Semeıdegi Shákerim ýnıversıtetiniń rektoryn janjalmen qyzmetten alǵan Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri ýnıversıtettegi Dırektorlar keńesine silteıdi. Al Dırektorlar keńesinde mınıstrdiń burynǵy áriptesteri men eks-prezıdent otbasyna qatysty adamnyń otyrǵany Májiliste suralmaǵan kúıi qaldy.
Ótken aptada Shákárim atyndaǵy Semeı memlekettik ýnıversıtetiniń ujymy burynǵy rektor Baýyrjan Erdembekovtyń qyzmetten alynǵanyna narazylyq bildirgen vıdeosy taraǵan bolatyn. Ýnıversıtet ujymy Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri Saıasat Nurbek shyǵarǵan buıryqtyń kúshin joıyp, Erdembekovke eńbek etýge múmkindik berý kerek dep málimdegen. 17 mamyrda osy suraqty Májilis depýtaty Rınat Zaıytov pen jýrnalıster mınıstrdiń ózine qoıdy.
MINISTR BURYNǴY REKTORDY «PATShA» DEP AIYPTADY
Áýelgi suraqty Rınat Zaıytov qoıdy. Ol ýnıversıtettegi professor Arap Espembetov bastaǵan oqytýshylar narazylyǵyn eske salyp, mınıstrden burynǵy rektor Erdembekovtyń qyzmetten alyný sebebin túsindirýdi surady. Depýtat «Onyń ary qaraı jumys isteýine ne kedergi bolyp otyr?» dep suraqty mınıstrge tótesinen qoıdy.
Depýtattyń saýalyna mınıstr «Shákárim ýnıversıtetine keletin bolsaq, bul jerde jaǵdaı qıyn. Biz óz sheshimimizdi qabyldadyq. Ókinishke qaraı saılaýdyń kezinde birneshe basshylyq tarapynan zańnamaǵa qarsy shyǵaratyn áreketter boldy. Ekinshiden, ýnıversıtettiń damý josparynda birneshe kórsetkishter tolyqqandy júzege asyrylmaǵan. Endi biz rektorlardy qatań baǵalaıtyn bolamyz. Ár ýnıversıtet óziniń damý josparyn bekitedi jáne biz ony da qatań baqylaıtyn bolamyz. Mysaly buryn rektor shyny kerek óz betimen... bir endi patsha boldy ǵoı. Óziniń jospary bar, biraq ony eshkim baqylamaı... Endi ony qatań qadaǵalaýda ustaıtyn boldyq. Bolashaqta oǵan da usynys jasaıtyn bolamyz. Ol bizdiń kadrlyq rezervte bolady», - dep jaýap berdi.
Qazirgi mınıstr Májilis minberinen burynǵy rektordy «patsha» dep aıyptaǵan kezinde jıyndy basqaryp otyrǵan Májilis tóraǵasynyń orynbasary Danııa Espaeva replıka da bildirmedi, eskertý de jasamady.
Al buǵan deıin áleýmettik jelide «Baýyrjan Erdembekov saılaý aldynda «Amanat» partııasynyń músheliginen shyǵyp ketken» degen málimet taraǵan.
Mınıstrdiń parlament minberinde «Ókinishke qaraı saılaýdyń kezinde birneshe basshylyq tarapynan zańnamaǵa qarsy shyǵaratyn áreketter boldy» degen sózi álgi málimetti rastaı túskendeı áser bergen.
Qyzmetten ketken rektor Baýyrjan Erdembekov mamyrdyń 18-inde óziniń áleýmettik jelidegi paraqshasynda post jarııalap mınıstrdiń degenderine jaýap jazypty.
«Amanat» partııasynan shyqqanymmen, zańǵa qaıshy esh áreket jasamadym» degen Erbembekov «ony kez-kelgen jerde dáleldeı alamyn» dep otyr.
