«Saraiyŋdy aşatyn, şarşaǧandy basatyn, şai bolmaidy ǧalamda, samaurynnyŋ qara şaiynan asatyn», deidı qazaq. Şai – qazaqtyŋ süiıktı susyny. Alaida, bız kündelıktı ışıp jürgen şaidyn paidasy men ziianyn bılesız be?! Onda «Adyrna» portalynyŋ myna maqalasyn tolyq oqyŋyz.
Şai - midyŋ belsendılıgın arttyrady
Qara şaidyŋ qūramynda midyŋ jūmysyn jandandyratyn jäne este saqtau qabıletın jaqsartatyn amin qyşqyly - L-teanin bar. Sondai-aq, sergıtetın kofein de kezdesedı. L-teanin men kofeinnıŋ üilesuı miǧa jaqsy äser etıp, sananyŋ tolyq aiqyndyq sezımın tudyrady. Ūiqynyŋ ornyna jaqsy köŋıl-küi syilaidy.
Kofe men şaidyŋ aiyrmaşylyǧy - kofe bırden quattandyrady, bıraq būl äser bırneşe saǧattan keiın joǧalady. Qaita sergu üşın sızge taǧy bır şynyaiaq kofe kerek. Osylaişa kofeinge täueldılık paida bolady. Al qara şai jūmsaq, serpılıssız quattandyrady. Baiau, bıraq denege qauıpsız äser beredı. Būl - bır täulıkke arnalǧan energiianyŋ kepıldendırılgen ösımı.
Japondyq jäne britandyq ǧalymdar tūtynylatyn amin qyşqylynyŋ mölşerı men adam miynyŋ alfa-tolqyndarynyŋ belsendılıgı arasyndaǧy tıkelei bailanysty anyqtady. Zertteuler körsetkendei, miǧa qara şaidyŋ paidasy orasan zor. 50 mg L-teanin (şamamen üş kese şai) midyŋ jūmysyn mümkındıgınşe arttyrady.
Sonymen qatar, tynyştyq pen relaksasiia jaǧdaiyna da L-teanin jauapty. Irıktemelı zeiın şyŋdalady, būl fondyq tıtırkendırgışterge alaŋdamai, maŋyzdy bölşekterge nazar audaruǧa mümkındık beredı.
*derek: Şerlok Holms süttı qara şaidy jiı ışetın bolǧan
İmmunitettı köteredı
Qara şai qūramyndaǧy tanin, antioksidant rölın atqarady, bos radikaldardyŋ zaqymdanuyn azaitady, demek, aǧzanyŋ qartaiuyn bäseŋdetıp jäne immundyq jüienı nyǧaitady. Ortaşa qainatylǧan şai suyq tigen kezde temperaturany tömendetedı.
Bıraq qara şaidyŋ aǧzaǧa ziiany da boluy mümkın. Suyq tigen kezde qatty şai japyraqtaryn ışu dene temperaturasyn odan saiyn joǧarylatuy mümkın. Odan körı, limonmen älsız şai ışken dūrys, sonda sızdıŋ immunitetıŋız viruspen belsendı kürese bastaidy.
Denenı tazartady
Şai japyraqtarynda radioaktivtı zattardy sıŋıretın jäne olardy organizmnen şyǧaruǧa kömektesetın fenoldar bar.
Qara şai sonymen qatar tamyrlardy toksinderden tazartady, olardyŋ qanda paida boluyna jol bermeidı. Jürektıŋ jūmysyn qalypqa keltırıp qan tamyrlarynyŋ qabyrǧalaryn nyǧaitady jäne qan ainalymyn jaqsartady.
Ūzaq ömır syilaityn susyn
Qūramyndaǧy S, E, D, niasin jäne iod därumenderınıŋ arqasynda qara şai ūzaq ömır süru susyny retınde tanymal boldy. Künıne bır kese şai terınıŋ küiın jäne jalpy äl-auqatyn jaqsartady.
Japoniiada künı bügınge deiın «qara şaidyŋ ne qajetı bar» degen sūraqqa olar, «būl aurulardy emdep, ömırdı ūzartatyn danalyqtyŋ därısı» dep jauap beredı.
