Búgingi tańdaǵy qazaq dýblıajynyń jaı-kúıi jaıly jaıly kıno jáne teatr, dýblıaj aktrısasy, jaqynda ǵana úlken suranysqa, tanymaldylyqqa ıe bolǵan «Oıjumbaq 2» anımaııalyq fılmin dybystaǵan Gúlnar Tilebaldy áńgimeleıdi.
Táýelsizdik jyldarynan soń otandyq teleónimder sany artyp, sheteldik týyndylardyń qazaqsha dybystamasy kásibı túrde júzege asty. Aýdarmalaý jumysy memleket tarapynan, keıin áýesqoı qorlardan qarjylandyryldy. Wikipedia usynǵan derekke sensek, 30 jyl kóleminde sheteldik tilden 200-den asa telehıkaıa, fılm, mýltfılm, beıneoıyndar aýdarylyp, dybystalǵan.
DÝBLIaJǴA ALǴAShQY QADAM
- Gúlnar hanym, ózińiz jaıly aıta ketseńiz. Qaı óńirdensiz? Akterlik ónerdi qalaı tańdadyńyz? Dýblıaj ónerine qashan, qalaı keldińiz?
- Men Almaty oblysy, Uıǵyr aýdany, Shoshanaı degen qarapaıym ǵana aýyldyń týmasymyn. Sol aýylda ósip-ónip, 2010 jyly T.Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasyna túsip, «akterlik óner» mamandyǵyn támamdadym. Al dýblıaj ónerine stýdent kezimnen qyzyqtym. Úshinshi kýrsta eń birinshi kastıngke Dısneıdiń «Malefısenta» atty fantastıkalyq janrdaǵy fılmine shaqyryldym. Onda basty róldegi Avrora hanshaıymdy dybystadym. Solaısha dýblıaj salasyna kelgen edim.
Negizi «eshnárse beker emes» degen ras sóz. Men bala kezimnen tanymal tulǵalarǵa parodııa jasap, túrli adamdardyń daýsyn salyp, osy ónerge jaqyn boldym. Biraq ol kezde dýblıaj óneriniń bólek sala ekenin, osyndaı maman ıesi bolýǵa bolatynyn bilmedim. Keıin «akterlik óner» mamandyǵyna ózim qalap, armandap oqýǵa tústim.
- Tájirıbe qalaı jınaqtaldy? Bul saladaǵy alǵashqy qıyndyqtar qandaı boldy?
- 2013-2014 jyldary joǵaryda aıtyp ótkenimdeı alǵashqy dýblıajdaǵy rólimdi alǵan edim. Shyny kerek, asa bir qıyndyqtar bolǵan emes. Sebebi, dybystaý óneri men úshin oń jambasyma kelgen mamandyq boldy. Odan keıin dýblıaj salasynan bólek tapsyryspen dybystama, kadr syrtyndaǵy mátinderdi oqı bastadym. Úlken kólemdegi jobalar kezinde qıyndaý bolatyn. Bir óziń birneshe adamnyń daýysyn dybystaısyń. Ár keıipkerdi kórermenge tolyǵymen jetkize bilýiń kerek. Bul – úlken jaýapkershilik.
Dýblıaj – qıyndyǵy men qyzyǵy qatar júretin sala. Personajdyń minezin tolyq zerttep, onyń sezinip turǵan dúnıesin tolyq sezinip, emoııasyn bastan keship, halyqqa qabyldaýǵa jeńil túrde bere bilýiń kerek. Bir otyrǵanda úsh-tórt nárseni qamtýyń kerek bolady. Bul, árıne, ońaı emes.
Eń basty nárse – óziń dybystap jatqan fılmniń nemese mýltfılmniń basty keıipkeri jetkizgisi keletin ıdeıany kórermenge qaz qalpynda bere bilý. Basty keıipkerdiń emoııasyn, kúıin, qalpyn uǵynyp ekrannyń ar jaǵyndaǵy kórermenge jetkize alsań, sol – seniń jeńisiń.
«QAZAQ DÝBLIaJYNA ShYNAIY JANAShYRLYQ KEREK»
- Qazaq dýblıajynyń búgingi jaǵdaıyna qandaı baǵa beresiz? Qaı tusyn damytýymyz qajet? Ne aqsap tur?
- Qazaq dýblıajy qatty suranysqa ıe emes. Osy nárse qynjyltady. Sonsha eńbek etip, álem nazaryn tikken týyndylardy qazaqsha sóıletsek te, halyqtyń kóbi úlken ekrannan qulaǵy úırengen orystildi dýblıajǵa barǵysy kelip turady. Dese de, sońǵy jyldary qazaq dýblıajy damyp keledi. Sońǵy shyqqan «Oıjumbaq 2» anımaııalyq fılminiń ózin alatyn bolsaq, aýdarmasynyń ózi jańa deńgeıde. Rejısserdiń sol aýdarmamen qatty jumys jasaǵany, aýdarmaǵa basa nazar aýdarǵany qýantty. Aýyzeki sóıleýge keltirip, jańashyldyqqa oıystyra jasaǵan aýdarma sapasyn halyqtyń ózi de baıqady. Sol úshin de «Oıjumbaq 2» mýltfılmi óte jaqsy kassa jınady. Halyq qyzyǵyp birinen soń biri bara tústi. Bir aptanyń ózinde kassasy rekordtyq qarjy jınady.
