Jetısu öŋırınde älemdı jailaǧan pandemiiaǧa qaramastan, tek byltyrǧy jyldyŋ özınde «Jūmyspen qamtu jol kartasy» baǧdarlamasy aiasynda 487,7 şaqyrym küre jolǧa jöndeu jūmystary jürgızıldı. Al «Auyl - El besıgı» baǧdarlamasy ıske asyrylǧannan bastap 97,2 şaqyrym jol jöndelgen.
Būl öŋırdegı 240 eldı mekennıŋ auylışılık joldarynyŋ sapasyn jaqsartuǧa mümkındık tuǧyzdy. Jyl soŋyna qarai sapasy jaqsy jäne qanaǧattanarlyq joldardyŋ ülesı 89 paiyzǧa jetedı. Al 2025 jylǧa qarai būl körsetkış 95 paiyz bolmaq.
«Nūrly Jol» baǧdarlamasy da oblystyŋ jol-kölık infraqūrylymyn damytuǧa zor serpın berdı. Oblystyq jolauşy kölıgı jäne avtomobil joldary basqarmasynyŋ basşysy Ǧalymjan Därıbaevtyŋ aituynşa, «Nūrly jol» baǧdarlamasynyŋ şeŋberınde jergılıktı maŋyzy bar 1800 şaqyrym avtojol qaita jaŋartylyp, jöndeldı.
Aumaqty damytu baǧdarlamasyna säikes aldaǧy 5 jylǧa avtomobil joldary jelısın damytudyŋ oblystyq jospary äzırlendı. Soǧan säikes 2025 jylǧa deiın 1700 şaqyrymǧa juyq jol jöndeudıŋ barlyq türımen qamtylatyn bolady, oǧan 150 mlrd. teŋge baǧyttalady. Sonyŋ ışınde Ülken Almaty ainalma avtokölık jolyna şyǧatyn alty jol salynady, Saiyn köşesı osy jyly bastalady. Mūnyŋ bärı 2025 jylǧa qarai joldardyŋ sapasyn 95 prosentke jetkızuge mümkındık beredı.
Almaty qalasyna kölıktıŋ kırıp-şyǧuyn odan ärı jeŋıldetu maqsatynda joǧarǧy Qaskeleŋ tas joly men Talǧar traktın bırınşı sanatqa jetkızıp, qaita jaŋartu közdelgen. Sol siiaqty ūzyndyǧy 170 şaqyrym Saryözek-Köktal jolyn qaita jaŋartu jürgızıledı. 2023 jylǧa qarai «Qapşaǧai-Kürtı» jäne «Kürtı-Burylbaital» joldarynyŋ 233 şaqyrymyn qaita jaŋartu aiaqtalady.
Almaty oblysynyŋ turistık tartymdylyǧyn arttyra tüsude turistık nysandarǧa aparatyn joldardy jöndeudıŋ maŋyzy zor jäne būl ıs basty nazarda. Mūnan bölek, «Almaty-Öskemen» avtojolynyŋ «Taldyqorǧan-Üşaral» bölıgı, «Üşaral-Dostyq» avtojolynyŋ rekonstruksiiasy biyl aiaqtalady. Būl Alaköl kölıne baruşylar qataryn arttyruǧa yqpal etpek. Balqaş kölınıŋ jaǧalauyna baratyn ūzyndyǧy 140 şaqyrym jol qaita jaŋartylyp jatyr. Kölsai kölıne jetkızetın jol qūrylysy aiaqtalǧan. Al Qaiyŋdy kölıne jetkızetın 12 km joldy jöndeu jūmystary biyl bastalady. «Altynemel» Ūlttyq parkıne deiıngı joldy qaita jaŋartuǧa jobalyq-smetalyq qūjattama äzırlenude.
«Aq būlaq» demalys aimaǧyna baru üşın Talǧar qalasyn ainalyp ötetın jol men köpır salyndy, Talǧar trakty – «Lesnaia skazka», Şaryn şatqalyna kıretın jol jasalyp, būl jūmystarǧa 6,3 mlrd. teŋge jūmsaldy.
Jaŋa jol qūrylystarymen qatar jol boiyndaǧy servis jaǧdaiynyŋ da sapasyn jaqsartu ūmyt qaldyrylǧan joq. Qazırgı uaqytta osyndai 344 nysan bar, onyŋ 60 paiyzy Ūlttyq standart talaptaryna säikes. Mysaly, ötken jyly «Almaty – Öskemen» avtojolynyŋ 20-synşy şaqyrymynda, Ile audanynyŋ aumaǧynda kölemı 2 gektardai jerde salynǧan «D» sanatyndaǧy «Compass» avtojanarmai qūiu stansiiasyna qarasty punktterdıŋ bırı ıske qosyldy. Būl jaŋa formattaǧy, zamanaui talaptarǧa jauap beretın trassalyq keşen asa ırı nysannyŋ bırı jäne mūnda jolauşylarǧa qajettı jaǧdailar qarastyrylǧan. Äzırge būl nysannyŋ Qazaqstanda teŋdesı joq. Keşen aumaǧynda 14 avtokölık pen 2 elektromobilge arnalǧan janar-jaǧarmai stansasy, jük kölıkterıne arnalǧan tūraq qarastyrylǧan. Kölemı şamamen 1000 şarşy metrlık ǧimaratta jolauşylardyŋ tolyqqandy tamaqtanuyna laiyqtalǧan ashana, dändı kofe men tıske basar taǧam satatyn ekspress-kafe de bar.