«Meni 2023 jylǵy 13-shi aqpandaǵy Respýblıkalyq komıssııanyń hattamasy negizinde shyǵaryp otyr. Al endi «ýnıversıtettiń damý josparynda birneshe kórsetkishterde tolyqqandy júzege asyrylmaǵan» degen máseleni rektordyń esebine qatysty aıtyp otyrǵan bolsa, ol esep 07.05.2023 j. ýaqytta boldy. Bul másele jumystan shyǵarylǵan buıryqqa tipti qatysy joq, mınıstrdiń kemshilikti jamaı bereıin degen oıy bolsa kerek. Shákárim ýnıversıteti strategııalyq ındıkatordy oryndaýda, ýnıversıtetter ishinde aldyńǵy qatarda ekenine komıssııa da, kúlli mınıstrlik te kýá ǵoı. Árıne, kemshilik tabam dese, álgi buıryqqa jamaımyn dese, qazbalasa tabady ǵoı, biraq másele basqada...» - dep jazǵan buǵan deıin Aqtóbede de ýnıversıtet basqarǵan Baýyrjan Erdembekov.
AKIONER QYZMETKERINIŃ QANDAI ZAŃDY BUZǴANYN AITA ALMADY
Májilistegi otyrystan keıin Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrinen «Jańa siz «Basshylyq tarapynan saılaý kezinde birqatar zańnamalyq buzýshylyqtar boldy» dep aıttyńyz. Naqty qandaı zań buzyldy?» dep suradyq.
- Bizdiń mınıstrlik kez-kelgen baǵynysty mekemelerdiń jalǵyz akıoneri retinde Eńbek kodeksiniń aıasynda qol qoıylǵan eńbek shartynyń negizinde kez kelgen rektormen, (bir nárseni túsiný kerek, rektor ol – qyzmetker) eńbek shartyn buzýǵa quqyǵymyz bar. Biz sol quqyqty paıdalandyq.
- Rektordyń qyzmetten alynýyn «Amanat» partııasynan shyǵýmen baılanystyrǵandar boldy. Atalǵan azamattyń qyzmetten bosatylýy saıası sebepke baılanysty emes pe?
- Bul – bizdiń akıoner retinde qoldanǵan quqyǵymyz. Endi sol qyzmetker eńbek zańnamasynyń aıasynda sotqa berýge quqyly.
- Akıoner retinde kez-kelgen rektordy qyzmetten alyp tastaı alasyzdar ma?
- Zań boıynsha ondaı quqyǵymyz bar. Konkýrsty zańdy túrde Dırektorlar keńesi 18 mamyr kúni jarııalaıdy. Onyń zańdy túrde óz proedýralary bar. Qatelespesem, 15 kúnniń ishinde tapsyrady. Osy Dırektorlar keńesi bekitkennen keıin respýblıkalyq komıssııaǵa talapkerlerdiń barlyǵy shaqyrylady. Respýblıkalyq komıssııada olar suhbattasýdan ótedi. Respýblıkalyq komıssııanyń sheshimimen rektordy biz taǵaıyndaımyz.
Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri Saıasat Nurbektiń Semeıdegi Shákárim ýnıversıteti rektory Baýyrjan Erdembekovtiń qyzmetten alynýyna baılanysty túsindirgeni osy boldy.
SAIaSAT NURBEKTIŃ SAIYPQYRAN SHEMASY
Ýnıversıtet rektoryn Dırektorlar keńesi 3 jylǵa taǵaıyndaıdy. Mınıstr ony kez-kelgen ýaqytta taǵaıyndap nemese alyp tastaı almaıdy. Biraq Baýyrjan Erdembekovtyń qyzmetten qýylýyna saıası jaǵdaı sebep bolyp otyrǵan sekildi. Óıtkeni onyń kezekti márte rektor bolyp taǵaıyndalǵanyna áli 3 jyl tolǵan joq.
