Jetisý óńirinde álemdi jaılaǵan pandemııaǵa qaramastan, tek byltyrǵy jyldyń ózinde «Jumyspen qamtý jol kartasy» baǵdarlamasy aıasynda 487,7 shaqyrym kúre jolǵa jóndeý jumystary júrgizildi. Al «Aýyl - El besigi» baǵdarlamasy iske asyrylǵannan bastap 97,2 shaqyrym jol jóndelgen.
Bul óńirdegi 240 eldi mekenniń aýylishilik joldarynyń sapasyn jaqsartýǵa múmkindik týǵyzdy. Jyl sońyna qaraı sapasy jaqsy jáne qanaǵattanarlyq joldardyń úlesi 89 paıyzǵa jetedi. Al 2025 jylǵa qaraı bul kórsetkish 95 paıyz bolmaq.
«Nurly Jol» baǵdarlamasy da oblystyń jol-kólik ınfraqurylymyn damytýǵa zor serpin berdi. Oblystyq jolaýshy kóligi jáne avtomobıl joldary basqarmasynyń basshysy Ǵalymjan Dáribaevtyń aıtýynsha, «Nurly jol» baǵdarlamasynyń sheńberinde jergilikti mańyzy bar 1800 shaqyrym avtojol qaıta jańartylyp, jóndeldi.
Aýmaqty damytý baǵdarlamasyna sáıkes aldaǵy 5 jylǵa avtomobıl joldary jelisin damytýdyń oblystyq jospary ázirlendi. Soǵan sáıkes 2025 jylǵa deıin 1700 shaqyrymǵa jýyq jol jóndeýdiń barlyq túrimen qamtylatyn bolady, oǵan 150 mlrd. teńge baǵyttalady. Sonyń ishinde Úlken Almaty aınalma avtokólik jolyna shyǵatyn alty jol salynady, Saıyn kóshesi osy jyly bastalady. Munyń bári 2025 jylǵa qaraı joldardyń sapasyn 95 proentke jetkizýge múmkindik beredi.
Almaty qalasyna kóliktiń kirip-shyǵýyn odan ári jeńildetý maqsatynda joǵarǵy Qaskeleń tas joly men Talǵar traktin birinshi sanatqa jetkizip, qaıta jańartý kózdelgen. Sol sııaqty uzyndyǵy 170 shaqyrym Saryózek-Kóktal jolyn qaıta jańartý júrgiziledi. 2023 jylǵa qaraı «Qapshaǵaı-Kúrti» jáne «Kúrti-Býrylbaıtal» joldarynyń 233 shaqyrymyn qaıta jańartý aıaqtalady.
Almaty oblysynyń týrıstik tartymdylyǵyn arttyra túsýde týrıstik nysandarǵa aparatyn joldardy jóndeýdiń mańyzy zor jáne bul is basty nazarda. Munan bólek, «Almaty-Óskemen» avtojolynyń «Taldyqorǵan-Úsharal» bóligi, «Úsharal-Dostyq» avtojolynyń rekonstrýkııasy bıyl aıaqtalady. Bul Alakól kóline barýshylar qataryn arttyrýǵa yqpal etpek. Balqash kóliniń jaǵalaýyna baratyn uzyndyǵy 140 shaqyrym jol qaıta jańartylyp jatyr. Kólsaı kóline jetkizetin jol qurylysy aıaqtalǵan. Al Qaıyńdy kóline jetkizetin 12 km joldy jóndeý jumystary bıyl bastalady. «Altynemel» Ulttyq parkine deıingi joldy qaıta jańartýǵa jobalyq-smetalyq qujattama ázirlenýde.
«Aq bulaq» demalys aımaǵyna barý úshin Talǵar qalasyn aınalyp ótetin jol men kópir salyndy, Talǵar trakty – «Lesnaıa skazka», Sharyn shatqalyna kiretin jol jasalyp, bul jumystarǵa 6,3 mlrd. teńge jumsaldy.
Jańa jol qurylystarymen qatar jol boıyndaǵy servıs jaǵdaıynyń da sapasyn jaqsartý umyt qaldyrylǵan joq. Qazirgi ýaqytta osyndaı 344 nysan bar, onyń 60 paıyzy Ulttyq standart talaptaryna sáıkes. Mysaly, ótken jyly «Almaty – Óskemen» avtojolynyń 20-synshy shaqyrymynda, Ile aýdanynyń aýmaǵynda kólemi 2 gektardaı jerde salynǵan «D» sanatyndaǵy «Compass» avtojanarmaı quıý stanııasyna qarasty pýnktterdiń biri iske qosyldy. Bul jańa formattaǵy, zamanaýı talaptarǵa jaýap beretin trassalyq keshen asa iri nysannyń biri jáne munda jolaýshylarǵa qajetti jaǵdaılar qarastyrylǵan. Ázirge bul nysannyń Qazaqstanda teńdesi joq. Keshen aýmaǵynda 14 avtokólik pen 2 elektromobılge arnalǵan janar-jaǵarmaı stansasy, júk kólikterine arnalǵan turaq qarastyrylǵan. Kólemi shamamen 1000 sharshy metrlik ǵımaratta jolaýshylardyń tolyqqandy tamaqtanýyna laıyqtalǵan ashana, dándi kofe men tiske basar taǵam satatyn ekspress-kafe de bar.
