3 مامىر - دۇنيەجۇزىلىك ءباسپاسوز بوستاندىعى كۇنى. قازاقستاندىق باق الەۋمەتتىك ماسەلە كوتەرىلگەن جاڭالىقتاردى بەرۋدە قانداي قاعيداتتارعا سۇيەنۋ كەرەكتىگىن بىلە مە؟ وسى تۋرالى مەديا ساراپشى عاليا اجەنوۆادان "ادىرنا" ءتىلشىسى سۇراپ ءبىلدى.
عاليا اجەنوۆا 30 جىلدا قوعام ءبىرشاما وزگەرىستەرگە ۇشىراعانىن ايتتى.
"رەزونانستىق وقيعالار تەك ءبىر-ءبىرىن ءولتىرۋ، ازاپتاۋ سىندى جاعدايلارمەن شەكتەلمەيدى. ماسەلەن ءوز بالالارىن ولتىرگەن اكەنىڭ وقيعاسى رەزونانستىق وقيعا. وسى سىندى وقيعالاردى ءبارى جارىسا جاريالاپ جاتقاندا، ءوزىن سالماقتى باق رەتىندە كورسەتكىسى كەلەتىندەر، ءوزىنىڭ تاۋەلسىز نەمەسە مەملەكەتتىك ەكەنىنە قاراماستان قوعامدىق ماڭىزى بار جاڭالىقتارعا نازار اۋدارۋ كەرەك. ونى حالىققا قالاي جەتكىزەتىنىمىز دە اسا ماڭىزدى دۇنيە" دەدى ول.
بۇگىنگى قوعامنىڭ سيپاتىنا قاتىستى ول:
"قانشا جەردەن ەتيكانى ساقتاپ، جاڭالىقتى سىپايى تۇردە جەتكىزگەنىڭىزبەن 30 جىلدا دەڭگەيى تومەن، ساۋاتى اشىلماعان، كوكىرەگى وياۋ، كوزى اشىق دەپ ايتۋعا كەلمەيتىن قوعام پايدا بولدى. ايقايعا بەيىم، شۋلى، ءوزىن ەمەس باسقا بىرەۋدى كىنالاعىش، جىلدام اقپارات تاراتقىش، جۇرتتى جامانداعىش قوعام تاربيەلەندى. قارعىستىڭ ەڭ جامانى - ءوزىڭ بىلمە، بىلگەننىڭ ءتىلىن الما دەگەندەي، سونداي قارعىسقا باتقان ادامدار كوبەيىپ كەتتى. ولارعا بىلگەنىڭدى ۇيرەتىپ، اقىلىڭدى ايتايىن دەسەڭ، حابار-وشارسىز، بۇرىنعىنىڭ ادامى بولىپ كورىنەسىڭ" دەپ پىكىر ءبىلدىردى.
سونداي-اق، ول قوعامداعى رەزونانستىق تاقىرىپتاردى تىلشىلەردىڭ جەتكىزۋىنە قاتىستى ويىن بىلاي مالىمدەدى:
"وسى سەبەپتەردەن باق تاربيەلەۋشى قۇرال رەتىندە ءار جازىلعان سوزگە جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋى ءتيىس. ماسەلەن، تاياۋدا تاراعان تاقىرىپ اقتاۋلىق اكەنىڭ ءوز بالالارىن ولتىرگەنىنە قاتىستى اۋىر وقيعا جايلى تىلشىلەر، "شاۋىپ تاستادى", "قىرىپ تاستادى", "قانىن سورعالاتتى" دەگەننەن گورى، "قايعىلى جاعداي ورىن الدى" دەپ جەتكىزگەنى ابزال" دەدى ول.
عاليا اجەنوۆانىڭ ەتيكالىق ساۋاتتىلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن تىلشىلەرگە ايتقان كەڭەسى:
- وقىرماننىڭ قابىلداۋىن، جۇيكەسىن ويلاپ، "جەتى رەت ولشەپ، ءبىر رەت كەسىپ", رەسميلىكتى ساقتاعان دۇرىس;
- اقپاراتتىڭ ەگجەي-تەگجەيىن بايانداۋ ءۇشىن قۇزىرلى ورگانداردىڭ رەسمي جاۋابىنا سۇيەنۋ قاجەت;
- الەۋمەتتىك ماسەلەلەر بولعاندىقتان پسيحولوگ، پسيحياتر، الەۋمەتتانۋشى مامانداردىڭ پىكىرىن بەرگەن ابزال;
- ستاتيستيكالىق ساراپتامالاردى زەرتتەپ، قاي وبلىستا، قاي ايماقتا اتالعان جاعدايلار كوبەيىپ جاتقانىن مالىمدەگەن دۇرىس;
- قوعام بەلسەندىلەرىنىڭ، تانىمال پەداگوگتاردىڭ وي-پىكىرىن، ماقالانىڭ تاقىرىبىنا ساي مامانداردىڭ ساراپتاماسىن بەرگەن ءجون.
اڭگىمەلەسكەن: دينا ليتپين،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
