"جىلاعىڭ كەلەدى". ساياساتكەر، ەكونوميست شىڭعىس مۇقان قوعام نازارىن نارىقتاعى قازاق ءتىلدى كىتاپتارعا اۋداردى. اۆتوردىڭ ايتۋىنشا، قازاق ءتىلدى كىتاپتان زامانعا ساي ءبىلىمدى يگەرمەگەن تۇلعادان ۇلتىن، ەلىن ويلايتىن ساۋاتتى مامان شىقپايدى. قازاق ءتىلدى كىتاپتاردىڭ ۇلەسىن ارتتىرۋدىڭ قازاق ەلىن دامىتۋعا ايتارلىقتاي ىقپالى بار. بىراق وعان نازار اۋدارىپ وتىرعان ەشكىم جوق، دەپ جازدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
وزەكتى تاقىرىپتى ءسوز ەتكەن ساياساتكەر ەل ەرتەڭىنە كوز تاستادى. قازاق ءتىلىنىڭ ورنىنا كىتاپ دۇكەندەرىنىڭ سورەلەرىندە "جىپىرلاعان" ورىس، اعىلشىن، تۇرىك ءتىلدى كىتاپتاردى ءسوز ەتتى.
-“مەلوماندا” ءجۇرمىن. جىلاعىڭ كەلەدى.وسىدان 22 جىل بۇرىن ۋنيۆەر قابىرعاسىنا كەلىپ، اعىلشىن مەن يسپان تىلدەرىن ۇيرەنۋگە كىرىسكەنىمدە دە ءدال وسىلاي ەدى.شەتتىلدەرىن ورىس ءتىلى ارقىلى وقۋعا ءماجبۇر بولعان ەدىك. “باياعى جارتاس - سول جارتاس”.قىتاي ءتىلىن ۇيرەنگىڭ كەلە مە؟ ءبىر سورە كىتاپ تۇر، بىراق ورىسشا. كارىسشە شە؟ تاعى دا ءبىر سورە كىتاپ بار، بىراق ءبارى ورىسشا. ءوزىمىزدىڭ تۇرىكشە شە، ول دا سولاي. باسقانى ايتپاعاننىڭ وزىندە لينگۆا فرانكاعا اينالعان اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرە المايسىز، ەگەر ورىس ءتىلىن بىلمەسەڭىز، الگە دەيىن.مەن جاراتىلىستانۋ سالاسىنداعى باسقا عىلىم-ءبىلىمدى ايتپاي-اق قويايىن. لينگۆيستيكا دەگەن يگەرۋگە دە، ۇيرەنۋگە دە وڭاي دۇنيە عوي. روكەت ساينس ەمەس. سوندا دا يا وقۋلىق، يا سوزدىك جوق.ەگەر قازاق مەكتەبىن بىتىرگەن تۇلەك انا ءتىلى ارقىلى ءبىلىمدى يگەرىپ، ايتالىق، مىقتى مەديك نەمەسە ساۋاتتى ينجەنەر بولا الماسا، قازاقستاندى دامىتامىز دەگەن داۋرىقپانىڭ ءبارى بەكەر.ەلدىڭ دامۋى - ءتىلدىڭ دامۋىنا بايلانىستى. ءتىلى كەدەي ەل ەشقاشان باي ەلگە اينالماق ەمەس. ەندى، وتىرىپ الىپ جىلاي بەرگەندە دە ەشنارسە شىقپايدى. ءوزىمىز ىستەمەسەك، باسقا ەلدەن كەلىپ، ەشكىم ىستەپ بەرمەيدى، - دەپ جازدى اۆتور.
قازاق ءتىلىنىڭ قازىرگى قولدانىسىنا قاتىستى وقىرماندار دا سان-cالالى پىكىر ءبىلدىردى.
- "كولىگىڭە ءمىنىپ راديو قوسساڭ، قوناەۆ كەزىندەگى "قازاق راديوسى" مەن "شالقار" عانا قازاقشا.وتىز جىلداعى جەتكەن جەرىمىز وسى";- وسىندا جۇمىس ىستەيتىن تۇرىك دوستارىم بار. ورىس تىلىنەن جەكە ساباقتار الىپ ءجۇر. نەگە قازاق ءتىلىن ۇيرەنبەيسىزدەر؟دەپ سۇراعانىمدا، بۇكىل قۇجاتتار، رەسمي اقپارات ورىس تىلىندە، ادامدار ءوزارا كوبىنە ورىس تىلىندە سويلەسەدى، ءبىز سەرۆيس سالاسىنداعى ادامبىز، حالىققا ىڭعايلى ءتىل كەرەك بىزگە دەپ جاۋاپ بەرگەن…
- كوزىمىزدى اشىپ اينالاعا قارايىق ءبىز ءالى وتار ەلدەمىز، قازاق دەگەن تەك اتى عانا، شىناي تىرلىكتىڭ ءبارى وتارشىلداردىڭ قولىندا، سولاردىڭ تىلىندە شەشىلىپ جاتىر، بىزدەردى سۇيەك بەرىپ الداپ قويادى، سوعان ءمازبىز. بۇنى وزگەرتۋدىڭ جالعىز جولى اعاتۋشىلىق جانە قازاقتىڭ ار-نامىسى!
- وتكەندە مونشاعا باردىق. بىرنەشە كىشكەنتاي بالا اكەسىمەن كەلگەن. تىلدەرى بىراق ورىسشا، اكەسى قازاقشا سويلەپ ءجۇر. ۇلى تۇسىنەدى، ورىسشا جاۋاپ بەرەدى. ياعني، شەشەسىنىڭ ءتىلى ورىس ءتىلى دەگەن ءسوز. شەشەسى بالاسىنا شۇلدىرلەپ ۇيرەتكەن، سولاي تاربيەلەگەن. ءتىلدى دۇرىستاۋدىڭ ءبىر شارتى قازاق قىزدارىنىڭ، انالارىنىڭ ءتىلىن دۇرىستاۋ كەرەك-اۋ، دەپ ۇقتىم. قازاق قىزدارى مىقتى، قايسار، ءتوزىمدى ءھام وتە ەلىكتەگىش بوپ تۇر. "ايەل بۇزىلسا، الەم بۇزىلادى" دەگەن راس. انالاردىڭ ءتىلى وڭالسا، بالا سول انانىڭ تىلىندە سويلەر ەدى... - دەپ جازدى وقىرماندار.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