Keshen kóp oryndy sanıtarlyq jelilermen jabdyqtalǵan, sonyń ishinde dýsh bólmeleri de bar, múgedek jandarǵa da qolaıly jaǵdaılar qarastyrylǵan. Keshenniń bir ereksheligi – onyń aýmaǵynda avtokólikke janarmaı quıýdan bastap, ystyq tamaq iship, jolǵa qajetti azyq-túlik jáne basqa da zattardy satyp alýǵa deıingi qyzmettiń tolyq spektory usynylady. Jol boıynda sapaly servıs qalyptastyrý jumystary jalǵasady.
Atap ótsek, Almaty oblysyndaǵy avtokólik joldarynyń uzyndyǵy – 9 634 km, sonyń 6 811 shaqyrymy – jergilikti mańyzdaǵy jol, 2823 km – respýblıkalyq jol. «Taldyqorǵan - Óskemen» (313,5 km), «Kúrti - Býrylbaıtal» (166 km), «Uzynaǵash - Otar» (80 km), «Qapshaǵaı - Kúrti» (67 km), «Úsharal - Dostyq» (180 km), «Almaty - Bishkek» («Altyn orda» bazany) sııaqty avtokólik joldarynyń qurylysy kiretin iri ınvestıııalyq jobalar oblystaǵy jol ınfraqurylymyn damytýǵa zor yqpal etip otyr.
Jalpy jol sapasyn jaqsartý maqsatynda da óńirde aýqymdy sharýalar atqarylyp jatyr. Máselen, byltyr Qaratal aýdandaǵy birneshe kóshege asfalt tóselip, eldi mekenderge jaryq shamdary tartyldy. Oǵan kúz-kóktemde jaýyn-shashyn sýynan laısań bolyp jatatyn kóshemen júretin jurtshylyq bir qýanyp qalyp edi. Áıtse de keıbir kóshege tóselgen asfalttyń sapasyzdyǵy kóńilge kirbiń túsirgen bolatyn. Bıyl bul kemshilikter túzetilip, asfalt tóseý jumysy jalǵasýda.
Máselen, bir ǵana Qaratal aýdanynda «Aýyl – El besigi» baǵdarlamasy boıynsha Jolbarys batyr aýyldyq okrýgine qarasty Kálpe aýylynyń Bolathan, Abaı, Ultýǵan, Tentek, B.Rımova, Q.Baıseıitov, Dáýletııarov kóshelerine jáne Bastóbe aýyldyq okrýgine qaraıtyn Jylybulaq aýylynyń Mır kóshesine ortasha jóndeý jumysy júrgizilmek. Sonymen qatar, Úshtóbe qalasynyń D.Qonaev, Abylaı han dańǵyly men Rysqulov, Jolbarys batyr, Jeltoqsan, Jambyl, Baıseıitov, Baısaqov, Shevelev, Maqataev, Kýzneov, Baıtýǵanov, Momyshuly, Isaev, Jálmende bı kóshesine, Úshtóbe shaǵyn kóshesine jáne Balpyq aýyldyq okrýginiń Umtyl aýylynyń kireberis jolyna aǵymdaǵy jóndeý jumysy jasalmaq. Bıýdjettik josparǵa sáıkes Úshtóbe qalasynyń Qablısa aqyn, Jolbarys batyr, Jubanov, Kasenkov, Kotovskıı, Lıneınaıa, «Dostyq» shaǵynaýdanyndaǵy Krylov shaǵyn kóshesi, «Balqash» shaǵynaýdanyndaǵy Baqaı batyr, Medına kóshelerine ortasha jóndeý jumystaryn júrgizý qarastyrylýda. Sondaı-aq, Úshtóbe qalasy men eldi mekenderdegi birqatar kóshege qıyrshyq qum-tas tógý jumysy júrgizilmek.
Aıta keterligi, bıyl oblystyq mańyzy bar avtomobıl joldary boıynsha Tastóbe aýyldyq okrýginiń aýmaǵynan ótetin «Taldyqorǵan – Úshtóbe – Byjy – Muqyry» boıyndaǵy «Tastóbe-Besaǵash» jolyna jáne Eskeldi aýyldyq okrýginiń aýmaǵynan ótetin «Eskeldi – Kókdala» jolyna «Taldyqorǵan joldary» JShS ortasha jóndeý jumysyn júrgizýdi kózdep otyr.
