سۋ تاسقىنى باستالعالى كومەككە ۇمتىلعاندار ماقتالىپ، كومەكتەسە الماعاندار سىنالىپ جاتىر. ساراپشىلار ونىڭ وزىندىك سەبەپتەرىن دە تارقاتىپ تۇسىندىرەدى.
ەلدە سۋدىڭ بەتى ءالى دە قايتپاي تۇر. بىرنەشە وڭىرلەردە تۇرعىندار قاۋىپسىز جەرگە كوشىرىلسە، ەندىگى ءبىرى سۋ قايتقان مەكەنىنە ورالۋدا.
تجم بۇگىندە 118180 ادامدى، ونىڭ ىشىندە 44254 بالانى سۋ قۇرساۋىنان قۇتقارعانىن حابارلادى. الايدا بيىلعى اپات ادام شىعىنىنسىز بولمادى. سۋ تاسقىنىنان 7 ادام كوز جۇمدى. اپاتتى ايماقتاعى حالىققا كومەكتەسۋ ءۇشىن قۇتقارۋشىلاردان بولەك، ونەر ادامدارى دا جەتتى.
قولىنان كەلگەندەر قوماقتى قارجى اۋدارعان
زارداپ شەگىپ جاققان وڭىرلەرگە بارعان انشىلەردىڭ قاتارىندا جاستار اراسىندا تانىمال رايم، ميراس، پروديۋسەر گۇلزيرا ايداربەكوۆالار بار. قولعا كۇرەك ۇستاپ، قاپقا قۇم تولىتىرپ جۇرگەن بەينەلەرى الەۋمەتتىك جەلىدە تاراعان.
ودان بولەك، حالىق اراسىندا «ەلدىڭ بالاسىنا» اينالعان ديماش قۇدايبەرگەن دە سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەندەرگە باسۋ ايتىپ، تىلەكشى بولدى. ول قيىن ساتتە اقتوبەلىكتەردىڭ جانىنان تابىلىپ، قايىرىمدىلىق قورىنا 15 ميلليون تەڭگە قارجى اۋداردى. ال Dauletten قورى ەشقانداي قاراجات جيناۋسىز زارداپ شەككەندەرگە 20 ميلليون تەڭگە كومەك كورسەتكەن.
بلوگەرلەر دە ءتۇرلى قور اشىپ، كولەمدى قاراجات، ازىق-تۇلىك، گۋمانيتارلىق كومەك جىبەرگەندەر دە بار. جانسەرىك قادىرباەۆ، دارحان جولشىبەكوۆ، ىرىسبالا يكرامباي، بەتپەردە كيگەن بەلگىسىز ازامات سىندى بىرقاتار بلوگەرلەر قور ارقىلى ميلليونداپ، قارجى جيناپ، كومەك كورسەتۋدە.
ولار ورماندا ءجۇر
سۋ تاسقىنى كەزىندە ەلدىڭ سىنىنا ۇشىراعاندار دا جوق ەمەس. جەلىدە «جۇلدىزداردىڭ بەرگەن قاراجاتىنىڭ ءتىزىمى» تاراپ ءتۇرلى پىكىر تۋدىردى.
سەبەبى وندا ونەر جۇلدىزدارىنىڭ اتى-جونىمەن، قانشا تەڭگە اۋدارعانى جازىلعان. تىزىمدە كورسەتىلگەن دەرەك بويىنشا كوپشىلىگى 100 مىڭ تەڭگەدەن اۋدارعان. وسىلايشا جۇرت جۇلدىزداردىڭ بۇل «ساراڭدىعىن» سىن ەتىپ، «ماسقارا، ميلليونداپ اقشا الىپ، اۋدارعانى 100 مىڭ تەڭگە مە؟»، «حالىق ءوزى كىنالى، سونشا اقشا شاشىپ شاقىرادى، بۇلاردىڭ اۋدارعان اقشاسىنىڭ ءتۇرى مىناۋ» دەپ مىسقىلداپ، ءاجۋالاپ جاتتى.
الايدا اراسىندا جۇلدىزداردى جاقتاعاندار دا جوق ەمەس. «بەرگەنگە ريزا بولىڭدار»، «ولار مىندەتتى ەمەس» دەپ جازىپ، قوعامدىق پىكىر تۋعان.
سىننىڭ استىندا قالعان انشىلەر قاتارىندا ءانشى قىدىرالى مەن قاراقات بار. قاراقات ءابىلدينا 44 جاسقا تولىپ، تۋعان كۇنىن گەرمانيانىڭ فرانكفۋرت قالاسىندا وتباسىلىق دوستارىمەن اتاپ وتكەن.
ءانشى Instagram پاراقشاسىندا جەكە مەرەكەسىن جولداسى قىدىرالى بولمانوۆتىڭ دوستارىمەن بىرگە ورماندا وتكىزگەنىن جازعان.
"گەرمانياداعى دوستارىمىز اياعىمىزدى جەرگە تيگىزبەي كۇتىپ جاتىر. ءبارى كەرەمەت. تەك بالالارىمىز قاسىمىزدا ەمەس. قالعانى ءبارى تاماشا” ، -دەپ جازدى ءانشى.
