2008-جىلدىڭ قىركۇيەك ايى. «قازاقستان» ۇلتتىق تەلەارناسىندا باس ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى بولىپ ىستەپ ءجۇرمىن. ءبىر جىگىت تەلەفون سوعىپ، «جولىعىپ سويلەسەتىن اڭگىمە بار ەدى» دەدى. داۋىسىنىڭ تەمبرى جاقسى، راديو مامانى سياقتى نىق سويلەيدى ەكەن. ۋادەلەسكەن جەردە كەزدەستىك. ءوزىن «باتىر قازىباەۆپىن» دەپ تانىستىردى. نەگىزى، ول جىگىتتىڭ ۇكىمەت كەڭسەسى جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى بولىپ ىستەيتىنىنەن حابارىم بار. «مەن نەگە قاجەت بولدىم ەكەن؟» دەگەن سۇراقتان باسقا وي جوق. ءوزىمدى تانىستىرا باستاپ ەدىم، «ءسىز تۋرالى بارلىق اقپاراتقا قانىقپىن» دەدى. ءسويتتى دە اڭگىمەنىڭ توتەسىنە كوشتى.
«ايقىن» گازەتىنىڭ تۇڭعىش باس رەداكتورى ءسىزسىز عوي؟». «ءيا، مەن». اڭگىمەنى جالعاستىرعان جوق. باسقا سۇراق قويدى. «ەگەمەن» بار، «ايقىن» بار. ەلىمىزگە تاعى ءبىر سول فورماتتاعى كۇندە شىعاتىن گازەت اشۋ قاجەت پە؟» دەپ قادالا قارادى. «ارينە. ءبىز الىپ ەلمىز. جەرىمىز ۇلكەن. حالىقتى ورتاق ماقساتقا بىرىكتىرىپ، مەملەكەتتىك يدەولوگيانى مىقتاپ جۇرگىزۋ ءۇشىن ەكى ەمەس، كۇندە شىعاتىن بىرنەشە گازەت بولۋى كەرەك» دەدىم. «دۇرىس ەكەن» دەپ ءبىراز ويلانىپ وتىردى دا: «سونداي رەسپۋبليكالىق گازەت اشۋ قولىڭىزدان كەلەر مە ەدى؟». «ويلاناتىن ماسەلە. ول ەگەمەن مەن ايقىننىڭ كوشىرمەسى بولىپ كەتپەۋى كەرەك. وعان تىڭ كونتسەپتسيا تابۋ كەرەك بولادى. وڭاي بولمايدى» دەدىم. «وڭاي بولمايتىنىن بىلگەن سوڭ سىزبەن جولىعىپ وتىرمىز عوي. كونتسەپتسياسىن ويلاي بەرىڭىز. رەزيۋمەڭىز كەرەك بولىپ قالار. مىنا پوشتاعا جىبەرىڭىز. بارلىق ماسەلە شەشىلگەن سوڭ ءوزىم حابارلاسامىن» دەدى. كەزدەسۋ اياقتالدى. قايتىپ كەلە جاتىرمىن. ويىم سان-ساققا جۇگىرەدى: بۇل نە كەزدەسۋ بولدى ءوزى؟ كۇندە جارىق كورەتىن رەسپۋبليكالىق گازەت اشۋ وڭاي نارسە ەمەس. وعان رۇحسات الۋدىڭ ءوزى ان-و-ۋ جاقتا عانا شەشىلەدى. وعان جۇمسالاتىن قارجىنى ايتساڭشى؟! بۇل سۇراقتاردىڭ جاۋابىن ءبىر اپتا ىزدەرىڭ انىق. مىنا كىسى بار-جوعى ءۇش سۇراق قويدى دا «كونتسەپتسياسىن ويلانا بەرىڭىز» دەپ شىعارىپ سالدى. كەڭەسكەنى مە؟ الدە باسقا جوسپارى بار ما؟ مەن تۋرالى بارلىق اقپاراتتى بىلەتىن بولىپ شىقتى. وندا بۇل جاي شارۋا ەمەس. شىنىمدى ايتسام، ونسىز دا ەلىمىزدەگى اقپارات كەڭىستىگى تۋرالى كۇندە ويلانىپ، قازاق تىلىندە ەكونوميكالىق گازەت اشۋدى ميىمدا توقىپ، جوباسىن جاساپ قويعانمىن. «ايقىن» گازەتىندە «قۇن» اتتى ەكونوميكالىق قوسىمشا شىعارعانىم دا تەكتەن-تەك ەمەس ەدى.