Jýrnalıster mınıstrden «Baýyrjan Erdembekovtyń qyzmetten alynýyna onyń «Amanat» partııasynan shyqqany sebep boldy ma?», «Saılaý kezinde naqty qandaı zańnama buzyldy?» dep bir emes, birneshe ret suraq qoıdy. Bir qyzyǵy mınıstr totyqus sekildi bir sózdi júz ret qaıtalaýmen boldy. Ózge suraqqa 5-10 mınýt kóleminde jaýap bergen Saıasat Nurbektiń rektorǵa qatysty suraqqa naqty jaýap bermegeni qalaı?
Munyń sebebi tereńde eken. Máselen, Saıasat Nurbek «Dırektorlar keńesi sheshedi» dep otyrǵan keńeske 5 adam múshe. Dırektorlar keńesiniń tóraǵasy – Ǵylym jáne joǵary bilim vıe-mınıstri Qýanysh Erǵalıev. Onyń quramyna táýelsiz dırektor retinde Oljas Sákenov, Erbol Moldaqasymov, Nazerke Ótemjarova, Baltabek Muqashev kirgen.
Bir qyzyǵy dırektorlar keńesine bir kezde Saıasat Nurbek basqarǵan “BTS Education” JShS eki qyzmetkeri múshe bolǵan. Mysaly, Oljas Sákenov “BTS Education” JShS bilim berý jobalarynyń menedjeri bolsa, Erbol Moldaqasymov «BTS Digital» JShS-da keńesshi, bilim berý ortalyǵynyń zertteý jetekshisi bolǵan. Sońǵy atalǵan kompanııany da buryn Saıasat Nurbek basqarǵan.
Respýblıkalyq keńeste sheshim qabyldanady, Dırektorlar keńesi ármen qaraı sheshim qabyldaıdy. Ýnıversıtettiń Dırektorlar keńesi túsinikti, al Respýblıkalyq keńes qaıdan shyqqan, onyń yqpaly, quramynda kimder bar - bári túsiniksiz.
Al osyndaǵy ýnıversıtettiń dırektorlar keńesinde Saıasat Nurbekke tikeleı qatysy bar úsh adam otyrýy qanshalyqty zańǵa saı? Munyń arty oqý ordasyn mınıstrdiń qaltasyndaǵy ýnıversıtetke aınaldyryp jibermeı me eken? Bul lobbızm emes pe?
Budan da qyzyǵy atalǵan keńeske «Darıǵa Nazarbaevamen otbasylyq baılanysy bar» degen Baltabek Muqashev kirgen. 2020 jyly kz.expert/ru saıtyna shyqqan maqalada Muqashev sol kezdegi Senaty Tóraıymy Darıǵa Nazarbaevamen kelisimge kelgeni jazylady. Osy kelisimniń arqasynda Muqashev bıznesiniń teń ıesi Darıǵa Nazarbaeva bolǵan kórinedi.
Muqashevterdiń quramyna «Aport» saýda ortalyǵy jáne SAT business bızness-ortalyqtary kiretin Eurasia RED basqarýshy kompnaııasyna qojalyq etetini habarlanǵan. Sonymen qatar bul áýlet aýyl sharýashylyǵy men qazba baılyqtarmen aınalysatyn taǵy da birneshe kompanııaǵa ıelik etedi.
Al Saıasat Nurbektiń depýtat kezinde týyndaǵan «Atlas janjalyn» da basqalar bolmasa da, onyń burynǵy áriptesteri umytpaý kerek edi. Odan qala berdi, bilim salasyndaǵy mınıstrlikti basqaryp otyryp, onyń óz balalaryn shetelde oqytýy da qoǵamda daý týdyrǵan. Depýtattar muny da bilse kerek edi.
Al Saıasat Nurbek nege eks-prezıdent Nursultan Nazarbaevtyń qyzymen jaqyn baılanystaǵy bıznesmendi dırektorlar keńesiniń múshesi etip otyr?
Saıyp kelgende, Májilis depýtattary osyndaı suraqtarmen mınıstrdiń máselesin talqylaýǵa shyǵaratyn jóni bar emes pe?..
Cerik Joldasbaı
