سەمەيدەگى شاكەرىم ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورىن جانجالمەن قىزمەتتەن العان عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم ءمينيسترى ۋنيۆەرسيتەتتەگى ديرەكتورلار كەڭەسىنە سىلتەيدى. ال ديرەكتورلار كەڭەسىندە ءمينيستردىڭ بۇرىنعى ارىپتەستەرى مەن ەكس-پرەزيدەنت وتباسىنا قاتىستى ادامنىڭ وتىرعانى ماجىلىستە سۇرالماعان كۇيى قالدى.
وتكەن اپتادا شاكارىم اتىنداعى سەمەي مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ۇجىمى بۇرىنعى رەكتور باۋىرجان ەردەمبەكوۆتىڭ قىزمەتتەن الىنعانىنا نارازىلىق بىلدىرگەن ۆيدەوسى تاراعان بولاتىن. ۋنيۆەرسيتەت ۇجىمى عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم ءمينيسترى ساياسات نۇربەك شىعارعان بۇيرىقتىڭ كۇشىن جويىپ، ەردەمبەكوۆكە ەڭبەك ەتۋگە مۇمكىندىك بەرۋ كەرەك دەپ مالىمدەگەن. 17 مامىردا وسى سۇراقتى ءماجىلىس دەپۋتاتى رينات زايىتوۆ پەن جۋرناليستەر ءمينيستردىڭ وزىنە قويدى.
مينيستر بۇرىنعى رەكتوردى «پاتشا» دەپ ايىپتادى
اۋەلگى سۇراقتى رينات زايىتوۆ قويدى. ول ۋنيۆەرسيتەتتەگى پروفەسسور اراپ ەسپەمبەتوۆ باستاعان وقىتۋشىلار نارازىلىعىن ەسكە سالىپ، مينيستردەن بۇرىنعى رەكتور ەردەمبەكوۆتىڭ قىزمەتتەن الىنۋ سەبەبىن ءتۇسىندىرۋدى سۇرادى. دەپۋتات «ونىڭ ارى قاراي جۇمىس ىستەۋىنە نە كەدەرگى بولىپ وتىر؟» دەپ سۇراقتى مينيسترگە توتەسىنەن قويدى.
دەپۋتاتتىڭ ساۋالىنا مينيستر «شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتىنە كەلەتىن بولساق، بۇل جەردە جاعداي قيىن. ءبىز ءوز شەشىمىمىزدى قابىلدادىق. وكىنىشكە قاراي سايلاۋدىڭ كەزىندە بىرنەشە باسشىلىق تاراپىنان زاڭناماعا قارسى شىعاراتىن ارەكەتتەر بولدى. ەكىنشىدەن، ۋنيۆەرسيتەتتىڭ دامۋ جوسپارىندا بىرنەشە كورسەتكىشتەر تولىققاندى جۇزەگە اسىرىلماعان. ەندى ءبىز رەكتورلاردى قاتاڭ باعالايتىن بولامىز. ءار ۋنيۆەرسيتەت ءوزىنىڭ دامۋ جوسپارىن بەكىتەدى جانە ءبىز ونى دا قاتاڭ باقىلايتىن بولامىز. مىسالى بۇرىن رەكتور شىنى كەرەك ءوز بەتىمەن... ءبىر ەندى پاتشا بولدى عوي. ءوزىنىڭ جوسپارى بار، بىراق ونى ەشكىم باقىلاماي... ەندى ونى قاتاڭ قاداعالاۋدا ۇستايتىن بولدىق. بولاشاقتا وعان دا ۇسىنىس جاسايتىن بولامىز. ول ءبىزدىڭ كادرلىق رەزەرۆتە بولادى»، - دەپ جاۋاپ بەردى.
قازىرگى مينيستر مءاجىلىس مىنبەرىنەن بۇرىنعى رەكتوردى «پاتشا» دەپ ايىپتاعان كەزىندە جيىندى باسقارىپ وتىرعان ءماجىلىس توراعاسىنىڭ ورىنباسارى دانيا ەسپاەۆا رەپليكا دا بىلدىرمەدى، ەسكەرتۋ دە جاسامادى.