جۇمىسقا كەلە سالىپ «باتىر قازىباەۆ» دەگەن ازامات كىم دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەۋگە كىرىستىم. ايگىلى جۋرناليست، قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى، جازۋشى كاكىمجان قازىباەۆتىڭ بالاسى ەكەن. مەن ول كىسىنىڭ ەسىمىنە ءوزىم مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ اۋداندىق گازەتتە ىستەگەننەن باستاپ قانىقپىن عوي. كىتاپتارىن دا وقىعام. اناسى ورىنشا اپامىز دا ەلگە سىيلى ادام، ءبىلىم سالاسىنىڭ ۇزدىگى. سونداي ايگىلى ادامداردىڭ بالاسى دا جۋرناليست ەكەن. جۋرفاكتا وقىعان. راديودا جۇمىس ىستەپتى. جۋرناليستيكا سالاسىن جاقسى بىلەدى دەگەن ءسوز. وندا مەنىڭ قولىمنان نە كەلەتىنىن بىلۋگە ءتيىس دەگەن ويعا كەلدىم. ءسويتىپ، ويلارىمدى تياناقتاپ جوسپار جاساپ، شاقىرۋعا بولاتىن ماماندارعا دەيىن تۇسپالداپ قويدىم. باتىر ءبىر ايدان كەيىن تەلەفون سوقتى. «جولىعايىق» دەدى.
كەزدەستىك. بۇل جولى اڭگىمەنى گازەتتىڭ كونتسەپتسياسىن تالقىلاۋدان باستادى.
«گازەت قانداي كونتسەپتسيامەن جۇمىس ىستەۋى كەرەك دەپ ويلايسىز؟ ونىڭ ەگەمەن مەن ايقىننان باستى ايىرماشىلى نەدە بولۋى كەرەك؟» دەپ سۇرادى بىردەن. مەن: «ەگەمەن-مەملەكەتتىك ساياساتتى جۇرگىزەتىن گازەت. ونىڭ قالىپتاسقان جولى بار. نەگىزى پۋبليتسيستيكالىق باعىت. ول ەشكىممەن باسەكەگە تۇسپەيدى. ال، «ايقىندى» اشقان كەزدە ەلىمىزدە اقپاراتتىق قازاقشا گازەت جوق-تۇعىن. ءبىز نارىق ەكونوميكاسىنا تەرەڭدەپ ەنگەن سايىن پۋبليتسيستيكادان گورى اقپاراتقا دەگەن سۇرانىس كوبەيە باستادى. سوندىقتان تازا اقپاراتتىق باعىت بەرۋگە تىرىستىق. ال، قازىر قوعامدا اقپارات ءتىپتى كوپ، اعىل-تەگىل. ونىڭ ىشىندە بارى مەن جوعى ارالاسىپ، اعى مەن قاراسىن اجىراتا الماي قالدىق. قوعامدا ءبارى دە عالىم، ءبارى دە دارىگەر، ءبارى دە ينجەنەر، ءبارى دە ساياساتشى. بۇل ديلەتانتتىق ەمەس پە؟ سوندىقتان بولاشاق گازەت، ەڭ الدىمەن، وسى ديلەتانتيزمنەن اۋلاق بولسا دەيمىن. تىشقان سويسا دا قاساپشى سويسىن دەيدى. قاي تاقىرىپتى ءسوز ەتسەك تە الدىمەن سول سالانىڭ ماماندارىن ىزدەيتىن بولامىز. ەشقانداي فيلوسوفيا بولمايدى. بىراق، ەلگە تانىمال تۇلعالاردىڭ اعىنان جارىلۋىنا مۇمكىندىك بەرەمىز. گازەت بۇكىلحالىقتىق باعىت ۇستانادى...» دەپ ءوز تۇجىرىمىمدى تولىق ايتىپ شىقتىم. ءسوزىمدى ءبىر رەت تە بولگەن جوق. مۇقيات تىڭدادى. بار ايتقانى: «دۇرىس. ءسىز باس رەداكتور بولىپ تاعايىندالدىڭىز! قۇتتىقتايمىن!» دەدى. مىنە، كەرەك بولسا! ءبارى وسىلاي تەز شەشىلە قويادى دەپ ويلاعام جوق. مەن: «ءبىر ءوتىنىشىم بار. مانساپ سۇراعانىم ەمەس، جۇمىس جىلدام ءجۇرىپ، قارجى ماسەلەسى بىردەن شەشىم تاۋىپ وتىرۋ ءۇشىن – ديرەكتورلىق قىزمەتتى قوسا بەرىڭىز. مەن ءاربىر قاجەتىمدى سۇراپ ديرەكتوردىڭ سوڭىنان الاقان جايىپ جۇرگىم كەلمەيدى» دەدىم. «سەكە، ءسىز قارجى ماسەلەسىنە باسىڭىزدى قاتىرىپ قايتەسىز. سالىق كوميتەتىمەن، بانكپەن، ستاتيستيكامەن، اي سايىنعى ەسەپ بويىنشا ايتىسىپ جۇرەسىز بە؟ تيپوگرافيانىڭ، قاعاز بەن بوياۋدىڭ، ءوفيستىڭ قاجەتتەرى بار. تەككە ۋاقىت الادى. ال، ءسىز شىعارماشىلىقپەن اينالىسۋىڭىز كەرەك. سۇراعانىڭىزدىڭ ءبارىن ۋاقىتىندا شەشىپ بەرىپ وتىراتىن ادام بار. سول ديرەكتور بولادى» دەپ بىراق كەستى. ءتۇسىندىم. سوزبۇيداعا سالۋ ارتىق. «كەلەسى اپتادا تاعى دا جولىعايىق. ءسىزدى كومپانياداعى باسقا ارىپتەستەرمەن تانىستىرامىن. ال ءسىز سول ماعان ايتقان كونتسەپتسيانى قاعازعا ءتۇسىرىپ الىپ كەلىڭىز» دەدى. تاعى ءبىراز اڭگىمەلەسىپ وتىردىق. بۇل جولى ءبىراز اشىلىپ سويلەدى. بايقايمىن، كوكەيىنە كوپ سىر تۇيگەن سالماقتى جىگىت. باق سالاسىنا بايلانىستى كوپ دۇنيە بىلەتىنى كورىنىپ تۇر. ءجۇردىم-باردىم سويلەمەيدى. تۇجىرىمداپ ايتادى. سول ەكىنشى كەزدەسۋدىڭ وزىندە-اق مەندە ءالى بۇيداسى شەشىلمەگەن شارۋانىڭ ءجۇرىپ كەتەتىنە سەنىم پايدا بولدى. قاتارداعى اڭگىمەنىڭ وزىنەن ارقالانىپ قايتتىم. بولاشاق جۇمىستىڭ، جاڭا گازەتتىڭ كونتسەپتسياسىن قاعازعا ءتۇسىردىم. تىڭ ايدارلاردىڭ جوسپارىن جاسادىم. نە كەرەك كەلەسى كەزدەسۋگە تىڭعىلىقتى دايىندالدىم. ءبىر اپتادان كەيىن كەلىسكەن جەرگە كەلسەم، بىرنەشە اداممەن بىرگە كۇتىپ وتىر ەكەن. ەرتەرەك كەلىپتى. ءبارىمىزدى تانىستىرىپ ءوتتى. ءبىزدىڭ قۇرىلتايشى كومپانيا – «الاش مەديا گرۋپپتىڭ» قارجى ديرەكتورى دينارا تەمىروۆا مەن ءبىزدىڭ «تولعاۋ» جشس ديرەكتورى الەكساندر ان، باتىردىڭ ءوزى جانە مەن. مەنى «الاش ايناسى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى دەپ تانىستىردى. دينارا بىردەن گازەتتىڭ قارجى ماسەلەسىن تالقىلاۋعا كىرىستى. باتىر مەن دايىنداپ اكەلگەن كونتسەپتسيا-تۇجىرىمدامانى شۇقشيىپ ۇزاق وقىدى. ءبىز قارجى ماسەلەسىن تالقىلاپ بولعان سوڭ باتىر الەكساندر انعا قاراپ: «ءبارى دۇرىس. بولدى. گازەتتىڭ العاشقا نۇسقاسىن دايىنداۋ ءۇشىن ۋاقىتشا وفيس تاۋىپ بەرۋ كەرەك. سەكەڭ سۇراعان بارلىق كەرەك-جاراقپەن قامتاماسىز ەتىڭىز. اناۋ جەتپەيدى، مىناۋ جوق دەيتىن اڭگىمە شىقپايتىن بولسىن» دەپ تاپسىردى. گازەتتىڭ جالپى فورماسىن ءبىراز تالقىعا سالدىق. كەزدەسۋ سوڭىندا: «بولدى، سەكە، بارلىق ماسەلە شەشىلدى. ەندى ىسكە كىرىسىڭىز. ءسىز قالاي ۇسىنساڭىز، سونداي دۇنيە جاسايمىز. بارلىق جاۋاپكەرشىلىك ەندى ءسىزدىڭ موينىڭىزدا بولادى» دەدى. «جاقسى، قۇداي قالاسا، ءۇش جىلدان كەيىن رەسپۋبليكاداعى ءبىرىنشى نومەرلى گازەت بولادى» دەدىم. «مەن دە سولاي ويلايمىن. سىزگە سەنىپ وتىرمىن!» دەدى. ءسويتىپ، ورنىمىزدان تۇرا بەرگەندە الەكساندر اندى ىمداپ شاقىردى دا مەنىڭ كوزىمشە: «باسشىلىق سەكەڭنىڭ قولىندا بولادى. ايتقانىن ىستەڭىز!» دەپ ەسكەرتتى. ءبارىمىز ەسىكتىڭ الدىنا شىققان كەزدە مەن جازعان كونتسەپتسيانى قولىما بەرىپ تۇرىپ: «سەكە، قۇجاتتارمەن زامان تالابىنا ساي جۇمىس ىستەپ ۇيرەنىڭىز. كونتسەپتسيا بۇلاي جازىلمايدى. سحەمامەن، كەستەمەن، گرافيكامەن جاسالادى. سوندا ءبارى تۇسىنىكتى ءارى كورسەتۋگە قولايلى بولادى. بۇرىن مەن دە ونى ارتىق جۇمىس سياقتى كورۋشى ەدىم. ۇيرەندىم. سويتسەم، ول جاڭاشا وي، جاڭا ستيمۋل، جاڭا كوزقاراس تۋدىرادى ەكەن. ەرتەڭگى مەجەڭىزدى كورىپ وتىراسىز. جۇمىسقا جاڭا باعىت بەرەدى. ۇيرەنىڭىز. مىنا كونتسەپتسيانى كەلەسى كەزدەسۋدە سونداي فورماتتا جاساپ اكەلىڭىز» دەدى. شىنىمدى ايتسام، سونداي سحەما، گرافيكالاردى مەن دە ارتىق جۇمىس سانايتىن ەدىم. باتىردىڭ ءبىرىنشى تالابىنا كونۋگە تۋرا كەلدى. وتە دۇرىس ايتىپتى. جاسالماق جۇمىستىڭ ءبارىن سانمەن باعالاپ، مەجەنىڭ ءوزىن سانمەن بەلگىلەسەڭ، ديناميكانى گرافيكاعا كوشىرسەڭ - مىندەتىڭ ايقىندالا تۇسەدى ەكەن. ءسويتىپ، ەلىمىزدەگى ىرگەلى دە ءىرى گازەتتەر «ەگەمەن» مەن «ايقىنمەن» جارىسا شىعاتىن كۇندەلىك گازەتتى دايىنداۋعا كىرىسىپ كەتتىك. وفيس دايىن. كەرەك-جاراعىمىز بار. بولاشاق ۇجىمنىڭ نەگىزىن جاساقتاپ الدىم. كۇندىز-ءتۇنى جۇمىس. ىزدەنىس. فورماتى، بوياۋى، كەگلى، ينتەرۆالى، ماكەتى – كۇندە ءبىر جاڭالىق اشامىز. ەرتەڭىندە قايتا جاڭارتامىز. سەنىمنىڭ كۇشى سونداي بولادى. باكەڭ ءبىر رەت تە كەلىپ تەكسەرگەن جوق. تاپسىردى، بولدى. ەشكىمدى ارالاستىرعان جوق. بىرەۋدى جۇمىسقا ال دەپ سۇراعان جوق. الدەكىمنىڭ يدەياسىن اكەلىپ تىقپالاعان جوق. ءبىر رەت ءوزىم ىزدەپ باردىم. سوندا عانا: «قالاي بوپ جاتىر؟» دەپ سۇرادى. مەن باس بارماعىمدى كورسەتتىم. سوسىن ازىلدەپ بىلاي دەدى: «جاقسى. بىراق ەرتەڭ گازەت شىققان سوڭ باستى وقىرمان ءبىزدىڭ ۇيدە ەكەنىن ەسكەرتەمىن. مەنىڭ انامدى بىلەسىز عوي. تاريحشى. ءوزى جازۋشى. ول كىسى مىقتى ساراپشى. الدىمەن سول كىسىنىڭ باعاسىنا قارايمىن». مەن ءازىل ەكەنىن ۇقسام دا شىن جاۋاپ بەردىم: «ول كىسىگە دە، بارلىق وقىرمانعا دا ۇنايتىن گازەت بولادى» دەدىم. ءسويتىپ، ەكى اي ازىرلىكتەن كەيىن «الاش ايناسى» رەسپۋبليكالىق گازەتى جارق ەتە قالدى. گازەت ماقسات ۇدەسىنەن شىقتى دەپ ويلايمىن. تەز تارادى. وقىرمان سانى دا تەز ءوستى. سونداعى باكەڭنىڭ قۋانىشىن كورسەڭىز! ەسىمىن بۇكىل قازاق قادىرلەگەن اكەنىڭ بالاسى عوي، سوعان لايىق دۇنيە تۋعىزعانىنا قۋانعانى انىق. ءالى بوياۋى دا كەپپەگەن ءۇر جاڭا گازەتتى ۇستاپ تۇرىپ: «ءبىز قازاقستاننىڭ مەديا كەڭىستىگىن زاماناۋي قازاق گازەتىمەن تولىقتىردىق. راحمەت سىزدەرگە!» دەدى كوڭىلى تولىپ. ارينە، ۇجىمنىڭ ارقاسى. بىراق، مەن الدىمەن باكەڭنىڭ مەديا-مەنەدجەرلىك ءرولىن ايرىقشا اتاپ وتەر ەدىم. قانشا ۇجىمدا جۇمىس ىستەدىم، قانشا جوبا جاسادىم، بىراق ءدال باكەڭدەي مەديا-مەنەدجەر كورگەن