraimyn jäne jan-jaǧymdaǧy adamdardyŋ jaǧdaiyn oilap tūramyn. «Quanyştyŋ» jarylatyn sätı sekıldı men de, keide emosiianaldy sılkınıske erık beremın. Keiıpkerden özımdı köruım arqyly men ony tolyq sezıne aldym. Sezıne alǧanym sonşa – dybystau barysynda eş qiyndyq bolmady. Bır-ekı dublden-aq kadrlar sättı şyqty. Būl rölge eŋ basynda menı treilerdı jazuǧa şaqyrdy. Keiın tolyq dybystamaǧa kastingke dausymdy jıbergende bırden ötpedım. Artynşa treilerdı körgen disneilıkter menıŋ dausymdy «Quanyşqa» jaqsyraq keledı dep baǧalap, rejissermen keŋesu arqyly osy rölge bekıtıldım. - "Oijūmbaqtyŋ" qazaqşa söileuı Disneidıŋ qazaq tılın moiyndauy ma? Būl jalpy bız üşın, qazaq dubliajy üşın märtebe me? Halyq qalai qabyldap jatyr? - Disney men Pixar ūsynǧan «Oijūmbaq 2» animasiialyq filmınıŋ qazaqşa dybystaluy bızdıŋ tılımız üşın ülken jetıstık. Būdan da bölek tanymal tuyndylardyŋ barlyǧy qazaqşa, ana tılımızde şyǧyp otyrsa eken degen tılegım bar. Öz basym halyqtyŋ zor yqylaspen qabyldaǧanyn körıp. qatty quandym. Älı künge deiın sapaly dybystama üşın alǧysyn bıldırıp jatqandar jiı jazady. Menıŋ ortam da «Oijūmbaq 2»-nıŋ dybystaluyn joǧary baǧalauda. «Osyndai mänı men maǧynasy, bererı mol multfilmnıŋ ana tılımızde söileuı öte keremet dünie» dep ata-analar da rizaşylyqtaryn jaudyruda.«QAZAQŞA KITAP KÖP OQYŊYZDAR!»
- Dubliajǧa qyzyǧuşy jastar köp pe? Olarǧa aitar aqyl - keŋesıŋız qandai? - Dubliajǧa qyzyǧuşy jastar öte köp. Ökınıştısı, būl salany üiretetınder az. Sebebı, bızdıŋ özımız mikrofonmen jūmys ısteu, ony sezınu siiaqty dünielerdı tek täjıribe arqyly üirendık. Osy salada jürgen aǧa-äpkelerımızden estıp-bılgenımızdı qoldanuǧa tyrystyq. Al osy salaǧa qyzyǧuşylarǧa qazaqşa kıtapty köp oqyŋyzdar degım keledı. Qazaq tılınde oilanyp, qazaq tılınde söileŋızder. Dauystaryŋyz qanyq, tılderıŋız anyq boluy kerek. Būl oŋai sala emes. Bır künı jas bolasyŋ, bır künı kärını somdaisyŋ. Sondyqtan dubliajǧa ülken daiyndyqpen kelgen abzal. - Cūhbatyŋyzǧa raqmet, Gülnar hanym!Dina Litpin
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
