قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ مەديتسينا سالاسىنداعى مامانداردى دايارلاۋ ىسىنە مەملەكەتتىك مونوپوليا ەنگىزۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا”.
قۇجاتقا سايكەس، بۇل سالادا ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىن جۇرگىزۋ بويىنشا ەرەكشە قۇقىق ي.ك. احۋنباەۆ اتىنداعى قىرعىز مەملەكەتتىك مەديتسينا اكادەمياسىنا (قمما) بەرىلدى. اكادەمياعا جۇيەقۇراۋشى جوعارى وقۋ ورنى مارتەبەسى بەرىلدى.
جارلىق جەكە مەديتسينالىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ سانىنىڭ كۇرت ارتۋى مەن ولاردىڭ تۇلەكتەرىنىڭ دايىندىعىنىڭ تومەن دەڭگەيى نەگىزىندە قابىلداندى. پرەزيدەنتتىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ مالىمەتىنشە، كوپتەگەن جەكە وقۋ ورىندارىنىڭ كلينيكالىق بازالارى جوق، وقىتۋشىلاردىڭ بىلىكتىلىگى تالاپتارعا ساي ەمەس، ال وقۋ پروتسەسى كوبىنە ديپلوم بەرۋمەن عانا شەكتەلىپ، پراكتيكالىق دايارلىق جوقتىڭ قاسى.
ناتيجەسىندە جىل سايىن ءبىلىمى مەن تاجىريبەسى تومەن جۇزدەگەن مامان دايارلانىپ، بۇل مەديتسينالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە دەگەن سەنىمگە سىزات ءتۇسىرىپ، قىرعىزستان ديپلومىنىڭ حالىقارالىق مارتەبەسىنە زيان كەلتىرۋدە. سونىمەن قاتار، ەلدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا كادر تاپشىلىعى ارتىپ كەلەدى.
جاڭا تارتىپكە سايكەس، 2026 جىلدىڭ 1 ماۋسىمىنا دەيىن بارلىق جەكە مەديتسينالىق جوعارى وقۋ ورىندارى مەملەكەتتىك اككرەديتاتسيادان وتۋگە مىندەتتى. كەيىن ولار قمما-نىڭ فيليالى نەمەسە قۇرىلىمدىق بولىمشەسىنە اينالۋى مۇمكىن. اككرەديتاتسيادان وتە الماعان وقۋ ورىندارى تەك دايىندىق كۋرستارى نەمەسە قمما جەتەكشىلىگىمەن جۇمىس ىستەيتىن وقۋ-كلينيكالىق بازا رەتىندە عانا قىزمەت ەتە الادى.
سونداي-اق، 2026 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنا دەيىن ۇكىمەت مەديتسينا جانە فارماتسەۆتيكا ماماندىقتارى بويىنشا بىرىڭعاي مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ ستاندارتتارىن ازىرلەپ، بەكىتۋى ءتيىس.
سادىر جاپاروۆ بۇل رەفورمالار مەديتسينا جانە فارماتسەۆتيكا سالالارى بويىنشا مامانداردى دايارلاۋ جۇيەسىن تۇبەگەيلى جاقسارتۋعا، جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن ازايتۋعا، سونداي-اق ۇلتتىق دەنساۋلىق ساقتاۋ مەن ەلدىڭ حالىقارالىق بەدەلىن قورعاۋعا باعىتتالعانىن اتاپ ءوتتى.
ايتا كەتەيىك، 2022 جىلدىڭ اقپانىندا سول كەزدەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الىمقادىر بەيشەناليەۆ قىرعىزستاندا 24 مەديتسينالىق وقۋ ورنى بار ەكەنىن حابارلاعان. ونىڭ ىشىندە ءۇش مەملەكەتتىك وقۋ ورنى: قمما، وش مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مەديتسينا فاكۋلتەتى جانە قىرعىز-رەسەي سلاۆيان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فاكۋلتەتى. قالعان 21 وقۋ ورنى تۋرالى مينيستر ولاردى "شەنەۋنىكتەر نەمەسە اقشاسى بار ادامدار" يەلەنىپ وتىر دەپ مالىمدەگەن. سول كەزدە ول 17 جەكە مەديتسينالىق جوعارى وقۋ ورنىن جابۋ نيەتىن دە بىلدىرگەن، سەبەبى ولار تالاپتارعا سايكەس كەلمەيتىن بولعان.
باق دەرەكتەرىنە قاراعاندا، جەكە مەديتسينالىق ۋنيۆەرسيتەتتەردە وقيتىنداردىڭ باسىم بولىگى — وڭتۇستىك-شىعىس ازيا مەن اراب ەلدەرىنىڭ ازاماتتارى. 2020 جىلى پاكىستان قىرعىزستانداعى بارلىق مەديتسينالىق جوعارى وقۋ ورىندارىن قارا تىزىمگە ەنگىزىپ، ءوز ازاماتتارىنا بۇل وقۋ ورىندارىنا تۇسپەۋگە كەڭەس بەرگەن. سەبەبى قىرعىز ديپلومىمەن وقىعان پاكىستاندىقتاردىڭ 90 پايىزى ءوز ەلىندەگى مەديتسينالىق كەڭەستىڭ ەمتيحانىنان وتە الماعان جانە ولاردىڭ ديپلومدارى پاكىستاندا جارامسىز دەپ تانىلعان.