جوقپىن. رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى قانداي كەرەمەت مەديا جوبالاردى جۇزەگە اسىردى، ساناپ شىعۋدىڭ وزىنە ون ساۋساق جەتكىلىكسىز! شىنىمدى ايتسام، قازىر مەديا كەڭىستىكتە ماڭدايى جارقىراپ كەلە جاتقان «تەنگرينيۋس» اقپارات اگەنتتىگىن باستاعان كەزىندە، مىناداي كەرەمەت جوبا بولادى دەپ ويلاعان جوقپىن. ويتكەنى، كاكىر-شۇكىر، يۋ-قيۋى كوپ، ۇيىمداستىرۋ شارۋالارى شەكسىز بىتپەيتىن ءىس سياقتى كورىنگەن. جوق، از ۋاقىتتىڭ ىشىندە جۇپ-جۇمىر ۇجىم جاساقتاپ، اقپارات كەڭىستىگىندە قالقىپ شىعا كەلدى. ەلىمىزدىڭ ءوزى ۋىستاي عانا جارناما نارقى الدەكىمنىڭ مونوپولياسىندا وتىرعان كەزدە، ءوزىن-ءوزى اسىرايتىن اقپارات اگەنتتىگىن قۇرۋعا ۇمتىلۋ سونشالىقتى باتىل، كورەگەن ادامنىڭ عانا قولىنان كەلسە كەرەك-ءتى. ءيا، ونىڭ باتىل بولعانى راس. كوزسىز نارتاۋەكەل ەمەس، دەرەكتەردى دۇرىس تارازىلاي بىلەتىن ىشكى تۇيسىك پەن العىر مىنەز بە دەيمىن. اسىرا ايتىپ وتىرعانىم ەمەس، ءدال سونىڭ ءوزى. استانا قالاسىندا ءبىر ۇلكەن مەديا-فورۋمعا بىرگە قاتىستىق. ەلىمىزدە ورىس ءتىلى باسىم بوپ تۇرعاندا، قازاق تىلىندەگى باق ماسەلەسى تاسادا قالىپ قويا بەرەتىنى شىندىق قوي. اقپاراتتىق تەحنولوگيا سالاسىنداعى ماسەلەلەر ايتىلىپ جاتىر. مىنبەرگە باكەڭ شىققان كەزدە «تەنگرينيۋستىڭ» سول سالاداعى جەتىستىكتەرى ايتىلاتىن شىعار دەپ كۇتكەنبىز. جوق، باتىر باسقاشا سويلەپ كەتتى. ول ەلىمىزدەگى ستاتيستيكا دەرەكتەرىن كەلتىرە وتىرىپ قازاق ۇلتىنىڭ رەسپۋبليكادا باسىم كوپشىلىك ەكەنىنە توقتالدى. سوندىقتان باق وكىلدەرى ەندى قازاق تىلىنە باسىمدىق بەرۋى قاجەتتىگىن، بارلىق رەسۋرستى وسىعان جۇمىلدىرۋ كەرەك ەكەنىن شەمىشكە شاعىپ دالەلدەپ بەردى. شىنىمىزدى ايتساق، باق وكىلدەرىنىڭ 90 پايىزى قازاق ەكەنى بەلگىلى. باكەڭ ءسوزىن اياقتاعان كەزدە ءبارى دۋ قول شاپالاقتاپ جىبەردى. ءسويتىپ، مەديا-فورۋم قازاق ءتىلدى باق تەحنولوگيالىق ماسەلەلەرىن تالقىلاۋمەن جالعاسىپ كەتتى. مەن باتىر كاكىمجانۇلىن ەشۋاقىتتا بەتىنە ماقتاعان ەمەسپىن. مىنا جەردە ءۇنسىز قالا المادىم. ءۇزىلىس كەزىندە قولىن الىپ، مىناداي باتىل پىكىرى ءۇشىن العىس ايتتىم. «سەكە، نە، دۇرىس بولمادى ما؟» دەپ قارسى سۇراق قويدى. مەن: «ارينە دۇرىس بولدى. ءسىز ءتىپتى مەديا-فورۋمنىڭ تاقىرىبىن وزگەرتىپ جىبەردىڭىز عوي» دەدىم. «وسىنداي جەردە ايتپاعاندا قاشان ايتامىز ەندى؟ وتكەندە اقىلداستىق ەمەس پە؟» دەدى. راسىندا دا جارتى جىل بۇرىن باكەڭ مەنى وزىنە شاقىردى. باردىم. وتىرمىن. ورنىنان تۇرىپ كابينەتىنىڭ ىشىندە ءارى-بەرى ءجۇردى دە: «سەكە، ءبىز بازارعا، نارىققا قاشان وريەنتير جاساپ ۇيرەنەمىز وسى؟» سۇراق قويدى. نە ايتقىسى كەلىپ تۇرعانىن تۇسىنبەي قالدىم. «تۇسىنبەدىم» دەدىم. «وسى الماتىداعى باق باسشىلارىنىڭ ءبارى - مەنىڭ دوستارىم. قالادا بىرگە وستىك. سولارمەن جولىعا قالسام: «ورىس تىلىندەگى حابارلاردىڭ كورەرمەنى ازايىپ كەتتى، ورىس ءتىلدى وقىرمان ءتىپتى از. گازەتتى جاپساق پا دەپ وتىرمىز» دەيدى. مەن ولارعا: نارىققا قارامايسىڭدار ما، ستاتيستيكانى قاراڭدار، قازاقتىڭ سانى 80 پروتسەنتكە جاقىنداپ قالدى. سوندىقتان، كونەسىڭدەر مە، كونبەيسىڭدەر مە، ءبارىبىر قازاق تىلىنە كوشۋگە ءماجبۇر بولاسىڭدار. ەرتەڭ كەش بولىپ قالماس ءۇشىن قازىردەن باستاپ قيمىلداڭدار» دەيمىن. دۇرىس ەمەس پە؟ ال بىراق، سەكە، ءبىز ەكەۋمىز نە ىستەپ وتىرمىز؟ وسىنى ءبىز باستاۋىمىز كەرەك ەمەس پە؟ قازاق ءتىلدى كونتەنتتى كوتەرۋدىڭ جوسپارىن جاساڭىز، بىرتىندەپ قولعا الايىق. الدىمەن ءبىز ءوزىمىز كورسەتەيىك. سوسىن باسقالار دا قوزعالاتىن شىعار؟» دەدى. مەن وسى اڭگىمە بارىسىندا ۇلتجاندى اكە مەن ۇلاعاتتى انانىڭ تاربيەسىن كورگەن، تەرەڭنەن تولعاپ، توتەسىنەن تارتاتىن ۇلتجاندى ۇلدى تانىدىم. وعان دەيىن دە اكتسەنت قويىپ ايتاتىن كەيبىر اڭگىمەنى قالانىڭ بالاسى عوي دەپ ورىس تىلىندە ايتا باستاسام: «سەكە، ءسىز ماعان قازاشا سويلەڭىزشى!» دەپ ەسكەرتۋ جاسايتىن ەدى. سودان كەيىن جينالىستا قاسىندا كىم جانە قاي تىلدە اڭگىمە بولىپ جاتسا دا ءبىز تەك قازاقشا سويلەيتىن بولدىق. ءتۇسىندىرۋ قاجەت دەپ جاتسا باتىر ءوزى اڭگىمەنىڭ ءمانىسىن جەتكىزىپ بەرەدى. ايتپەسە، ءتۇسىندىرىپ تە اۋرە بولمايدى. ونداي تىك مىنەزى دە بار-تۇعىن.
