3 mamyr - Düniejüzılık baspasöz bostandyǧy künı. Qazaqstandyq BAQ äleumettık mäsele köterılgen jaŋalyqtardy berude qandai qaǧidattarǧa süienu kerektıgın bıle me? Osy turaly media sarapşy Ǧaliia Äjenovadan "Adyrna" tılşısı sūrap bıldı.
Ǧaliia Äjenova 30 jylda qoǧam bırşama özgerısterge ūşyraǧanyn aitty.
"Rezonanstyq oqiǧalar tek bır-bırın öltıru, azaptau syndy jaǧdailarmen şektelmeidı. Mäselen öz balalaryn öltırgen äkenıŋ oqiǧasy rezonanstyq oqiǧa. Osy syndy oqiǧalardy bärı jarysa jariialap jatqanda, özın salmaqty BAQ retınde körsetkısı keletınder, özınıŋ täuelsız nemese memlekettık ekenıne qaramastan qoǧamdyq maŋyzy bar jaŋalyqtarǧa nazar audaru kerek. Ony halyqqa qalai jetkızetınımız de asa maŋyzdy dünie" dedı ol.Bügıngı qoǧamnyŋ sipatyna qatysty ol:
"Qanşa jerden etikany saqtap, jaŋalyqty sypaiy türde jetkızgenıŋızben 30 jylda deŋgeiı tömen, sauaty aşylmaǧan, kökıregı oiau, közı aşyq dep aituǧa kelmeitın qoǧam paida boldy. Aiqaiǧa beiım, şuly, özın emes basqa bıreudı kınälaǧyş, jyldam aqparat taratqyş, jūrtty jamandaǧyş qoǧam tärbielendı. Qarǧystyŋ eŋ jamany - özıŋ bılme, bılgennıŋ tılın alma degendei, sondai qarǧysqa batqan adamdar köbeiıp kettı. Olarǧa bılgenıŋdı üiretıp, aqylyŋdy aitaiyn deseŋ, habar-oşarsyz, būrynǧynyŋ adamy bolyp körınesıŋ" dep pıkır bıldırdı.Sondai-aq, ol qoǧamdaǧy rezonanstyq taqyryptardy tılşılerdıŋ jetkızuıne qatysty oiyn bylai mälımdedı:
"Osy sebepterden BAQ tärbieleuşı qūral retınde är jazylǧan sözge jauapkerşılıkpen qarauy tiıs. Mäselen, taiauda taraǧan taqyryp Aqtaulyq äkenıŋ öz balalaryn öltırgenıne qatysty auyr oqiǧa jaily tılşıler, "şauyp tastady", "qyryp tastady", "qanyn sorǧalatty" degennen görı, "qaiǧyly jaǧdai oryn aldy" dep jetkızgenı abzal" dedı ol.Ǧaliia Äjenovanyŋ etikalyq sauattylyqty saqtau üşın tılşılerge aitqan keŋesı:
- oqyrmannyŋ qabyldauyn, jüikesın oilap, "jetı ret ölşep, bır ret kesıp", resmilıktı saqtaǧan dūrys;
- aqparattyŋ egjei-tegjeiın baiandau üşın qūzyrly organdardyŋ resmi jauabyna süienu qajet;
- äleumettık mäseleler bolǧandyqtan psiholog, psihiatr, äleumettanuşy mamandardyŋ pıkırın bergen abzal;
- statistikalyq saraptamalardy zerttep, qai oblysta, qai aimaqta atalǧan jaǧdailar köbeiıp jatqanyn mälımdegen dūrys;
- qoǧam belsendılerınıŋ, tanymal pedagogtardyŋ oi-pıkırın, maqalanyŋ taqyrybyna sai mamandardyŋ saraptamasyn bergen jön.
Äŋgımelesken: Dina LİTPİN,
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
