ەلدىڭ دامۋى تەك ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرمەن نەمەسە جاڭا تەحنولوگيالارمەن ولشەنبەيدى. قوعامنىڭ وركەنيەتتىلىك دەڭگەيىن انىقتايتىن باستى ولشەمدەردىڭ ءبىرى – ازاماتتىق قوعامنىڭ قالىپتاسۋى.
بۇل ۇعىم جاي عانا ۇيىمدار مەن قوزعالىستاردىڭ جيىنتىعى ەمەس، ول – سانالى، بەلسەندى، جاۋاپكەرشىلىكتى ازاماتتاردىڭ قاۋىمداستىعى، ياعني مەملەكەت پەن حالىق اراسىنداعى التىن كوپىر.
ازاماتتىق قوعام دەگەن نە؟
ازاماتتىق قوعام – بۇل ادامداردىڭ ەرىكتى بىرلەستىكتەرى، قوعامدىق ۇيىمدارى مەن باستامالارى ارقىلى ءوز مۇددەلەرىن ءبىلدىرۋ جانە قورعاۋ جۇيەسى. مۇندا ءاربىر ادام ءوزىن قوعامنىڭ بەلسەندى مۇشەسى رەتىندە سەزىنىپ، مەملەكەتكە سەرىك بولا وتىرىپ ءومىر سۇرەدى.
مۇنداي قوعامدا حالىق ءوز پىكىرىن اشىق ايتا الادى، شەشىم قابىلداۋ پروتسەسىنە قاتىسادى جانە مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ باعىتىنا ىقپال ەتە الادى. بۇل – دەموكراتيانىڭ ەڭ باستى تىرەگى.
قازاقستاندا ازاماتتىق قوعام قالىپتاسۋ جولىندا ءبىرشاما ىلگەرىلەۋ بار. بۇگىنگى تاڭدا مىڭداعان ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار (ۇەۇ) جۇمىس ىستەيدى، ەرىكتىلەر قوزعالىسى دامىپ كەلەدى، جاستار ساياساتى جاڭا سەرپىن الۋدا. دەگەنمەن، ازاماتتىق بەلسەندىلىكتىڭ جالپى دەڭگەيى ءالى دە تومەن.
كەي ازاماتتار قوعامدىق ىستەرگە ارالاسۋدان قاشقاقتايدى. سەبەبى سەنىم مەن جاۋاپكەرشىلىك مادەنيەتى تولىق قالىپتاسا قويعان جوق. كوپ جاعدايدا ادامدار “بۇل مەنىڭ ءىسىم ەمەس” دەپ شەتتە قالۋدى ءجون كورەدى. ال شىندىعىندا، قوعامنىڭ ساپاسى – ونىڭ ازاماتتارىنىڭ بەلسەندىلىگىنە تىكەلەي بايلانىستى.
1. ءبىلىم مەن اقپاراتتاندىرۋ
ازاماتتىق قوعامنىڭ نەگىزى – ءبىلىمدى جانە سانالى ازامات. سوندىقتان مەكتەپ پەن جوعارى وقۋ ورىندارىندا ازاماتتىق سانا مەن جاۋاپكەرشىلىكتى دامىتۋعا باعىتتالعان پاندەر مەن باعدارلامالار ەنگىزىلۋى قاجەت. ازاماتتىق مادەنيەت – تەك ساياساتتى ءبىلۋ ەمەس، ءوز قۇقىعى مەن مىندەتىن ءتۇسىنۋ، قوعامدىق مۇددەگە بەيجاي قاراماۋ.
2. قوعامدىق باقىلاۋ جانە اشىقتىق
مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جۇمىسى اشىق بولعان سايىن، حالىقتىڭ سەنىمى دە ارتادى. اقپاراتقا قول جەتكىزۋ، اشىق بيۋدجەت جانە قوعامدىق تىڭداۋلار – قوعام مەن بيلىك اراسىنداعى سەنىمدى نىعايتۋدىڭ ماڭىزدى تەتىگى.
3. جەرگىلىكتى باستامالاردى قولداۋ
ازاماتتىق قوعام ەڭ الدىمەن جەرگىلىكتى دەڭگەيدە قالىپتاسادى. اۋىلدار مەن قالالاردا شاعىن قوعامدىق كەڭەستەر، ەرىكتىلەر توپتارى مەن جاستار ۇيىمدارىن قولداۋ قاجەت. مۇنداي باستامالار قوعام مۇشەلەرىن بىرىكتىرىپ، ناقتى الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
4. مەديا جانە الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ ىقپالى
بۇگىندە مەديا مەن الەۋمەتتىك جەلىلەر ازاماتتىق قوعامنىڭ قۋاتتى قۇرالىنا اينالدى. ونلاين پەتيتسيالار، قوعامدىق تالقىلاۋلار، ەرىكتىلەر قوزعالىسى – ءبارى ازاماتتىق بەلسەندىلىكتىڭ كورىنىسى. دەگەنمەن، مۇندا دا اقپارات مادەنيەتى مەن جاۋاپكەرشىلىك ەرەكشە ماڭىزعا يە.
5. مەملەكەت پەن قوعام اراسىنداعى سەرىكتەستىك
ۇكىمەت پەن قوعامدىق ۇيىمدار باسەكەلەس ەمەس، ارىپتەس بولۋى ءتيىس. ورتاق جوبالار، گرانتتىق باعدارلامالار مەن اشىق ديالوگ ازاماتتاردىڭ باستاماسىن جۇزەگە اسىرۋعا جول اشادى.
جاستار - ازاماتتىق قوعامنىڭ نەگىزگى كۇشى
قوعامنىڭ ەڭ بەلسەندى بولىگى – جاستار. ولار جاڭا يدەيالارعا اشىق، وزگەرىستى قالايدى جانە تسيفرلىق ورتادا ەركىن. سول سەبەپتى جاستاردىڭ ەرىكتىلىك قوزعالىستارعا، قوعامدىق جوبالار مەن پىكىرتالاس كلۋبتارىنا قاتىسۋى – ەل بولاشاعى ءۇشىن ماڭىزدى.
جاستار تەك تىڭداۋشى ەمەس، وزگەرىس اكەلەتىن جاسامپاز كۇش بولۋى كەرەك. ادىلەتسىزدىككە بەيجاي قاراماي، الەۋمەتتىك جوبالاردى ىسكە اسىرۋ – ناعىز ازاماتتىق ۇستانىمنىڭ كورىنىسى.
ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋ – ۇزاق ءارى ۇزدىكسىز پروتسەسس. ول تەك زاڭدارمەن نەمەسە رەسمي باعدارلامالارمەن قالىپتاسپايدى، ءاربىر ادامنىڭ ساناسىنان باستاۋ الادى.
ەگەر ءار ازامات ءوز ورتاسىنا، قوعامعا جانە مەملەكەتكە بەيجاي قاراماسا، ءوز پىكىرىن اشىق ءبىلدىرىپ، يگى ىسكە ۇلەس قوسسا – وندا شىنايى ازاماتتىق قوعام ورنايدى.