ونىڭ مەنەدجەر عانا ەمەس، ادام، ازامات رەتىندە قاتتى قينالعان ءساتىن دە كوردىم. وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن اراب ەلدەرىندە «قىزعالداقتار كوتەرىلىسى» باستالعان كەزدە، ءبىزدىڭ بيلىكتىڭ دە زارە-قۇتى قالمادى. ەرەۋىلشىلەر الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى ۇيىمداسادى ەكەن دەپ ەستىگەن سوڭ، جەلى مەن ەلەكتروندى ءباسپاسوزدىڭ اراجىگىن اجىراتپاي جاتىپ، ءبىراز گازەتتەردى جاۋىپ، سايتقا اينالدىرا باستادى. قانداي جاقسى گازەتتەر سول «سولاقاي» ساياساتتىڭ قۇربانى بولىپ كەتتى دەسەڭىزشى! «الاش ايناسى» گازەتى دە سول «قوساققا» ءىلىندى. حالىققا تانىمال برەند بولعاندىقتان «الاش ايناسى» دا سايتقا اينالۋعا ءتيىس بولىپتى. استانادان وسىنداي تاپسىرما العان باكەڭ قاپ-قارا بولىپ تۇنەرىپ كەتتى. ول جاقپەن ءبىراز تاجىكەلەستى دە. ايتقاندى ورىنداماي ءبىراز بىلقىلداپ ءجۇرىپ الدى. بولمادى. اقىرى سولاي ىستەۋگە تۋرا كەلدى. سونداعى بار ايتقانى: «سەكە، گازەتتەن قىسقارعان ءاربىر ادامعا جۇمىس تاۋىپ بەرۋگە تىرىسىڭىز. ءبارىنىڭ دە اسىراپ وتىرعان بالا-شاعاسى بار. ەشكىمدى لاقتىرىپ تاستاماڭىز!» دەدى. بۇل ونىڭ شىن ازاماتتىق بەينەسى، ءار ادام ءۇشىن جانى اۋىراتىنىنىڭ بەلگىسى، ءار ماماننىڭ قادىرىن بىلەتىن مەنەدجەرلىك قاسيەتى.
مەن باتىر كاكىمجانۇلىمەن بىرگە ازدى-كوپتى 14 جىل قىزمەتتەس بولىپپىن. بىرنەشە جوبادا بىرگە جۇرگەن سوڭ ايتىسقان دا، تابىسقان دا ساتتەر بولدى. قىزىق-قۋانىشتا بىرگە بولدىق. بىرنەشە رەت وتباسىندا قوناق بولىپ، جارى زاۋرەنىڭ قولىنان ءدام تاتتىم، ورىنشا اپام ءوز انامداي بولىپ كەتتى. مىنە، سونداي اسىل ازاماتتىڭ، اقجۇرەك ادامنىڭ، ادال دوستىڭ باقيلىق ساپارعا اتتانىپ كەتكەنىنە ءبىر جىل تولىپ قالىپتى. وكىنىشتى! وكىنىشتى-اق! ارينە، مەن ءوزىم «باكە» دەپ اتاعان باتىر كاكىمجانۇلى تۋرالى ۇزاق جازۋعا بارمىن. بۇل جولى ونىڭ مەديا-مەنەدجەرلىك قىرىن عانا، ونىڭ وزىندە ءبىر پاراسىن عانا قامتي الدىم. جازارىم ءالى دە بارشىلىق. مىسالى، الەمدىك جۋرناليستيكادا «كونۆەرگەنتنوست» دەگەن ۇعىم بار. بۇل - ءبىر ءجۋرناليستىڭ بىرنەشە باققا جۇمىس ىستەۋ مۇمكىندىگى دەگەن ءسوز. بۇل ءادىستى تولىق ەنگىزۋگە ۇلگەرە الماي كەتتى. ول تۋرالى كەلەسى ەستەلىكتە باياندارمىن.
سەرىك جانبولات،
فەيسبۋك پاراقشاسىنان
