«Saraıyńdy ashatyn, sharshaǵandy basatyn, shaı bolmaıdy ǵalamda, samaýrynnyń qara shaıynan asatyn», deıdi qazaq. Shaı – qazaqtyń súıikti sýsyny. Alaıda, biz kúndelikti iship júrgen shaıdyn paıdasy men zııanyn bilesiz be?! Onda «Adyrna» portalynyń myna maqalasyn tolyq oqyńyz.
Shaı - mıdyń belsendiligin arttyrady
Qara shaıdyń quramynda mıdyń jumysyn jandandyratyn jáne este saqtaý qabiletin jaqsartatyn amın qyshqyly - L-teanın bar. Sondaı-aq, sergitetin kofeın de kezdesedi. L-teanın men kofeınniń úılesýi mıǵa jaqsy áser etip, sananyń tolyq aıqyndyq sezimin týdyrady. Uıqynyń ornyna jaqsy kóńil-kúı syılaıdy.
Kofe men shaıdyń aıyrmashylyǵy - kofe birden qýattandyrady, biraq bul áser birneshe saǵattan keıin joǵalady. Qaıta sergý úshin sizge taǵy bir shynyaıaq kofe kerek. Osylaısha kofeınge táýeldilik paıda bolady. Al qara shaı jumsaq, serpilissiz qýattandyrady. Baıaý, biraq denege qaýipsiz áser beredi. Bul - bir táýlikke arnalǵan energııanyń kepildendirilgen ósimi.
Japondyq jáne brıtandyq ǵalymdar tutynylatyn amın qyshqylynyń mólsheri men adam mıynyń alfa-tolqyndarynyń belsendiligi arasyndaǵy tikeleı baılanysty anyqtady. Zertteýler kórsetkendeı, mıǵa qara shaıdyń paıdasy orasan zor. 50 mg L-teanın (shamamen úsh kese shaı) mıdyń jumysyn múmkindiginshe arttyrady.
Sonymen qatar, tynyshtyq pen relaksaııa jaǵdaıyna da L-teanın jaýapty. Iriktemeli zeıin shyńdalady, bul fondyq titirkendirgishterge alańdamaı, mańyzdy bólshekterge nazar aýdarýǵa múmkindik beredi.
*derek: Sherlok Holms sútti qara shaıdy jıi ishetin bolǵan
Immýnıtetti kóteredi
Qara shaı quramyndaǵy tanın, antıoksıdant rólin atqarady, bos radıkaldardyń zaqymdanýyn azaıtady, demek, aǵzanyń qartaıýyn báseńdetip jáne ımmýndyq júıeni nyǵaıtady. Ortasha qaınatylǵan shaı sýyq tıgen kezde temperatýrany tómendetedi.
Biraq qara shaıdyń aǵzaǵa zııany da bolýy múmkin. Sýyq tıgen kezde qatty shaı japyraqtaryn ishý dene temperatýrasyn odan saıyn joǵarylatýy múmkin. Odan kóri, lımonmen álsiz shaı ishken durys, sonda sizdiń ımmýnıtetińiz vırýspen belsendi kúrese bastaıdy.
Deneni tazartady
Shaı japyraqtarynda radıoaktıvti zattardy sińiretin jáne olardy organızmnen shyǵarýǵa kómektesetin fenoldar bar.
Qara shaı sonymen qatar tamyrlardy toksınderden tazartady, olardyń qanda paıda bolýyna jol bermeıdi. Júrektiń jumysyn qalypqa keltirip qan tamyrlarynyń qabyrǵalaryn nyǵaıtady jáne qan aınalymyn jaqsartady.
Uzaq ómir syılaıtyn sýsyn
Quramyndaǵy S, E, D, nıaın jáne ıod dárýmenderiniń arqasynda qara shaı uzaq ómir súrý sýsyny retinde tanymal boldy. Kúnine bir kese shaı teriniń kúıin jáne jalpy ál-aýqatyn jaqsartady.
Japonııada kúni búginge deıin «qara shaıdyń ne qajeti bar» degen suraqqa olar, «bul aýrýlardy emdep, ómirdi uzartatyn danalyqtyń dárisi» dep jaýap beredi.
Shaı ınsýlınniń óndirisin kóbeıtedi, sonyń arqasynda baqyt pen qýanyshtyń gormony - serotonın kóbeıedi. Bir kese dámdi qytaı shaıy stresstik jaǵdaıdan keıin tezirek tynyshtalýǵa kómektesedi. Tıbet monahtary nege sonshama sabyrly jáne aqyldy dep oılaısyz?! Árıne, shaıdyń arqasynda.
Zat almasýdy qalypqa keltiredi
Shaı ishek mıkroflorasyn qalpyna keltiredi, metabolızmdi retteıdi, asqazan sóliniń túzilýine kómek beredi. Eger siz shaıdy durys qaınatyp, ony mólshermen ishseńiz, densaýlyǵyńyzdy edáýir jaqsartýǵa bolady.
Siz bilýge tıis shaı týraly faktiler
- Kúnine 3 keseden artyq shaı ishpeńiz. 4 kese qanyq shaı as qorytý júıesin qozdyrmaıdy, tek titirkendiredi. Sonymen qatar, júrek pen qan tamyrlarynyń shamadan tys qozýy paıda bolýy múmkin. Qatty qara shaı qysymdy kúsheıtedi.
- Uıyqtar aldynda shaı ishpeńiz. Shaı uıqyny qashyrady.
- Júkti áıelderge quramynda kofeın bolǵandyqtan qara shaıdy kóp ishýge bolmaıdy. Kúnine bir kese jetkilikti bolady.
- Dárilik zattardy shaımen birge qabyldaýǵa bolmaıdy. Shaıda 200-den astam bıologııalyq belsendi zattar bar, olar dári-dármektermen árekettesýi bek múmkin.
- Qaınatqannan keıin bir saǵat nemese odan da uzaq turǵan shaı ishpeńiz.
Túıin: kúnine eń kóp degende 3 kese ortasha qaınatylǵan qara shaı ishińiz, tek odan artyq emes. Denińiz saý, ári qýatty bolsyn!
«Adyrna» ulttyq portaly