Keşen köp oryndy sanitarlyq jelılermen jabdyqtalǧan, sonyŋ ışınde duş bölmelerı de bar, mügedek jandarǧa da qolaily jaǧdailar qarastyrylǧan. Keşennıŋ bır erekşelıgı – onyŋ aumaǧynda avtokölıkke janarmai qūiudan bastap, ystyq tamaq ışıp, jolǧa qajettı azyq-tülık jäne basqa da zattardy satyp aluǧa deiıngı qyzmettıŋ tolyq spektory ūsynylady. Jol boiynda sapaly servis qalyptastyru jūmystary jalǧasady.
Atap ötsek, Almaty oblysyndaǧy avtokölık joldarynyŋ ūzyndyǧy – 9 634 km, sonyŋ 6 811 şaqyrymy – jergılıktı maŋyzdaǧy jol, 2823 km – respublikalyq jol. «Taldyqorǧan - Öskemen» (313,5 km), «Kürtı - Burylbaital» (166 km), «Ūzynaǧaş - Otar» (80 km), «Qapşaǧai - Kürtı» (67 km), «Üşaral - Dostyq» (180 km), «Almaty - Bışkek» («Altyn orda» bazany) siiaqty avtokölık joldarynyŋ qūrylysy kıretın ırı investisiialyq jobalar oblystaǧy jol infraqūrylymyn damytuǧa zor yqpal etıp otyr.
Jalpy jol sapasyn jaqsartu maqsatynda da öŋırde auqymdy şarualar atqarylyp jatyr. Mäselen, byltyr Qaratal audandaǧy bırneşe köşege asfalt töselıp, eldı mekenderge jaryq şamdary tartyldy. Oǧan küz-köktemde jauyn-şaşyn suynan laisaŋ bolyp jatatyn köşemen jüretın jūrtşylyq bır quanyp qalyp edı. Äitse de keibır köşege töselgen asfalttyŋ sapasyzdyǧy köŋılge kırbıŋ tüsırgen bolatyn. Biyl būl kemşılıkter tüzetılıp, asfalt töseu jūmysy jalǧasuda.
Mäselen, bır ǧana Qaratal audanynda «Auyl – El besıgı» baǧdarlamasy boiynşa Jolbarys batyr auyldyq okrugıne qarasty Kälpe auylynyŋ Bolathan, Abai, Ūltuǧan, Tentek, B.Rimova, Q.Baiseiıtov, Däuletiiarov köşelerıne jäne Bastöbe auyldyq okrugıne qaraityn Jylybūlaq auylynyŋ Mir köşesıne ortaşa jöndeu jūmysy jürgızılmek. Sonymen qatar, Üştöbe qalasynyŋ D.Qonaev, Abylai han daŋǧyly men Rysqūlov, Jolbarys batyr, Jeltoqsan, Jambyl, Baiseiıtov, Baisaqov, Şevelev, Maqataev, Kuznesov, Baituǧanov, Momyşūly, İsaev, Jälmende bi köşesıne, Üştöbe şaǧyn köşesıne jäne Balpyq auyldyq okrugınıŋ Ūmtyl auylynyŋ kıreberıs jolyna aǧymdaǧy jöndeu jūmysy jasalmaq. Biudjettık josparǧa säikes Üştöbe qalasynyŋ Qablisa aqyn, Jolbarys batyr, Jūbanov, Kasenkov, Kotovskii, Lineinaia, «Dostyq» şaǧynaudanyndaǧy Krylov şaǧyn köşesı, «Balqaş» şaǧynaudanyndaǧy Baqai batyr, Medina köşelerıne ortaşa jöndeu jūmystaryn jürgızu qarastyryluda. Sondai-aq, Üştöbe qalasy men eldı mekenderdegı bırqatar köşege qiyrşyq qūm-tas tögu jūmysy jürgızılmek.
Aita keterlıgı, biyl oblystyq maŋyzy bar avtomobil joldary boiynşa Tastöbe auyldyq okrugınıŋ aumaǧynan ötetın «Taldyqorǧan – Üştöbe – Byjy – Mūqyry» boiyndaǧy «Tastöbe-Besaǧaş» jolyna jäne Eskeldı auyldyq okrugınıŋ aumaǧynan ötetın «Eskeldı – Kökdala» jolyna «Taldyqorǧan joldary» JŞS ortaşa jöndeu jūmysyn jürgızudı közdep otyr.
