ءبىرىنشى، الماتى جەر سىلكىنىس بەلدەۋى ايماعىنا جاتادى، ول عىلىمدا الدەقاشان دالەلدەنگەن، وعان قۇمالاق اشىپ جاڭالىق ايتۋدىڭ كەرەگى جوق. ورتالىق ازيانىڭ قاۋىپتى سىلكىنىس بەلدەۋىنىڭ ءبىر جولاعى قازاقستاننىڭ ءبىراز ايماعىن قامتىپ جاتىر. جەر كەشە سىلكىنگەن، بۇگىن سىلكىندى، ءتۇپتىڭ تۇبىندە ەرتەڭ دە سىلكىنەدى جانە سىلكىنە بەرەدى. جەر- كۇنانىڭ كوپتىگى ءۇشىن سىلكىندى دەپ اڭىراعان جۇرتقا قۇرعاق اقىل ايتاتىن قايمانا ۋاعىز قاي قوعامدا بولسىن تابىلادى، جەر- اتەيست پەن تاڭىرشىلگە "اللاھتى ەسكە سالدى" دەيتىن مىسكىن وي، اسىعىس تۇسپال قاي جاماعاتتا بولسىن تابىلادى، بىراق تابىلماي تۇرعانى عىلىم، ءمان بەرىلمەي تۇرعانى دا وسى.
ەكىنشى، جەردى كىم سىلكىسە دە مەيلى، ماڭىزدىسى ول ەمەس، ونسىز دا سىلكىنىس بەلدەۋىندە تۇرىپ جاتىرمىز، "ۇيقىداعى" سىلكىنىس پەن جانار تاۋ بىزدە ونسىز دا بارشىلىق. ماسەلە ءبىزدىڭ جەردىڭ سىلكىنۋىن قالاي قابىلداعانىمىزدا بولىپ وتىر. بىزدە وتاندىق ناقتى عالىمدار بار جەر سىلكىنىسى تۋرالى عىلىمي زەرتتەۋ ەڭبەكتەرىن جازىپ اكادەميالىق تۇسپالدار جاساپ جاتقان. جەر سىلكىنگەن جاعدايدا جانە بولجامدى سىلكىنىس كەزەڭدەرىندە نەگە سول عالىمدارمەن ساناسپايمىز؟ قانشاما قۇرىلىس كومپانيالارى تۇرعىزعان تۇرعىن ءۇي كەشەندەرى بار، قاي كەشەن سىلكىنىسكە قانشالىق جارامدى؟ ءبىلىپ، تەكسەرىپ جاتقان بىرەۋ بار ما؟!
ءۇشىنشى، جەر قۇدايدى ۇمىتقان قازاق قوعامىنا اللانى ەسىنە ءتۇسىردى دەيىك، جارايدى. ءبىزدىڭ قوعام سوڭعى 30 جىلدان بەرى نەو-يسلامدانعان قوعام ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ سولاي قابىلدايىق. بىراق، اللانىڭ 99 كوركەم اتى بار، ءبىزدىڭ كەيبىر ءدىني بەلسەندىلەر سونىڭ "قاھارلى" اتتارىن كوبىرەك ەسكە الىپ كۇناسىن ەسىنە ءتۇسىرىپ ءدىني جاماعات كوبەيىتكىسى كەلەتىن سياقتى كورىندى. نەگە اللانىڭ "عىلىم", ء"ىلىم", "ح'الاق" ياعني عىلىم-كۇش، ءبىلىم-كۇش دەيتىن اقىلدى ورتاعا قوياتىن ناقتى كونتسەپتسيالدى اتتارىن ەسكە تۇسىرمەيدى؟. سوندا ءبىزدىڭ اڭتارىلعان قوعام عىلىمنىڭ قاجەتتى كۇشىن باسقا قىرىنان سەزىنەر ەدى عوي.
ءتورتىنشى، تاعى دا قايتالاپ ايتامىن جەر سىلكىنىپ تۇرادى، ول تۇراقتى جاعداي. جەر سىلكىنگەن جاعدايدا ءبىزدىڭ قوعام ناقتى سالالىق عالىمداردى كوبىرەك باسشىلىققا الۋى ءتيىس. جاپوندار ءجۇز جىلدان بەرى سولاي ىستەدى. ءار جويقىن سىلكىنىستەن ساباق الا وتىرىپ ادام شىعىنى مەن ماتەريالدىق شىعىندى ەڭ تومەنگى شەككە دەيىن ازايتتى. جاپوندار جەر سىلكىنگەن جاعدايدا "مولدانى، اۋليەنى" ىزدەگەن جوق، ناقتى ينجەنەر عالىمداردى باسشىلىققا الدى، سول ءۇشىن جاپون قوعامىندا ميف تاراعان جوق. ال بىزدە شە؟ ءميفتىڭ جەتپىس جەتى اتاسى تاراپ ونسىزدا اڭىراعان جۇرتتى كەمىرىپ جەپ جاتىر.
بەسىنشى، قازىر تاس لاقتىرساڭىز قۇرىلىس كومپانيالارىنىڭ باسىنا بارىپ تيەدى. قانشاما تۇرعىن ءۇي كەشەندەرى مەن نىساندارى بوي تۇرعىزىلدى. ولاردىڭ جارناماسىن كورسەڭىز سول تۇرعىن ۇيدە تۇرعىڭ كەلىپ كەتەدى. اتالعان كەشەندەر كۇتپەگەن اپاتقا قانشالىق دايىن جانە ادام شىعىنى مەن ماتەريالدىق شىعىندى قانشالىق تومەن كورسەتكىشكە دەيىن تۇسىرە الادى دەگەن سۇراق مازالايدى؟! وسى رەتكى سىلكىنىستەن سوڭ ءبىز قانداي ساباق الدىق؟ ەگەر جەر سىلكىنىسى قۇدايدىڭ ەسكەرتۋى بولسا وندا قۇداي بىزگە نەنى ەسكەرتىپ تۇر؟ ساداقانى از بەردىڭ دەپ رەنجىپ تۇر ما، الدە عىلىمسىز-ءىلىمسىز قالماڭدار دەپ رەنجىپ تۇر ما؟.
التىنشى، جەر سىلكىسىنى بارىنەن بۇرىن ءبىزدىڭ سانامىزدى سىلكۋى كەرەك ەدى. وسى رەتكى توتەنشە جاعدايدان سوڭ قوعام بولىپ ويلانۋىمىز ءتيىس. بىزدە ء"بىسميللانى ايتاتىن اۋىز تابىلادى، ءىس قىلاتىن قول تابىلماي" تۇر. تەك قانا جەر ءۇشىن ايتقىم كەلمەيدى، بارلىق سالانىڭ كۇيى وسىنداي. ءار سالانى ءوز ماماندارى اينالىسىپ زەرتتەۋى، سىن-پىكىر ايتۋى ءتيىس. ەلدىڭ باسىنا كۇن تۋسا بىزگە مولدا دا، شوۋمەن دە، تيكتوكەر دە، ءانشى دە كومەكتەسپەيدى، بىزگە ناقتى عىلىم كومەكتەسەدى. بارلىق سيتۋاتسيادان اششى ساباق الا وتىرىپ ەلدىڭ ەرتەڭى، حالىقتىڭ قاۋىپسىز، الاڭسىز ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن ناقتى شەشىمدەر قابىلداۋىمىز كەرەك. سوندا ءبىز كۇتپەگەن اپاتتى جاعدايدا ادام شىعىنى مەن ماتەريالدىق شىعىندى ەڭ تومەنگى شەككە دەيىن ازايتا الامىز.
Eldes Orda
