Qazaqstan - köp ūltty memleket. 1996 jyldan bastap, 1 mamyr Qazaqstanda tūratyn halyqtar arasyndaǧy mereke, özara tüsınıstık pen syilastyq künı - Qazaqstan halqynyŋ bırlıgı künı atap ötıledı.
Älemnıŋ köptegen elderı 1 mamyrda Eŋbek künın atap ötedı. Būryn ol Halyqaralyq jūmysşylardyŋ yntymaqtastyq künı dep ataldy. Mereke 19 ǧasyrdyŋ ekınşı jartysynda paida boldy. Amerikandyq jūmysşylar 8 saǧattyq jūmys künın talap etıp, ereuılge şyqty. Nätijesınde demonstranttar men poliseiler arasynda qaqtyǧys bastalyp, ol qantögıske ūlasty. 1889 jyly şıldede Ekınşı İnternasionaldyŋ Parij kongresı osy oqiǧalardy eske alu üşın 1 mamyrda jūmysşylardyŋ demonstrasiiasyn ötkızuge şeşım qabyldady. 1890 jyly būl kün Halyqaralyq jūmysşylardyŋ yntymaqtastyq künı retınde atalyp öttı.
1995 jyly 18 qazanda Qazaqstannyŋ Tūŋǧyş Prezidentı 1 mamyrdy Qazaqstan halqynyŋ bırlıgı künı dep jariialau turaly jarlyqqa qol qoidy. 1996 jyldan bastap, 1 mamyrda, Qazaqstan halqynyŋ bırlıgı künı bükıl elde toilanyp keledı. Qazaqstandaǧy Eŋbek künı 2013 jyldyŋ qaraşasynda Respublika Prezidentınıŋ Jarlyǧymen belgılengen qyrküiek aiynyŋ soŋǧy jeksenbısınde atap ötıledı. Sondai-aq, 2014 jyldan bastap jaŋa marapat - «Eŋbek ardagerı» medalı belgılendı.
Tarihtan belgılı bolǧandai, etnikalyq toptardyŋ köp bölıgı KSRO kezeŋınde jappai mäjbürlı qonys audaruǧa bailanysty köbeidı. Sodan keiın qazaqtar özderın tuǧan jerınen jyraqtap qalǧan adamdarǧa qoldarynan kelgenşe kömektestı. Qazaqstan älı künge deiın osynda ömır süruge jäne jūmys ısteuge kelgen türlı etnostardyŋ ökılderın qabyldaidy.
Qazaqstan Respublikasy Statistika komitetınıŋ mälımetterı boiynşa 1991 jyly respublika halqy 16 358 myŋ adamnan asqan. 1989 jylǧy sanaq boiynşa Qazaqstannyŋ etnikalyq qūrylymynda 16,222 myŋ halyqtyŋ jalpy sanynan sandyq jaǧynan qazaqtar 40%, orystar 37,6%, nemıster 5,8%, ukraindar 5,4%, tatarlar 2% -dy qūrady. Tömende keltırılgen mälımetterge säikes, bız basqa ūlttarǧa qaraǧanda qazaqtardyŋ basymdyǧynyŋ jyl saiynǧy ösımnen baiqaimyz, mysaly, 1989 jyly qazaqtar 40% nemese 6,488 myŋ adam bolsa, 2019 jyldyŋ basynda ol 12,505 myŋdy nemese el tūrǧyndarynyŋ jalpy sanynyŋ 67,98% qūraidy.
Sondai-aq, özbekterdıŋ ösuı baiqalady: elde 1989 jyly 330 myŋ adam tūrdy, 2019 jyldyŋ basynda 590 myŋ adam boldy; Ūiǧyrlar säikesınşe 181 jäne 270 myŋ adam; Türıkter - 49 jäne 112 myŋ adam; Äzerbaijandyqtar 88 jäne 110 myŋ adam; Düngender säikesınşe 29 jäne 72 myŋ adam.
