م. قوزىباەۆ اتىنداعى سولتۇستىك قازاقستان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى – باسقارما توراعاسى ەربول يساكاەۆ اريزونا ۋنيۆەرسيتەتىمەن ىنتىماقتاستىقتىڭ ناتيجەلەرى مەن جاڭا كەزەڭدەرى تۋرالى ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ باستاماسىمەن ىسكە اسقان بۇل سەرىكتەستىك ەلىمىزدىڭ جوعارى ءبىلىم جانە عىلىمي زەرتتەۋلەر جۇيەسىن دامىتۋداعى ماڭىزدى قادام بولدى. بۇگىندە بىرلەسكەن باعدارلامالار بويىنشا 1200-دەن استام ستۋدەنت وقىپ جاتىر، ۋنيۆەرسيتەت ستۋدەنتتەرىنىڭ جالپى سانى 6,5 مىڭعا جەتىپ، ولاردىڭ گەوگرافياسى قازاقستاننىڭ بارلىق وڭىرلەرىن جانە بىرقاتار شەتەل مەملەكەتتەرىن قامتيدى. يساكاەۆتىڭ ايتۋىنشا، سوڭعى ءۇش جىلدا ەكى ۋنيۆەرسيتەت اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىنان اۋقىمدى عىلىمي جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ دەڭگەيىنە ءوتتى.
اريزونا ۋنيۆەرسيتەتىمەن جانە «قازمۇنايگاز» اق-مەن بىرلەسىپ، كۇكىرتتى ەكولوگيالىق تازا ماتەريالدار مەن تىڭايتقىشتارعا قايتا وڭدەۋ جوباسى ىسكە اسىرىلۋدا. بۇل جوبا حيميا ونەركاسىبىنىڭ جاڭا سەكتورىن قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قازاقستاندا العاش رەت ءۇشىنشى بۋىن سەكۆەنيرلەۋ تەحنولوگياسىنا نەگىزدەلگەن فۋنكتسيونالدىق گەنوميكا بويىنشا بىرەگەي كۋرستار ىسكە قوسىلدى – بۇل گەنومدى انىقتاۋدىڭ ەڭ زاماناۋي ءادىسى. باعدارلاما بويىنشا ەلىمىزدىڭ عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى مەن جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ 10 عالىمى دايىندىقتان ءوتتى.
اتالعان تەحنولوگيا گەنوم قۇرىلىمىن تولىق قالپىنا كەلتىرۋگە جانە ونىمدىلىككە، كۇيزەلىستەرگە توزىمدىلىككە، ءونىم ساپاسىنا جاۋاپ بەرەتىن گەندەردى ءدال انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل جاڭا ءتوزىمدى اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىن شىعارا الاتىن سەلەكتسيونەرلەر مەن گەنەتيكتەردىڭ جاڭا بۋىنىن دايارلاۋعا نەگىز قالايدى. سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى باسشىلىعى عىلىمي زەرتتەۋلەردى قولداۋ ماقساتىندا مال شارۋاشىلىعى، وسىمدىك شارۋاشىلىعى جانە اگروسەكتورداعى تسيفرلىق شەشىمدەردى سىناقتان وتكىزۋ ءۇشىن 500 گەكتار جەر ءبولدى. بۇعان قوسا، اريزونا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى دجەففري پيۋنانىڭ جەتەكشىلىگىمەن ەلەمەنتار كۇكىرتتەن يننوۆاتسيالىق پوليمەرلىك ماتەريالدار جاساۋ جوباسى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. ۋنيۆەرسيتەت سونىمەن قاتار سۋ رەسۋرستارى، اگروگەنوميكا، بيوينفورماتيكا جانە سيرەك جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردىڭ گەنەتيكالىق قورىن ساقتاۋ باعىتتارىندا زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋدە.
ەربول يساكاەۆتىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي جوبالار ايماقتىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ عىلىمي ەكوجۇيە قالىپتاستىرۋداعى جانە ءبىلىم ەكونوميكاسىن دامىتۋداعى الەۋەتىن كورسەتىپ، ولاردى قازاقستاننىڭ تۇراقتى ءوسۋىنىڭ نەگىزگى قوزعاۋشى كۇشتەرىنە اينالدىرادى.