ال بۇعان دەيىن الەۋمەتتىك جەلىدە «باۋىرجان ەردەمبەكوۆ سايلاۋ الدىندا «امانات» پارتياسىنىڭ مۇشەلىگىنەن شىعىپ كەتكەن» دەگەن مالىمەت تاراعان.
ءمينيستردىڭ پارلامەنت مىنبەرىندە «وكىنىشكە قاراي سايلاۋدىڭ كەزىندە بىرنەشە باسشىلىق تاراپىنان زاڭناماعا قارسى شىعاراتىن ارەكەتتەر بولدى» دەگەن ءسوزى الگى مالىمەتتى راستاي تۇسكەندەي اسەر بەرگەن.
قىزمەتتەن كەتكەن رەكتور باۋىرجان ەردەمبەكوۆ مامىردىڭ 18-ىندە ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىندا پوست جاريالاپ ءمينيستردىڭ دەگەندەرىنە جاۋاپ جازىپتى.
«امانات» پارتياسىنان شىققانىممەن، زاڭعا قايشى ەش ارەكەت جاسامادىم» دەگەن ەربەمبەكوۆ «ونى كەز-كەلگەن جەردە دالەلدەي الامىن» دەپ وتىر.
«مەنى 2023 جىلعى 13-ءشى اقپانداعى رەسپۋبليكالىق كوميسسيانىڭ حاتتاماسى نەگىزىندە شىعارىپ وتىر. ال ەندى «ۋنيۆەرسيتەتتىڭ دامۋ جوسپارىندا بىرنەشە كورسەتكىشتەردە تولىققاندى جۇزەگە اسىرىلماعان» دەگەن ماسەلەنى رەكتوردىڭ ەسەبىنە قاتىستى ايتىپ وتىرعان بولسا، ول ەسەپ 07.05.2023 ج. ۋاقىتتا بولدى. بۇل ماسەلە جۇمىستان شىعارىلعان بۇيرىققا ءتىپتى قاتىسى جوق، ءمينيستردىڭ كەمشىلىكتى جاماي بەرەيىن دەگەن ويى بولسا كەرەك. شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتى ستراتەگيالىق ينديكاتوردى ورىنداۋدا، ۋنيۆەرسيتەتتەر ىشىندە الدىڭعى قاتاردا ەكەنىنە كوميسسيا دا، كۇللى مينيسترلىك تە كۋا عوي. ارينە، كەمشىلىك تابام دەسە، الگى بۇيرىققا جامايمىن دەسە، قازبالاسا تابادى عوي، بىراق ماسەلە باسقادا...» - دەپ جازعان بۇعان دەيىن اقتوبەدە دە ۋنيۆەرسيتەت باسقارعان باۋىرجان ەردەمبەكوۆ.
اكتسيونەر قىزمەتكەرىنىڭ قانداي زاڭدى بۇزعانىن ايتا المادى
ماجىلىستەگى وتىرىستان كەيىن عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترىنەن «جاڭا ءسىز «باسشىلىق تاراپىنان سايلاۋ كەزىندە بىرقاتار زاڭنامالىق بۇزۋشىلىقتار بولدى» دەپ ايتتىڭىز. ناقتى قانداي زاڭ بۇزىلدى؟» دەپ سۇرادىق.
- ءبىزدىڭ مينيسترلىك كەز-كەلگەن باعىنىستى مەكەمەلەردىڭ جالعىز اكتسيونەرى رەتىندە ەڭبەك كودەكسىنىڭ اياسىندا قول قويىلعان ەڭبەك شارتىنىڭ نەگىزىندە كەز كەلگەن رەكتورمەن، ء(بىر نارسەنى ءتۇسىنۋ كەرەك، رەكتور ول – قىزمەتكەر) ەڭبەك شارتىن بۇزۋعا قۇقىعىمىز بار. ءبىز سول قۇقىقتى پايدالاندىق.