Sol mälımetter boiynşa bız 1989 jyly orystar sanynyŋ edäuır tömendegenın baiqaimyz. Sol jyldary orystardan 6,092 myŋ adam tūrdy, 2019 jyldyŋ basynda 3,553 myŋ adam, ukraindar 878 myŋ adam jäne 270 myŋ adam, säikesınşe nemıster 946 myŋ adam jäne 178 myŋ adam.
Qazaqstanda tūratyn barlyq etnostar men ūlys ökılderınıŋ jalpy sanynda qazaqtardyŋ sany bärınen
de köp, 2009 jylǧy halyq sanaǧynyŋ derekterı boiynşa olar 10 096 763 adamdy nemese el halqynyŋ
jalpy sanynyŋ 63,1%-yn qūrady.
Sanaqaralyq kezeŋnıŋ ışınde qazaqtardyŋ sany 2 085 311 adamǧa nemese 26,0%-ǧa artty. 1999 jylǧy
sanaqtyŋ derekterı boiynşa qazaqtardyŋ sany el halqynyŋ jalpy sanynda 8 011 452 adamdy nemese
53,5%-dy qūraǧan edı.
On jyldyŋ ışınde qazaqtardyŋ sany tabiǧi ösımnıŋ, sondai-aq respublika aumaǧyna kelgen
oralmandardyŋ esebınen östı.
Qazaqstan Respublikasy Strategiialyq josparlaujäne reformalar agenttıgı Ūlttyq statistika biurosynyŋ 1999 jylǧy sanaq mälımetınşe:
Qazaqtar - 8011452,
Orystar - 4480675,
Özbekter - 370765,
Ukraindar - 547065,
Ūiǧyrlar - 210377,
Tatarlar - 249052,
Nemıster - 353462,
Koreiler - 99944,
Türıkter - 78711,
Äzırbaijandar - 78325,
Belorustar - 111924,
Düngender - 36945,
Kürdter - 32764,
Täjıkter - 25673,
Poliaktar - 47302,
Şeşender - 31802,
Qyrǧyzdar - 10925,
Basqa etnostar - 204118 adamdy qūraidy. Al 2009 jylǧy sanaq boiynşa:
Qazaqtar - 10096763, Orystar - 3793764, Özbekter - 456997, Ukraindar - 333031, Ūiǧyrlar - 224713, Tatarlar - 204229, Nemıster - 178409, Koreiler - 100385, Türıkter - 97015, Äzırbaijandar - 85292, Belorustar - 66476, Düngender - 51944, Kürdter - 38325, Täjıkter - 36277, Poliaktar - 34057, Şeşender - 31431, Qyrǧyzdar - 23274, Basqa etnostar - 157215 adamdy qūraidy
Qazaqstan Respublikasy Strategiialyq josparlaujäne reformalar agenttıgı Ūlttyq statistika biurosynyŋ 1999 jylǧy sanaq mälımetınşe:
Qazaqtar - 8011452,
Orystar - 4480675,
Özbekter - 370765,
Ukraindar - 547065,
Ūiǧyrlar - 210377,
Tatarlar - 249052,
Nemıster - 353462,
Koreiler - 99944,
Türıkter - 78711,
Äzırbaijandar - 78325,
Belorustar - 111924,
Düngender - 36945,
Kürdter - 32764,
Täjıkter - 25673,
Poliaktar - 47302,
Şeşender - 31802,
Qyrǧyzdar - 10925,
Basqa etnostar - 204118 adamdy qūraidy. Al 2009 jylǧy sanaq boiynşa:
Qazaqtar - 10096763, Orystar - 3793764, Özbekter - 456997, Ukraindar - 333031, Ūiǧyrlar - 224713, Tatarlar - 204229, Nemıster - 178409, Koreiler - 100385, Türıkter - 97015, Äzırbaijandar - 85292, Belorustar - 66476, Düngender - 51944, Kürdter - 38325, Täjıkter - 36277, Poliaktar - 34057, Şeşender - 31431, Qyrǧyzdar - 23274, Basqa etnostar - 157215 adamdy qūraidy
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