ال ارتىنشا وقىرماندارى جەزتاڭداي انشىگە «حالىقتىڭ قولداۋىمەن تاپقان تابىستارىڭنان كومەك بەرمەيسىڭدەر مە؟» «ءوزىمىز قۇتىرتىپ جىبەردىك. ميلليونداپ تويعا شاقىرامىز، سونى شەتەلگە شاشادى»، «اركىمنىڭ ءوز ءومىرى» دەپ جازعان.
پارتيا قايدا بولسا، جازۋشى سوندا ما؟
ساياساتتانۋشى دوس كوشىم ونەر مەن ادەبيەت سالاسىندا جۇرگەندەردى قوعامنان بولمەۋ كەرەكتىگىن ايتادى.
- مەنىڭ ويىمشا، ولاردى قوعامنان ءبولىپ الۋدىڭ قاجەتى جوق. بىراق ولار دا كومەكتەسۋى كەرەك، سولاردىڭ تاراپىنان قانداي كومەك بولدى دەۋ دە تىرناق استىنان كىر ىزدەۋ سەكىلدى. قوعامنىڭ باسىنا تۇسكەن زۇلمات بارىمىزگە تەڭ. ءبىرى «جاستار نەگە قوزعالمايدى؟» دەسە، ءبىرى «زيالى قاۋىم نەگە ءۇنسىز؟» دەپ جاتادى. مەنىڭ ويىمشا ءاربىر ازامات قولدان كەلگەنشە اتسالىسىپ جاتقان سياقتى، - دەيدى ول.
دوس كوشىم وسىنداي كەزدە سپورتشىلاردىڭ كورىنبەي قالعانىنا نازار اۋدارادى.
- كوپتەگەن انشىلەر حالىقتىڭ ارقاسىندا كوتەرىلگەنىن تۇسىنەدى، ولار سونى كورسەتىپ، كومەكتەسىپ جاتىر. سپورتشىلار نەگە كومەك كورسەتپەيدى دەپ تە ايتۋعا بولادى. ولاردىڭ الاتىن جالاقىسى بەلگىلى. مەن سپورتشىلاردى كورگەن جوقپىن. اركىمنىڭ مۇمكىندىگىن دە ەسكەرگەنىمىز ءجون، - دەيدى ول.
دوس كوشىم وسى ورايدا زيالى قاۋىم قوعامى سياقتى كورىنەتىن جازۋشىلار وداعىنىڭ دا ءىس باسىندا بايقالماعانىن ايتادى.
- مەنىڭ ويىمشا، قوعام ۇلت الدىندا جۇرگەن «جازۋشىلار وداعىنىڭ كومەكتەسپەۋىن» ايتىپ، سەبەپتى سونداي ۇيىمداردى ىزدەيتىن سياقتى. وداقتىڭ مۇشەلەرى قازىر 1000-عا جۋىق. جالپى ءبىز ءار ۋاقىتتا زيالى قاۋىمدى الدا جۇرەدى دەپ ويلايمىز. مەنىڭ ءوز باسىم، ءبىزدىڭ زيالى قاۋىمعا باياعىدان وكپەم قارا قازانداي. سەبەبى تاۋەلسىزدىك الۋ كەزىندەدە 80 جىلداردىڭ اياعى مەن 90 جىلداردىڭ باسىندا ءبىز ولاردى كورمەدىك. «ازات» قوزعالىسى، «جەلتوقسان» ۇيىمى جۇمىس ىستەگەن كەزدە ولار تاعى دا وزدەرىن كورسەتە المادى. قىسقاسى ءبىزدىڭ زيالىلار كەڭەس ۇكىمەتى كەزىنەن قالىپتاسقان ءۇردىس – مەملەكەتتىڭ ۇگىت-ناسيحاتىن جۇرگىزەتىن «قول بالاعا» اينالىپ كەتكەن سياقتى. سوندىقتان ءالى كۇنگە دەيىن ءبىزدىڭ زيالىلار سول جۇيەدەن شىعا الماي كەلەدى. «زيالى قاۋىم ءتىل، ورالماندار ماسەلەسىنە نەگە ارالاسپادى؟» دەپ مەن دە رەنجيمىن. ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى قايتا ورنىنا كەلتىرۋ ماسەلەسىندە بۇلار نەگە كورىنبەيدى دەپ ايتۋىمىزعا بولادى. مەنىڭ ءوز باسىم، زيالىلاردان ەرەكشە ءبىر باتىرلىق پا، قايسارلىق پا، ونداي ماسەلەنى كۇتپەيمىن. كەڭەس ۇكىمەتى كەزىندەگى يدەولوگيانىڭ قۇرالى بولعان زيالى قاۋىم ءالى كۇنگە دەيىن وزگەرگەن جوق. كەيىن شىعاتىن زيالى قاۋىم ءالى قالىپتاسىپ ۇلگەرمەدى. ءيا، ءبىردى-ەكىلى ادامدار بار شىعار. دۋلات يسابەكوۆ، مۇحتار شاحانوۆ، بەيبىت قويشىباەۆ سىندى ءۇن قوساتىن ادامدار بار شىعار. بىراق بۇلاردىڭ توپتىق دەڭگەيدەگى ۇلتقا دەگەن جان-ايقايىن ءبىز كورمەي وتىرمىز، - دەيدى ساياساتتانۋشى دوس كوشىم.