- رەكتوردىڭ قىزمەتتەن الىنۋىن «امانات» پارتياسىنان شىعۋمەن بايلانىستىرعاندار بولدى. اتالعان ازاماتتىڭ قىزمەتتەن بوساتىلۋى ساياسي سەبەپكە بايلانىستى ەمەس پە؟
- بۇل – ءبىزدىڭ اكتسيونەر رەتىندە قولدانعان قۇقىعىمىز. ەندى سول قىزمەتكەر ەڭبەك زاڭناماسىنىڭ اياسىندا سوتقا بەرۋگە قۇقىلى.
- اكتسيونەر رەتىندە كەز-كەلگەن رەكتوردى قىزمەتتەن الىپ تاستاي الاسىزدار ما؟
- زاڭ بويىنشا ونداي قۇقىعىمىز بار. كونكۋرستى زاڭدى تۇردە ديرەكتورلار كەڭەسى 18 مامىر كۇنى جاريالايدى. ونىڭ زاڭدى تۇردە ءوز پروتسەدۋرالارى بار. قاتەلەسپەسەم، 15 كۇننىڭ ىشىندە تاپسىرادى. وسى ديرەكتورلار كەڭەسى بەكىتكەننەن كەيىن رەسپۋبليكالىق كوميسسياعا تالاپكەرلەردىڭ بارلىعى شاقىرىلادى. رەسپۋبليكالىق كوميسسيادا ولار سۇحباتتاسۋدان وتەدى. رەسپۋبليكالىق كوميسسيانىڭ شەشىمىمەن رەكتوردى ءبىز تاعايىندايمىز.
عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم ءمينيسترى ساياسات نۇربەكتىڭ سەمەيدەگى شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتى رەكتورى باۋىرجان ەردەمبەكوۆتىڭ قىزمەتتەن الىنۋىنا بايلانىستى تۇسىندىرگەنى وسى بولدى.
ساياسات نۇربەكتىڭ سايىپقىران سحەماسى
ۋنيۆەرسيتەت رەكتورىن ديرەكتورلار كەڭەسى 3 جىلعا تاعايىندايدى. مينيستر ونى كەز-كەلگەن ۋاقىتتا تاعايىنداپ نەمەسە الىپ تاستاي المايدى. بىراق باۋىرجان ەردەمبەكوۆتىڭ قىزمەتتەن قۋىلۋىنا ساياسي جاعداي سەبەپ بولىپ وتىرعان سەكىلدى. ويتكەنى ونىڭ كەزەكتى مارتە رەكتور بولىپ تاعايىندالعانىنا ءالى 3 جىل تولعان جوق.
جۋرناليستەر مينيستردەن «باۋىرجان ەردەمبەكوۆتىڭ قىزمەتتەن الىنۋىنا ونىڭ «امانات» پارتياسىنان شىققانى سەبەپ بولدى ما؟»، «سايلاۋ كەزىندە ناقتى قانداي زاڭناما بۇزىلدى؟» دەپ ءبىر ەمەس، بىرنەشە رەت سۇراق قويدى. ءبىر قىزىعى مينيستر توتىقۇس سەكىلدى ءبىر ءسوزدى ءجۇز رەت قايتالاۋمەن بولدى. وزگە سۇراققا 5-10 مينۋت كولەمىندە جاۋاپ بەرگەن ساياسات نۇربەكتىڭ رەكتورعا قاتىستى سۇراققا ناقتى جاۋاپ بەرمەگەنى قالاي؟
مۇنىڭ سەبەبى تەرەڭدە ەكەن. ماسەلەن، ساياسات نۇربەك «ديرەكتورلار كەڭەسى شەشەدى» دەپ وتىرعان كەڭەسكە 5 ادام مۇشە. ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى – عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم ۆيتسە-ءمينيسترى قۋانىش ەرعاليەۆ. ونىڭ قۇرامىنا تاۋەلسىز ديرەكتور رەتىندە ولجاس ساكەنوۆ، ەربول مولداقاسىموۆ، نازەركە وتەمجاروۆا، بالتابەك مۇقاشەۆ كىرگەن.