–«Úshtóbe-Almaly-Kópbirlik» 147, 26-175, 45 shaqyrymyndaǵy «Almaly-Kópbirlik» aralyǵyndaǵy avtomobıl joly 2020 jyly tolyq aıaqtalmaǵandyqtan ótpeli nysan bolyp 2021 jylǵy qarasha aıynyń sońyna deıin uzartyldy. Osy merzim ishinde aıaqtaý josparlanǵan. Qazirgi tańda tıisti jumystar júrgizilýde. «Úshtóbe – Almaly» aralyǵyndaǵy avtomobıl jolyna marshrýttyq tásilmen aǵymdyq shuńqyrly jóndeý jumysy júrgiziletin bolady, – deıdi Qaratal aýdanynyń jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary bóliminiń basshysy Samat Jarmanov.
Álbette, jol salýda kemshilikter de kezdesedi. Naqtyraq aıtar bolsaq, Úshtóbe qalasyndaǵy Pronın, Amangeldi kóshelerine «Taǵan» JShS ortasha jóndeý jumysyn júrgizgen. Atalǵan kósheniń asfalt jamylǵysynyń keıbir jeriniń sapasy nashar bolǵany anyqtaldy. Merdiger jol jóndeýshi mekeme tóselgen jolǵa 2 jylǵa kepildik bergen. Avtokólik jolynyń buzylǵan jerlerine atalǵan mekeme byltyrǵy 26 mamyrdaǵy № 31 kelisimshartqa baılanysty bıylǵy jyly qaıta jóndeý jumysyn júrgizedi.
Úshtóbe qalasynyń Úshkómeı aýylyna kireberis jolyna, Tastóbe aýyldyq okrýginiń Tastóbe aýylyndaǵy Qarymbaı aqyn kóshesine, Bastóbe aýyldyq okrýginiń Ortatóbe aýylyndaǵy Sh. Ýálıhanov kóshesine ortasha jóndeý jumysyn júrgizý úshin ashyq konkýrs jarııalanǵan bolatyn. Osy konkýrsty utyp alǵan «Golden City DS» JShS ótken jyldyń 30 sáýirindegi №17 kelisimshartqa sáıkes jolǵa asfalt tóseı bastady. Jospardyń oryndalý merzimi 30 qarashaǵa deıin uzartylǵan. Atalǵan merdiger mekeme smetalyq jobaǵa sáıkes asfalt jamylǵysyn jáne jol jıekterine qıyrshyq qum-tas tógý jumysyn merziminde tolyq aıaqtaı almady. Sol sebepti tapsyrys berýshi memlekettik mekeme jumysty qabyldamady.
– Bıyl 11 qańtarda oblystyq mamandandyrylǵan aýdanaralyq ekonomıkalyq sotyna talaparyz berilgen. Qazirgi kezde sot proesi júrýde. Sonymen qatar, kelisimshart negizinde júrgizilgen ortasha jóndeý jumysy boıynsha joldyń keıbir ketken jerin tolyq qalpyna keltiredi. Sondaıaq, «SILK ROAD Construction» jaýapkershiligi shekteýli seriktestigi ashyq baıqaýda utyp alǵan 16 kósheniń avtomobıl jolyna ortasha jóndeý jumysyn júrgizý úshin byltyr 20 mamyrda №24 kelisimshartqa otyrǵan. Aıaqtalý ýaqyty 30 qarashaǵa deıin uzartylǵan, – deıdi Qaratal aýdanynyń jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary bóliminiń basshysy.
Joǵaryda atalǵan 16 kósheniń 14 kóshesine asfaltty tóseý jumysy aıaqtalǵan. Desek te jol jóndeýshi merdiger mekeme qalǵan 2 kósheni, ıaǵnı, Jańatalap aýylyndaǵy Ilına jáne Úshtóbe qalasyndaǵy Qazybek bı kóshesine asfalt tóseý, barlyq kósheniń jol belgisin ornatý men jol jıegine qıyrshyq qumtas tógý jumysyn aıaqtamaǵan. Kelisimshartqa baılanysty eki jyldyq kepildeme mindettemesi bar. Sondyqtan byltyr 11 jeltoqsanda oblystyq mamandandyrylǵan aýdanaralyq ekonomıkalyq sotyna talaparyz berilgen. 2 aqpandaǵy sot sheshimine sáıkes ústimizdegi jyldyń 31 mamyryna deıin bitpegen jumystardy tolyq aıaqtaý mindettelgen.
Jalpy Jetisý óńinde jol sapasyn jaqsartýǵa den qoıylǵan. Birer jylda sapasyz jol degen uǵym joıylady. Sebebi jol salý jumysy qarqyndy júrip jatyr.
