قازىرگى كەزەڭدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ىشكى ساياساتى قوعام تۇراقتىلىعىن، ۇلت بىرلىگىن جانە ازاماتتىق تۇتاستىقتى ساقتاۋعا باعىتتالعان ماڭىزدى مەملەكەتتىك باعىت بولىپ وتىر. الەمدە ءجۇرىپ جاتقان گەوساياسي، ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك وزگەرىستەر ەلىمىزدىڭ ىشكى قاۋىپسىزدىگى مەن قوعامدىق كەلىسىمىنە جاڭا سىن-قاتەرلەر اكەلۋدە. سولاردىڭ ءبىرى – ءدىني ەكسترەميزم مەن راديكالدىق يدەولوگيالاردىڭ تارالۋ قاۋپى.
جاھاندىق دەڭگەيدەگى يدەولوگيالىق كۇرەستىڭ ءبىر باعىتى رەتىندە ءدىن اتىن جامىلعان راديكالدىق اعىمدار ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە، قوعامدىق كەلىسىمگە جانە مەملەكەت تۇراقتىلىعىنا قاۋىپ توندىرۋدە. وسىعان بايلانىستى قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنداعى باسىم باعىتتاردىڭ ءبىرى — ءدىني ەكسترەميزمنىڭ الدىن الۋ جانە ونىڭ سالدارىن ازايتۋ بولىپ تابىلادى.
ىشكى ساياساتتىڭ قاعيداتتارى جانە ءدىني ەكسترەميزمگە قارسى ءىس-قيمىل
قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتىنىڭ باستى قاعيداتتارىنىڭ ءبىرى – زاڭ ۇستەمدىگى مەن ادىلدىك. بۇل قاعيدات كەز كەلگەن ءدىني باعىتتىڭ مەملەكەت زاڭىنا باعىنۋى قاجەت ەكەنىن ايقىندايدى.
ءدىني ەكسترەميزمگە قارسى ءىس-قيمىل تەك كۇشتىك ادىستەرگە ەمەس، يدەولوگيالىق، اعارتۋشىلىق جانە الەۋمەتتىك بەيىمدەۋ شارالارىنا نەگىزدەلۋى ءتيىس.
مەملەكەت بۇل باعىتتا كەلەسى قاعيداتتاردى ۇستانادى:
1. زايىرلىلىق پەن ار-وجدان بوستاندىعىنىڭ ۇيلەسىمى – ءار ازاماتتىڭ سەنىم بوستاندىعىن قامتاماسىز ەتۋ، بىراق ءدىندى ساياسي ماقساتتا پايدالانۋىنا جول بەرمەۋ.
2. قوعامدىق كەلىسىم مەن ەتنوسارالىق تاتۋلىقتى ساقتاۋ – ءتۇرلى ءدىني كوزقاراستاعى ازاماتتاردىڭ ءبىرتۇتاس قازاقستاندىق قوعام رەتىندە بىرىگۋى.
3. ءبىلىم جانە اقپارات ارقىلى قارسى تۇرۋ – جالعان ءدىني اقپاراتتار مەن راديكالدىق ناسيحاتتارعا قارسى عىلىمي، تەولوگيالىق جانە مەديالىق ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋ.
ءدىني ەكسترەميزمنىڭ قازىرگى احۋالى جانە الەۋمەتتىك قاۋىپتەرى
سوڭعى جىلدارى الەمدە ەكسترەميستىك ۇيىمدار ينتەرنەت پەن الەۋمەتتىك جەلىلەردى يدەولوگيالىق قۇرالعا اينالدىرىپ وتىر. قازاقستان دا بۇل جاھاندىق ۇردىستەن تىس قالعان جوق.
كەيبىر جاستار جالعان ۋاعىزدار مەن بۇرمالانعان ءدىني تۇسىنىكتەردىڭ ىقپالىنا ءتۇسىپ، ءوز ەلىنىڭ رۋحاني جانە مادەني نەگىزدەرىنەن الشاقتاي باستايدى.
مۇنداي قۇبىلىستاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن مەملەكەت پەن قوعام بىرلەسە ارەكەت ەتۋى قاجەت. ىشكى ساياسات سالاسىنداعى باستى مىندەت – جاستاردىڭ ءدىني ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ، ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا نەگىزدەلگەن رۋحاني يممۋنيتەت قالىپتاستىرۋ.
ىشكى ساياساتتاعى ءدىني ەكسترەميزمنىڭ الدىن الۋ باعىتتارى
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ىشكى ساياساتى اياسىندا ءدىني ەكسترەميزمگە قارسى ءىس-شارالار كەلەسى باعىتتاردا جۇزەگە اسىرىلۋدا:
ءبىلىم جانە اعارتۋشىلىق باعىت
• ءدىنتانۋ جانە تەولوگيا پاندەرىن جەتىلدىرۋ;
• جاستار اراسىندا ءداستۇرلى يسلام قۇندىلىقتارىن ءتۇسىندىرۋ;
• مەديا ساۋاتتىلىقتى دامىتۋ ارقىلى راديكالدى اقپاراتتى اجىراتۋدى ۇيرەتۋ.
رۋحاني وڭالتۋ جۇمىستارى
• تەرىس اعىم ىقپالىنا تۇسكەن ازاماتتاردى قوعامعا قايتا بەيىمدەۋ;
• تەولوگتار مەن پسيحولوگتاردىڭ قاتىسۋىمەن جەكە جانە توپتىق وڭالتۋ باعدارلامالارىن ىسكە اسىرۋ.
اقپاراتتىق ساياسات جانە كونترناسيحات
• ينتەرنەت كەڭىستىگىندە ەكسترەميستىك مازمۇنداعى ماتەريالدارعا قارسى ساپالى اقپاراتتىق كونتەنت ازىرلەۋ;
• الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى ءپوزيتيۆتى، ءداستۇرلى يسلام قۇندىلىقتارىن ناسيحاتتاۋ.
قوعامدىق جانە ءدىني ۇيىمدارمەن سەرىكتەستىك
• قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىمەن، تەولوگيالىق ورتالىقتارمەن بىرلەسىپ ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى;
• ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىمەن بىرلەسكەن اقپاراتتىق جوبالار.
ءدىني ەكسترەميزمگە قارسى كۇرەس – تەك قاۋىپسىزدىك شاراسى عانا ەمەس، بۇل – ەلدىڭ رۋحاني تۇراقتىلىعىن ساقتاۋعا باعىتتالعان ستراتەگيالىق ساياسات.
قازاقستاننىڭ ىشكى ساياساتى وسى باعىتتا قوعام مەن مەملەكەتتىڭ ءبىرتۇتاس كۇشىن جۇمىلدىرىپ، ۇلتتىڭ بولاشاعىن قورعاۋعا باعىتتالادى.
زايىرلىلىق قاعيداتى مەن ۇلتتىق قۇندىلىقتار ۇيلەسىم تاپقان جاعدايدا عانا قوعام تۇراقتىلىعى مەن ەلدىڭ ىشكى تۇتاستىعى نىعايا تۇسەدى.
وسىلايشا، ءدىني ەكسترەميزمگە قارسى ءتيىمدى ساياسات – قازاقستاننىڭ جاڭعىرۋ جولىنداعى باستى تىرەكتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى.
تيمۋر ءنۇسىپحانۇلى
«İHSAN» عىلىم جانە مادەنيەت ورتالىعىنىڭ توراعاسى، راتت مۇشەسى.