ءبىر قىزىعى ديرەكتورلار كەڭەسىنە ءبىر كەزدە ساياسات نۇربەك باسقارعان “BTS Education” جشس ەكى قىزمەتكەرى مۇشە بولعان. مىسالى، ولجاس ساكەنوۆ “BTS Education” جشس ءبىلىم بەرۋ جوبالارىنىڭ مەنەدجەرى بولسا، ەربول مولداقاسىموۆ «BTS Digital» جشس-دا كەڭەسشى، ءبىلىم بەرۋ ورتالىعىنىڭ زەرتتەۋ جەتەكشىسى بولعان. سوڭعى اتالعان كومپانيانى دا بۇرىن ساياسات نۇربەك باسقارعان.
رەسپۋبليكالىق كەڭەستە شەشىم قابىلدانادى، ديرەكتورلار كەڭەسى ارمەن قاراي شەشىم قابىلدايدى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ديرەكتورلار كەڭەسى تۇسىنىكتى، ال رەسپۋبليكالىق كەڭەس قايدان شىققان، ونىڭ ىقپالى، قۇرامىندا كىمدەر بار - ءبارى تۇسىنىكسىز.
ال وسىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىندە ساياسات نۇربەككە تىكەلەي قاتىسى بار ءۇش ادام وتىرۋى قانشالىقتى زاڭعا ساي؟ مۇنىڭ ارتى وقۋ ورداسىن ءمينيستردىڭ قالتاسىنداعى ۋنيۆەرسيتەتكە اينالدىرىپ جىبەرمەي مە ەكەن؟ بۇل لوببيزم ەمەس پە؟
بۇدان دا قىزىعى اتالعان كەڭەسكە «داريعا نازارباەۆامەن وتباسىلىق بايلانىسى بار» دەگەن بالتابەك مۇقاشەۆ كىرگەن. 2020 جىلى kz.expert/ru سايتىنا شىققان ماقالادا مۇقاشەۆ سول كەزدەگى سەناتى ءتورايىمى داريعا نازارباەۆامەن كەلىسىمگە كەلگەنى جازىلادى. وسى كەلىسىمنىڭ ارقاسىندا مۇقاشەۆ بيزنەسىنىڭ تەڭ يەسى داريعا نازارباەۆا بولعان كورىنەدى.
مۇقاشەۆتەردىڭ قۇرامىنا «اپورت» ساۋدا ورتالىعى جانە SAT business بيزنەسس-ورتالىقتارى كىرەتىن Eurasia RED باسقارۋشى كومپناياسىنا قوجالىق ەتەتىنى حابارلانعان. سونىمەن قاتار بۇل اۋلەت اۋىل شارۋاشىلىعى مەن قازبا بايلىقتارمەن اينالىساتىن تاعى دا بىرنەشە كومپانياعا يەلىك ەتەدى.
ال ساياسات نۇربەكتىڭ دەپۋتات كەزىندە تۋىنداعان «اتلاس جانجالىن» دا باسقالار بولماسا دا، ونىڭ بۇرىنعى ارىپتەستەرى ۇمىتپاۋ كەرەك ەدى. ودان قالا بەردى، ءبىلىم سالاسىنداعى مينيسترلىكتى باسقارىپ وتىرىپ، ونىڭ ءوز بالالارىن شەتەلدە وقىتۋى دا قوعامدا داۋ تۋدىرعان. دەپۋتاتتار مۇنى دا بىلسە كەرەك ەدى.
ال ساياسات نۇربەك نەگە ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ قىزىمەن جاقىن بايلانىستاعى بيزنەسمەندى ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى ەتىپ وتىر؟
سايىپ كەلگەندە، ءماجىلىس دەپۋتاتتارى وسىنداي سۇراقتارمەن ءمينيستردىڭ ماسەلەسىن تالقىلاۋعا شىعاراتىن ءجونى بار ەمەس پە؟..
Cەرىك جولداسباي
