اياكوز حانەتوۆا: بريكس ءۇشىن ورتاق رەزەرۆتىك ۆاليۋتا شىعارۋ يدەياسى ايتىلدى. رەسەي سانكتسيادا قالماعاندا، قاعاز بەتىندەگى يدەيا بولىپ قالار ما ەدى...

برازيليا، رەسەي، ءۇندىستان، قىتاي جانە وڭتۇستىك افريكا رەسپۋبليكاسىنىڭ بريكس اتتى وداعى الەمدىك ەكونوميكادا ءوز ورنىن ويىپ تۇرىپ الىپ جاتىر. قازىرگى تاڭدا ول پەرسپەكتيۆاسى مىقتى نارىقتىڭ ءبىرى، الەمدىك جالپى ىشكى ءونىمنىڭ 26%-عا جۋىعىن ءوندىرىپ وتىر. اسىرەسە قىتايدىڭ جانە رەسەيدىڭ اقش-پەن قارىم-قاتىناسى سۋىعان سايىن، بريكس-ءتىڭ دە ءوز كۇشىن كورسەتىپ قالۋعا مۇمكىندىگى ارتىپ جاتىر.

رەسەيدىڭ جالعىز ءوزىنىڭ الەمدىك ءجىو-دە ۇلەسى از (1,5% شاماسىندا), بىراق وسى وداقپەن بىرگە مۇمكىندىگى دە، كۇشى دە ارتىپ جاتىر. 2018 جىلى رەسەي باستاماسىمەن بريكس ءۇشىن ورتاق رەزەرۆتىك ۆاليۋتا شىعارۋ يدەياسى ايتىلدى. ەگەر رەسەي سانكتسيالاردىڭ استىندا قالماعاندا، ول تاقىرىپ تەك قاعاز بەتىندەگى يدەيا بولىپ قالار ما ەدى... سونىمەن، دوللارعا دەگەن تاۋەلسىزدىكتەن ارىلۋ ءۇشىن، بۇل وداق قايتادان باياعى اۋەنىنە ورالدى.

الىسقا بارماي-اق ورتاق ۆاليۋتانىڭ اتىن R5 دەپ قويساق دەپ وتىر. بۇل اتاۋ 5 ەلدىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتالارىنىڭ اتاۋلارىنىڭ قۇرمەتىنە: رەال، رۋبل، رۋپي، رەنمينبي (قىتاي تىلىندە ءيۋاننىڭ «حالىق اقشاسى» دەگەن نۇسقاسى) جانە راند.

ورتاق ۆاليۋتاعا كوشۋدەگى ماقسات: ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا وسى ەلدەر اراسىنداعى ساۋدانى ورتاق ۆاليۋتا ارقىلى جاساي وتىرىپ دوللارعا دەگەن تاۋەلدىلىكتەن ارىلۋ، سانكتسيالاردىڭ كۇشىن مەيلىنشە باسەڭدەتۋ.

R5 – 5 ەلدىڭ ۆاليۋتاسىنىڭ ۇلەستىرىلگەن سەبەتتەن تۇرادى، باستاپقى ۋاقىتتا ءيۋاننىڭ ۇلەسى كوبىرەك بولادى دەپ وتىر. ورتاق ۆاليۋتا قۇرسا دا، ءار ەل ءوزىنىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسىنان باس تارتپايدى.

ورتاق ۆاليۋتا شىنىمەن قۇرا الا ما؟

بۇعان بىرنەشە كەدەرگى بار.

1. وداققا كىرەتىن 5 ەل دە دامۋشى مەملەكەتتەرگە جاتادى، كەم دەگەندە 4 ەلدىڭ ۆاليۋتاسى وتە قۇبىلمالى، ياعني تۇراقتىلىق جوق.

2. كەز كەلگەن اقشانىڭ ارتىندا ونىڭ قۇنىن ولشەيتىن جانە بەلگىلەيتىن نارسە بولۋى كەرەك (تاۋار، زات، التىن تب). بۇل ۆاليۋتانى مۇناي، التىن جانە باسقا دا شيكىزات ونىمدەرىنىڭ باعاسىنان قۇرالعان سەبەتكە بايلايمىز دەپ وتىر. ءىس-جۇزىندە قيىن پروتسەسس.

3. ەلدەردىڭ اراسىنداعى ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناس ءالسىز، كەيبىرى تەرريتوريالىق تۇرعىدان ءبىر-بىرىنەن وتە ۇزاقتا ورنالاسقان، بۇل دا بەلگىلى قيىندىق تۋعىزادى. مىسالى ورتاق كەدەن وداعىن قۇرا المايدى.

4. بريكس ەلدەرى دوللاردى قولدانباسا دا ولاردىڭ نەگىزگى ساۋدا سەرىكتەرى ءبارىبىر دوللاردى قولدانادى.

5. وسىنداي ورتاق رەزەرۆتىك ۆاليۋتا قۇرا الاتىنىنا كوپتەگەن ساراپشىلار سەنبەيدى جانە ونىڭ ەۋرو سياقتى ورتاق ۆاليۋتاعا اينالا الاتىنىنا ۇلكەن كۇمان بار.