نازارباەۆ نارازىلىعىنىڭ سالدارى
ءانشى ەرلان تولەۋتاي دا وسىنداي قايشىلىققا قاراماستان حالىقتىڭ زيالى قاۋىمعا ارقا سۇيەگىسى كەلەتىنىن ايتادى
- قاي ۋاقىتتا دا حالىق سول اقىن-جازۋشىسىنان مۇنداي ساتتە قولداۋ كۇتەدى، سولار ماسەلەنى شەشەتىندەي كورەدى. بۇل بۇرىنعى يدەولوگيانىڭ سالدارى عوي ەندى. كەزىندە اقىن-جازۋشى، قالامگەر قانداي مايداننىڭ بولسىن الدىڭعى شەبىندە ءجۇردى. يدەولوگيا ولاردى پايدالاندى. ال قازىر اقىن-جازۋشى دەگەن دالادا قالعان. ولاردىڭ قولىندا قازىر تۇك جوق. نە بيلىك، نە قارجى جوق. قالامگەر قاۋىم ءوز كۇنىن ءوزى ارەڭ كورىپ ءجۇر. ونىڭ ءسوزىن بيلىك ەستىمەيدى، تىڭدامايدى. بۇرىن مىسالى عابيت مۇسىرەپوۆ سويلەسە بيلىك تە، حالىق تا تىڭدايتىن. ولار ۇلتتى وياتاتىن. ال ەندى تاۋەلسىزدىكتەن كەيىن جاعداي وزگەردى. ولاردا ءتىپتى اپاتتىق ورىنعا باراتىن اقشا دا جوق. بۇرىن بيلىك جازۋشىلاردى ونداي جەرگە ءوزى جىبەرەتىن. اقىن-جازۋشىلار بارىپ، رۋحاني كۇش-قايرات بەرىپ، حالىقتى سابىرعا شاقىراتىن، - دەيدى ەرلان تولەۋتاي.
ول ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ كەزىندەگى جاعدايدى دا بىلاي سيپاتتاپ ءوتتى.
- نازارباەۆ داۋىرىندە اقىن-جازۋشى دەگەن وپپوزيتسيا سانالدى. ولار جازۋشىلاردىڭ وزدەرىنە مازا بەرمەي، حالىقتى توناۋعا مازا بەرمەيدى دەپ ويلادى. قالاماقى دەگەن جۇيەنى جويىپ، كىتاپتارىن باستىرماي قويدى. عالىمدار ءۇشىن عىلىم اكادەمياسىن جاپتى. ونەردىڭ بەدەلىن ءتۇسىردى. ەسەسىنە قانىندا ونەرى، بويىندا تالانتى جوق ادامداردى بۇكىل باق ارقىلى كوتەرمەلەپ جۇلدىز جاسادى. ال شىن مانىندە ناعىز ونەرپازدار دالادا قالدى. قازىر ولاردى اپاتتىق جەرگە جىبەرسەڭ، حالىق تانىمايدى دا. قوعام قازىرگى انشىلەردى ىزدەيدى. سەبەبى مىسالى اتىراۋ حالقى بەرەكەلى بولدى. ولار جۇلدىزدارعا كوپ اقشا شاشىپ، انشىسىماققا دەيىن اقشا توكتى. ولار سونى ىزدەيدى، بۇل زاڭدى. قاراپ وتىرساق، ارى مەن ۇياتى ويانعاندار بارىپ جاتىر. بىراق ولار جاقسى جۇمىس ىستەپ جاتىر دەپ ويلامايمىن. بىراق، شىن نيەتىمەن كومەكتەسىپ جاتقان ونەرپازدار بار. شىڭ كوڭىلمەن جۇمىس ىستەپ جاتقان ونەرپازداردى قۇپتايمىز، - دەپ پىكىر ءبىلدىردى ءانشى ەرلان تولەۋتاي.
ايتىسكەر اقىندار سىرىم اۋەزحان مەن جاندربەك بۇلعاقوۆ سۋ تاسقىنىنا ءازىل-شىنى ارالاس ءان ارناپ، حالىقپەن بىرگە كۇرەك ۇستاپ ءجۇر. ال كومپوزيتور مارات وماروۆ سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن وتانداستارىنا سۋدىڭ ارجاعىندا وتىرىپ، مۇحيت اسقان امەريكادان ءان ارنادى. ال كەزىندە نازارباەۆقا كۇي ارناپ، ول بيلىكتەن كەتكەندە كۇيىنىڭ نوتاسىن جىرتىپ جۇرگەن ءشامىل ابىلتاەۆ تا قاراپ قالماي، ءوزىنىڭ «تاسقىن» كۇيىمەن قينالعان جۇرتقا جاناشىرلىق ءبىلدىردى.
سىمبات ناۋحان،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
