6 شىلدە, تۋعان كۇنى قارساڭىندا بىرقاتار مارتەبەسىنەن ايرىلعان ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ الەكساندر لۋكاشەنكومەن قازاقستان - بەلارۋس قاتىناسىن تالقىلاعانىن دەپۋتاتتار قالاي باعالادى؟
رەسەيدەگى «پريگوجين بۇلىگىنەن» كەيىن قازاقستاننىڭ ەكس-پرەزيدەنتءى نۇرسۇلتان نازارباەۆپەن بەلارۋستىڭ ازىرگى پرەزيدەنتى الەكساندر لۋكاشەنكونىڭ ەكى ەل قاتىناسى جانە حالىقارالىق ماسەلەنى تالقىلاعانى حابارلانعان.
بۇل لۋكاشەنكونىڭ پۋتين - پريگوجين ورتاسىنداعى ارااعايىنداعىنان كەيىن نازارعا ەرەكشە شالدىققان. سوڭىنان قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى وسى شامشىلدىقتىڭ گرادۋسىن تومەندەتۋ ءۇشىن قازاقستان-بەلارۋس قارىم-قاتىناسى تەك قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ پەن الەكساندر لۋكاشەنكونىڭ اراسىندا تالقىلانۋى مۇمكىن دەگەن مالىمدەمە جاساۋعا ءماجبۇر بولدى.
ءىس باسىندا پرەزيدەنتءى تۇرعاندا زەينەتتەگى ادامنىڭ ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناسىن تالقىلاۋىن قوعام دا ەداۋىر سىناعان. وسى سۇراقتى ءماجىلىس دەپۋتاتتارى – ەدىل جاڭبىرشين، جيگۋلي دايراباەۆ، رۋسلان بەردەنوۆكە قويىپ ەءدىك.
ءبىر قىزىعى ولار كۇمىلجىپ، «ەسكى دوستار رەتىندە سويلەسكەن شىعار» دەپ ناقتى جاۋاپ بەرمەدى. تەك ەرلان سايروۆ قانا «توقاەۆتان باسقا قازاقستاننىڭ ۇستانىمىن سىرتقى ىستەر ءمينيسترى عانا ايتا الادى» دەپ ايتۋعا باتىلى جەتتى. ال رينات زايتوۆ بولسا، ارىپتەستەرىمەن سالىستىرعاندا وتكىرلەۋ ويىن جەتكىزدى.
– زەينەتتەگى نازارباەۆتىڭ قازاقستان مەن بەلورۋسيانىڭ قاتىناسىن تالقىلاۋعا قاقىسى بار ما؟
– جوق! زەينەتتەگى ادام جەكە دوسى رەتىندە بۇرىنعى قاتىم-قاتىناس اياسىندا اڭگىمەلەسە الادى. ال رەسمي زەينەتتەگى ادام مەملەكەتتىڭ كوزقاراسىن نەمەسە مەملەكەتتىڭ باعىتىن اشىق ايتۋعا ەشقانداي قاقىسى جوق.
– لۋكاشەنكو بۇعان دەيىن توقاەۆقا تيسە سويلەگەن بولاتىن. بەلارۋس باسشىسىنىڭ نازارباەۆقا حابارلاسۋى پرەزيدەنتتى تۇقىرتقانى ەمەس پە؟
– بىلمەيمىن. مەنىڭشە بيلىكتە ۇزاق جىل وتىرعان لۋكاشەنكو بولسىن, نازارباەۆ بولسىن، ولاردىڭ كوزقاراسى باسقا سياقتى. باسقالارمەن سالىستىرعاندا ولار بءىرىن-ءبىر جاقسى ءتۇسىنءۋى مۇمكىن. سودان كەيىن سويلەسەتىن شىعار. ەگەر كەيءبىر ەلدىڭ پرەزيدەنتى تاراپىنان ءبىزدىڭ ەلدىڭ پرەزيدەنتىنە سىن، رەنىش ايتىلىپ جاتسا، دەمەك,ءبىزدىڭ پرەزيدەنت ءبىزدىڭ ۇپايىمىزدى جىبەرگەن جوق دەگەن ءسوز.
– ەكس-پرەزيدەنت بەلسەندىلىگىن اندا-ساندا كورسەتىپ قويادى. ونىڭ قايتا بيلىككە كەلۋى, نەمەسە بيلىككە ارالاسۋ ىقتيمالدىعىن قالاي باعالايسىز؟
– قازاقتا «كوشكەن ادام جۇرتقا وكپەشىل كەلەدى» دەگەن ءسوز بار. ءالى دە بولسا ءبىر نارسەگە اسەر ەتە الامىن دەپ ويلايتىن شىعار. بىراق ءار نارسە ءوز ۋاقىتىمەن عوي.
– كەيبىر ادامدار «توقاەۆ اسىقپاي شەشىم قابىلدايدى» دەپ جاتادى. وسى اسىقپاي شەشىم قابىلداۋدىڭ سالدارى اۋىر بولىپ جۇرمەي مە؟
– بۇل ماسەلەنىڭ ەكى ۇشى بار. كەلىسىپ ىستەلگەن ىستە «اتتەگەن-اي» از بولادى. ەكىنشىدەن, پرەزيدەنت باياۋ قوزعالىپ وتىرعان جوق، ورىنداۋشىلار وتە باياۋ قوزعالىپ وتىر. كەز كەلگەن تاپسىرمانى، باعدارلامانى سيىرقۇيىمشاقتاندىرادى. سوندىقتان قازىر «باتىل قيمىلدايمىز» دەپ بەلدەن باسامىز دەۋدىڭ ءوزى قاۋىپتى. ويتكەنى ءار كىمنىڭ كوزدەگەن ويى مەن ماقساتى بار. ونى دا جوققا شىعارۋعا بولمايدى. بەلگىلى ءبىر توپتارعا جۇمىس ىستەپ وتىرعان تۇلعالار بار، ولار ءبىر جەردەن شي شىعارىپ «ساماۋرىننان سۋ اقتى» دەسە «سامارقاندى سۋ الدى» دەپ ەلدىڭ ىشىندەگى ءبىر تۇتاستىققا سىزات ءتۇسىرۋ ءۇشىن پايدالانۋى مۇمكىن. ارينە ءبىزدىڭ ىشىمدە دە ايتقىمىز كەلەتىن كوپ نارسە بار. بىراق ويبايمەن ەمەس، جاي-جايمەن شەشۋگە تىرىسىپ وتىرمىز.
سەرىك جولداسباي
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