Şai insulinnıŋ öndırısın köbeitedı, sonyŋ arqasynda baqyt pen quanyştyŋ gormony - serotonin köbeiedı. Bır kese dämdı qytai şaiy stresstık jaǧdaidan keiın tezırek tynyştaluǧa kömektesedı. Tibet monahtary nege sonşama sabyrly jäne aqyldy dep oilaisyz?! Ärine, şaidyŋ arqasynda.
Zat almasudy qalypqa keltıredı
Şai ışek mikroflorasyn qalpyna keltıredı, metabolizmdı retteidı, asqazan sölınıŋ tüzıluıne kömek beredı. Eger sız şaidy dūrys qainatyp, ony mölşermen ışseŋız, densaulyǧyŋyzdy edäuır jaqsartuǧa bolady.
Sız bıluge tiıs şai turaly faktıler
*derek: Şerlok Holms süttı qara şaidy jiı ışetın bolǧan
İmmunitettı köteredı
Qara şai qūramyndaǧy tanin, antioksidant rölın atqarady, bos radikaldardyŋ zaqymdanuyn azaitady, demek, aǧzanyŋ qartaiuyn bäseŋdetıp jäne immundyq jüienı nyǧaitady. Ortaşa qainatylǧan şai suyq tigen kezde temperaturany tömendetedı.
Bıraq qara şaidyŋ aǧzaǧa ziiany da boluy mümkın. Suyq tigen kezde qatty şai japyraqtaryn ışu dene temperaturasyn odan saiyn joǧarylatuy mümkın. Odan körı, limonmen älsız şai ışken dūrys, sonda sızdıŋ immunitetıŋız viruspen belsendı kürese bastaidy.
Denenı tazartady
Şai japyraqtarynda radioaktivtı zattardy sıŋıretın jäne olardy organizmnen şyǧaruǧa kömektesetın fenoldar bar.
Qara şai sonymen qatar tamyrlardy toksinderden tazartady, olardyŋ qanda paida boluyna jol bermeidı. Jürektıŋ jūmysyn qalypqa keltırıp qan tamyrlarynyŋ qabyrǧalaryn nyǧaitady jäne qan ainalymyn jaqsartady.
Ūzaq ömır syilaityn susyn
Qūramyndaǧy S, E, D, niasin jäne iod därumenderınıŋ arqasynda qara şai ūzaq ömır süru susyny retınde tanymal boldy. Künıne bır kese şai terınıŋ küiın jäne jalpy äl-auqatyn jaqsartady.
Japoniiada künı bügınge deiın «qara şaidyŋ ne qajetı bar» degen sūraqqa olar, «būl aurulardy emdep, ömırdı ūzartatyn danalyqtyŋ därısı» dep jauap beredı.
Şai insulinnıŋ öndırısın köbeitedı, sonyŋ arqasynda baqyt pen quanyştyŋ gormony - serotonin köbeiedı. Bır kese dämdı qytai şaiy stresstık jaǧdaidan keiın tezırek tynyştaluǧa kömektesedı. Tibet monahtary nege sonşama sabyrly jäne aqyldy dep oilaisyz?! Ärine, şaidyŋ arqasynda.
Zat almasudy qalypqa keltıredı
Şai ışek mikroflorasyn qalpyna keltıredı, metabolizmdı retteidı, asqazan sölınıŋ tüzıluıne kömek beredı. Eger sız şaidy dūrys qainatyp, ony mölşermen ışseŋız, densaulyǧyŋyzdy edäuır jaqsartuǧa bolady.
Sız bıluge tiıs şai turaly faktıler
- Künıne 3 keseden artyq şai ışpeŋız. 4 kese qanyq şai as qorytu jüiesın qozdyrmaidy, tek tıtırkendıredı. Sonymen qatar, jürek pen qan tamyrlarynyŋ şamadan tys qozuy paida boluy mümkın. Qatty qara şai qysymdy küşeitedı.
- Ūiyqtar aldynda şai ışpeŋız. Şai ūiqyny qaşyrady.
- Jüktı äielderge qūramynda kofein bolǧandyqtan qara şaidy köp ışuge bolmaidy. Künıne bır kese jetkılıktı bolady.
- Därılık zattardy şaimen bırge qabyldauǧa bolmaidy. Şaida 200-den astam biologiialyq belsendı zattar bar, olar därı-därmektermen ärekettesuı bek mümkın.
- Qainatqannan keiın bır saǧat nemese odan da ūzaq tūrǧan şai ışpeŋız.
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
