تسيفرلىق تەحنولوگيالاردىڭ قارقىندى دامۋى ازاماتتىق قوعامنىڭ جاڭا تىنىسىن اشتى. بۇگىندە ينتەرنەت تەك اقپارات الۋ قۇرالى ەمەس، قوعامدىق پىكىر قالىپتاستىراتىن، الەۋمەتتىك وزگەرىستەرگە ىقپال ەتەتىن كەڭىستىككە اينالدى. 2025 جىلعى دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، قازاقستاندا ينتەرنەت قولدانۋشىلاردىڭ ۇلەسى 92 پايىزعا جەتتى، ال حالىقتىڭ جارتىسىنان استامى قوعامدىق ماسەلەلەردى تالقىلاۋدا الەۋمەتتىك جەلىلەردى نەگىزگى الاڭ رەتىندە پايدالانادى. بۇل ازاماتتاردىڭ بەلسەندىلىگى ارتىپ كەلە جاتقانىن كورسەتەدى.
تسيفرلىق ءداۋىردىڭ باستى مۇمكىندىكتەرىنىڭ ءبىرى - قوعامدىق باقىلاۋدىڭ كۇشەيۋى. اشىق بيۋدجەت، E-Otinish, EGov mobile سياقتى سەرۆيستەر ارقىلى ازاماتتار مەملەكەتتىك قىزمەتتەردىڭ ساپاسىن باقىلاي الادى. 2024 جىلى E-Otinish پورتالىنا 3 ميلليوننان استام ءوتىنىش ءتۇسىپ، ولاردىڭ 87 پايىزى مەرزىمىندە قارالعان. بۇل ازاماتتىق قاتىسۋدىڭ ناقتى ناتيجەسىن كورسەتەتىن مىسال.
سونىمەن قاتار ونلاين-ەرىكتىلىك پەن كراۋدفاندينگ قوزعالىسى كەڭەيدى. «QazVolunteer» پلاتفورماسىندا ءبىر جىل ىشىندە 80 مىڭنان استام جاس تىركەلىپ، ەكولوگيا، قايىرىمدىلىق، ءبىلىم بەرۋ باعىتىندا 1500-دەن استام جوباعا قاتىسقان. تسيفرلىق ورتا ازاماتتاردىڭ الەۋمەتتىك بەلسەندىلىگىن بۇرىنعىدان دا قولجەتىمدى ەتتى.
الايدا تسيفرلىق قوعامنىڭ تاۋەكەلدەرى دە از ەمەس. جالعان اقپاراتتىڭ تارالۋى — ەڭ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. Factcheck.kz دەرەكتەرىنە سايكەس، 2023–2024 جىلدارى الەۋمەتتىك جەلىلەردە تارالعان فەيك كونتەنت كولەمى 40 پايىزعا ارتقان. بۇل اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك پەن مەدياساۋاتتىلىقتىڭ ماڭىزىن كۇشەيتەدى. سونىمەن قاتار كيبەرقىلمىس دەڭگەيى دە ءوسىپ وتىر: ءىىم دەرەكتەرى بويىنشا، 2024 جىلى ونلاين-الاياقتىقتىڭ 32 مىڭ فاكتىسى تىركەلگەن، بۇل الدىڭعى جىلمەن سالىستىرعاندا 18 پايىزعا كوپ.
تسيفرلىق باقىلاۋ مەن جەكە دەرەكتەردىڭ قورعالماۋى دا ازاماتتىق قوعامعا قاۋىپ توندىرەدى. كيبەرشابۋىلدار تەك جەكە تۇلعالارعا ەمەس، قوعامدىق ۇيىمدارعا دا باعىتتالىپ جاتىر. بۇل ۇەۇ مەن مەديانىڭ تاۋەلسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ قاجەتتىگىن كورسەتەدى.
قورىتىندىلاي كەلە، تسيفرلىق ءداۋىر ازاماتتىق قوعامعا بۇرىن-سوڭدى بولماعان مۇمكىندىكتەر بەرىپ وتىر: اشىقتىق، قولجەتىمدىلىك، بەلسەندىلىك، جىلدام بايلانىس. الايدا بۇل ارتىقشىلىقتاردى ءتيىمدى پايدالانۋ ءۇشىن مەدياساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋ، كيبەرقاۋىپسىزدىكتى كۇشەيتۋ جانە تسيفرلىق مادەنيەتتى قالىپتاستىرۋ ماڭىزدى. تەحنولوگيا قانشالىقتى دامىسا دا، قوعامنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى مەن سانالى ارەكەتى — ازاماتتىق ورلەۋدىڭ نەگىزگى كەپىلى بولىپ قالا بەرەدى.
