ءدىني توزىمدىلىك ماسەلەسى، ارينە، بۇگىنگى تاڭداعى وزەكتى جانە بەلسەندى تالقىلاناتىن ماسەلەلەردىڭ قاتارىندا. ءدىني تولەرانتتىلىقتى دۇنيەتانىمدىق جانە الەۋمەتتىك-پسيحولوگيالىق كوزقاراستار بىرىكتىرەتىن جانە كوپتەگەن ءدىني داستۇرلەردىڭ زاڭدىلىعىنا مۇمكىندىك بەرەتىن قوعامدىق سانانىڭ كۇردەلى قۇبىلىسى رەتىندە قاراستىرۋ كەرەك. ءدىني تولەرانتتىلىقتى جەكە ادامدار، الەۋمەتتىك قۇرىلىمدار جانە مەملەكەت دەڭگەيىندەگى ناقتى ارەكەتتەر رەتىندە دە قابىلداۋ كەرەك. باسقاشا ايتقاندا، ءدىني تولەرانتتىلىقتى ازاماتتىق قوعامنىڭ قۇندىلىعى مەن الەۋمەتتىك نورماسى رەتىندە تۇسىنۋگە بولادى، ول ونىڭ بارلىق جەكە تۇلعالارىنىڭ ءدىني جانە كونفەسسيالىق تيەسىلىگى بويىنشا ءار ءتۇرلى بولۋ قۇقىعىندا كورىنەدى.
ءدىني تولەرانتتىلىقتى قالىپتاستىرۋ تەتىكتەرى قوعامدىق قاتىناستاردىڭ بۇكىل جۇيەسىمەن، كونستيتۋتسيالىق دەموكراتيالىق قۇقىقتار مەن بوستاندىقتاردىڭ تولىق جۇزەگە اسۋ مۇمكىندىگىمەن، تۇلعا مەن قوعامنىڭ رۋحاني مادەنيەتىنىڭ دەڭگەيىمەن بايلانىستى.
ءدىني تولەرانتتىلىق داستۇرلەرى ءوزىنىڭ سان الۋان كورىنىستەرىندە قازاقستانداعى قوعامدىق-فيلوسوفيالىق وي-پىكىردىڭ دامۋىنىڭ بارلىق كەزەڭدەرىندە ءوزىنىڭ ەرەكشە كورىنىسىن تاپتى، مۇنى ەڭ جارقىن مىسالدارمەن كورسەتۋگە بولادى.
كوپتەگەن ۇلى ويشىلدار حالىقتاردىڭ، جەكە ادامداردىڭ ەرەكشەلىكتەرى مەن جاعدايلارىن ەسكەرە وتىرىپ، ءدىندى تاڭداۋ قۇقىعى تۋرالى يدەيانى ناسيحاتتادى. ءال-فارابي بىلاي دەپ جازدى: «ءبىر توپ نەمەسە ءبىر حالىق باسقا توپ نەمەسە باسقا ادامداردان باسقا زاتتاردى ەلىكتەۋىش بەينەلەرمەن بەينەلەي الادى. سوندىقتان ىزگى حالىقتار ءارتۇرلى، ال ىزگى قالالار ءار ءتۇرلى ءدىندى ۇستانا الادى جانە ءبىر باقىتقا سەنەدى».
ايگىلى قوجا احمەت ياسساۋي ادامداردى وزگە حالىقتاردىڭ دىنىنە توزىمدىلىكپەن قاراۋعا شاقىرعان: «الدىڭدا وزگە ءدىن وكىلى بولسا، ونى رەنجىتپە. قاتال جۇرەكتەن، رەنجىگەن جاننان، جاراتقان يە بۇرىلادى».
جاھاندانۋ داۋىرىندەگى قازاق قوعامىنىڭ رۋحاني ءومىرىن جاڭعىرتۋ دىنگە جاڭا سىندارلى كوزقاراسسىز مۇمكىن ەمەس. تاريحقا كوز جۇگىرتسەك، قازاقستان ارقاشان شىعىس پەن باتىستىڭ ءتۇرلى دىندەرى، مادەنيەتتەرى مەن وركەنيەتتەرىنىڭ توعىسقان جەرى، توعىسقان جەرى جانە ديالوگى بولعان. قازاقتاردىڭ مادەني-ەتيكالىق داستۇرلەرىنەن مۇرا بولىپ قالعان رۋحاني سالاداعى تولەرانتتىلىق بۇگىنگى جانە بولاشاقتا ازاماتتىق تاتۋلىقتى ساقتاۋدىڭ جاقسى نەگىزى بولىپ تابىلادى.
بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدە 18 كونفەسسيانى قامتيتىن 3932 دىني بىرلەستىك تىركەلگەن: 2790 -يسلامدىق، 345 -پراۆوسلاۆيە، 93 - كاتوليك، 588 - پروتەستانت،
61 - ەحوبا كۋاگەرلەرى، 24 - جاڭااپوستولدىق شىركەۋ، 13 - كريشنا ساناسى قوعامى، 7 - يۋدايزم، 6 - باحاي، 2 - بۋدديزم، 2 - سوڭعى كۇنگى اۋليەلەر يسا ءماسىحتىڭ شىركەۋى (مورموندار), 1 - مۋنيتتەر.
ال، قۇربان ايت پەن روجدەستۆو سەكىلدى ءدىني مەرەكەلەر ەلىمىزدە دەمالىس كۇندەرى بولىپ جاريالاندى.
جالپى قازاقستانداعى دىندەردىڭ، مادەنيەتتەر مەن حالىقتاردىڭ تاتۋ-ءتاتتى ءومىر ءسۇرۋى ەل بولاشاعى ءۇشىن اسا ماڭىزدى دۇنيە بولىپ تابىلادى.