Basqa tildegi týyndylardy dýblıajdaǵanda aýdarma óte mańyzdy. Sebebi, olardy osy «Oıjumbaq 2» sekildi qarapaıym tilge jatyq etip, balalarǵa da, halyqqa da qabyldaýǵa jeńil nusqada beretin bolsaq, sapaly dúnıe shyǵatyny anyq. Aýdarmashylar «aýdaryp berdim» boldy degen maqsatpen emes, shynaıy janashyrlyqpen mátindi usynsa, ony biz de, akterler de birden baıqaımyz. Tilge jeńil túsetin mátinderdi oqý barysynda ımprovızaııa da sátti júzege asady. Sapaly dybystamany halyq ta baıqaıdy, oń baǵasyn berip jatady. Kórermender de «qazaqsha kontentti qoldaıynshy» degen shynaıy patrıotızmmen keletin bolsa, qazaq dýblıajy damıdy. Tilimizge, ulttyq ıdeologııaǵa janashyrlyq etý osyndaı tereńnen bastalady.
«OIJUMBAQ» TÝRALY OI
- ”Dısneı” qazaq tilinde qarjylandyrǵan “Oıjumbaq” anımaııalyq fılminde “Qýanyshty” dybystadyńyz. Áserińiz jaıly bólise ketseńiz. Bul rólge qalaı shaqyryldyńyz?
-Iá, «Oıjumbaq 2»-de basty róldegi «Qýanysh» keıipkerin dybystadym. Áserim keremet. «Qýanysh» – jan-jaǵyna tek pozıtıv syılaıtyn emoııa. Bul mýltfılm men úshin de, kórermen úshin de úlken oı salarlyq týyndy bolǵan sekildi. Obrazdyń ózi tolyq ashylǵan. «Qýanyshty» dybystap jatyp, men ózim eki ese ashyldym. Ómirde de, ózimdi «Qýanyshqa» uqsatamyn. Kóp jaǵdaıda adamdardyń kóńiline qaraımyn jáne jan-jaǵymdaǵy adamdardyń jaǵdaıyn oılap turamyn. «Qýanyshtyń» jarylatyn sáti sekildi men de, keıde emoııanaldy silkiniske erik beremin. Keıipkerden ózimdi kórýim arqyly men ony tolyq sezine aldym. Sezine alǵanym sonsha – dybystaý barysynda esh qıyndyq bolmady. Bir-eki dýblden-aq kadrlar sátti shyqty.
Bul rólge eń basynda meni treılerdi jazýǵa shaqyrdy. Keıin tolyq dybystamaǵa kastıngke daýsymdy jibergende birden ótpedim. Artynsha treılerdi kórgen dısneılikter meniń daýsymdy «Qýanyshqa» jaqsyraq keledi dep baǵalap, rejıssermen keńesý arqyly osy rólge bekitildim.
- "Oıjumbaqtyń" qazaqsha sóıleýi Dısneıdiń qazaq tilin moıyndaýy ma? Bul jalpy biz úshin, qazaq dýblıajy úshin mártebe me? Halyq qalaı qabyldap jatyr?
- Disney men Pixar usynǵan «Oıjumbaq 2» anımaııalyq fılminiń qazaqsha dybystalýy bizdiń tilimiz úshin úlken jetistik. Budan da bólek tanymal týyndylardyń barlyǵy qazaqsha, ana tilimizde shyǵyp otyrsa eken degen tilegim bar. Óz basym halyqtyń zor yqylaspen qabyldaǵanyn kórip. qatty qýandym. Áli kúnge deıin sapaly dybystama úshin alǵysyn bildirip jatqandar jıi jazady. Meniń ortam da «Oıjumbaq 2»-niń dybystalýyn joǵary baǵalaýda. «Osyndaı máni men maǵynasy, bereri mol mýltfılmniń ana tilimizde sóıleýi óte keremet dúnıe» dep ata-analar da rızashylyqtaryn jaýdyrýda.
«QAZAQShA KITAP KÓP OQYŃYZDAR!»
- Dýblıajǵa qyzyǵýshy jastar kóp pe? Olarǵa aıtar aqyl - keńesińiz qandaı?
- Dýblıajǵa qyzyǵýshy jastar óte kóp. Ókinishtisi, bul salany úıretetinder az. Sebebi, bizdiń ózimiz mıkrofonmen jumys isteý, ony seziný sııaqty dúnıelerdi tek tájirıbe arqyly úırendik. Osy salada júrgen aǵa-ápkelerimizden estip-bilgenimizdi qoldanýǵa tyrystyq.
Al osy salaǵa qyzyǵýshylarǵa qazaqsha kitapty kóp oqyńyzdar degim keledi. Qazaq tilinde oılanyp, qazaq tilinde sóıleńizder. Daýystaryńyz qanyq, tilderińiz anyq bolýy kerek. Bul ońaı sala emes. Bir kúni jas bolasyń, bir kúni kárini somdaısyń. Sondyqtan dýblıajǵa úlken daıyndyqpen kelgen abzal.
- Cuhbatyńyzǵa raqmet, Gúlnar hanym!
Dına Lıtpın
«Adyrna» ulttyq portaly