–«Üştöbe-Almaly-Köpbırlık» 147, 26-175, 45 şaqyrymyndaǧy «Almaly-Köpbırlık» aralyǧyndaǧy avtomobil joly 2020 jyly tolyq aiaqtalmaǧandyqtan ötpelı nysan bolyp 2021 jylǧy qaraşa aiynyŋ soŋyna deiın ūzartyldy. Osy merzım ışınde aiaqtau josparlanǧan. Qazırgı taŋda tiıstı jūmystar jürgızılude. «Üştöbe – Almaly» aralyǧyndaǧy avtomobil jolyna marşruttyq täsılmen aǧymdyq şūŋqyrly jöndeu jūmysy jürgızıletın bolady, – deidı Qaratal audanynyŋ jolauşylar kölıgı jäne avtomobil joldary bölımınıŋ basşysy Samat Jarmanov.Älbette, jol saluda kemşılıkter de kezdesedı. Naqtyraq aitar bolsaq, Üştöbe qalasyndaǧy Pronin, Amangeldı köşelerıne «Taǧan» JŞS ortaşa jöndeu jūmysyn jürgızgen. Atalǧan köşenıŋ asfalt jamylǧysynyŋ keibır jerınıŋ sapasy naşar bolǧany anyqtaldy. Merdıger jol jöndeuşı mekeme töselgen jolǧa 2 jylǧa kepıldık bergen. Avtokölık jolynyŋ būzylǧan jerlerıne atalǧan mekeme byltyrǧy 26 mamyrdaǧy № 31 kelısımşartqa bailanysty biylǧy jyly qaita jöndeu jūmysyn jürgızedı. Üştöbe qalasynyŋ Üşkömei auylyna kıreberıs jolyna, Tastöbe auyldyq okrugınıŋ Tastöbe auylyndaǧy Qarymbai aqyn köşesıne, Bastöbe auyldyq okrugınıŋ Ortatöbe auylyndaǧy Ş. Uälihanov köşesıne ortaşa jöndeu jūmysyn jürgızu üşın aşyq konkurs jariialanǧan bolatyn. Osy konkursty ūtyp alǧan «Golden City DS» JŞS ötken jyldyŋ 30 säuırındegı №17 kelısımşartqa säikes jolǧa asfalt tösei bastady. Jospardyŋ oryndalu merzımı 30 qaraşaǧa deiın ūzartylǧan. Atalǧan merdıger mekeme smetalyq jobaǧa säikes asfalt jamylǧysyn jäne jol jiekterıne qiyrşyq qūm-tas tögu jūmysyn merzımınde tolyq aiaqtai almady. Sol sebeptı tapsyrys beruşı memlekettık mekeme jūmysty qabyldamady.
– Biyl 11 qaŋtarda oblystyq mamandandyrylǧan audanaralyq ekonomikalyq sotyna talaparyz berılgen. Qazırgı kezde sot prosesı jürude. Sonymen qatar, kelısımşart negızınde jürgızılgen ortaşa jöndeu jūmysy boiynşa joldyŋ keibır ketken jerın tolyq qalpyna keltıredı. Sondaiaq, «SILK ROAD Construction» jauapkerşılıgı şekteulı serıktestıgı aşyq baiqauda ūtyp alǧan 16 köşenıŋ avtomobil jolyna ortaşa jöndeu jūmysyn jürgızu üşın byltyr 20 mamyrda №24 kelısımşartqa otyrǧan. Aiaqtalu uaqyty 30 qaraşaǧa deiın ūzartylǧan, – deidı Qaratal audanynyŋ jolauşylar kölıgı jäne avtomobil joldary bölımınıŋ basşysy.Joǧaryda atalǧan 16 köşenıŋ 14 köşesıne asfaltty töseu jūmysy aiaqtalǧan. Desek te jol jöndeuşı merdıger mekeme qalǧan 2 köşenı, iaǧni, Jaŋatalap auylyndaǧy İlina jäne Üştöbe qalasyndaǧy Qazybek bi köşesıne asfalt töseu, barlyq köşenıŋ jol belgısın ornatu men jol jiegıne qiyrşyq qūmtas tögu jūmysyn aiaqtamaǧan. Kelısımşartqa bailanysty ekı jyldyq kepıldeme mındettemesı bar. Sondyqtan byltyr 11 jeltoqsanda oblystyq mamandandyrylǧan audanaralyq ekonomikalyq sotyna talaparyz berılgen. 2 aqpandaǧy sot şeşımıne säikes üstımızdegı jyldyŋ 31 mamyryna deiın bıtpegen jūmystardy tolyq aiaqtau mındettelgen. Jalpy Jetısu öŋınde jol sapasyn jaqsartuǧa den qoiylǧan. Bırer jylda sapasyz jol degen ūǧym joiylady. Sebebı jol salu jūmysy qarqyndy jürıp jatyr.
Ūqsas jaŋalyqtar
