Ekinshi dúnıejúzilik soǵysta jeńilgen Germanııany SSSR, Amerıka, Anglııa jáne Franııa tórtke bólip alady. Keıinnen SSSR-diń terrıtorııasynda GDR, qalǵan úsh el óz terrıtorııalaryn qosyp FRG degen el jasap alady.
Amerıkanyń memlekettik hatshysy Djordj Marshall 1947-de soǵystan qajyǵan Batys Eýropany qalpyna keltirý úshin óz baǵdarlamasy men baıandamasyn aıtady. Batys Eýropadaǵy 17 el kómekti qabyldaýǵa daıyn bolady. Shyǵys Eýropa SSSR-diń qaramaǵynda bolyp baǵdarlamaǵa qatysa almaı qaldy.
Ár eldiń ekonomıkasyn zerttep kimge qandaı kómek kerek ekendikterin anyqtaıdy. Soǵan sáıkes Amerıka 13 mıllıard dollar aqsha bóledi. Anglııaǵa 2.8 mıllıard dollar, Franııaǵa 2.5 mıllıar dollar, Germanııa men Italııaǵa 1.3 mıllıard dollar kóleminde qarjylaı kómek kórsetedi. Kómektiń bir sharty elderindegi kommýnıstik partııalardy úkimetten shyǵarýlary kerek bolatyn. 1948-de Batys eýropada birde-bir elde kommýnıstik partııa bolmady. Marshall jospary arqyly tek Batys Eýropa emes, Japonııa men Shyǵys Azııanyń biraz elderi de kómek aldy.
Marshall plany álemdegi eń tıimdi júrgizilgen ekonomıkalyq baǵdarlamalardyń biri boldy. Nátıjesinde Eýropa ekonomıkasy ýaqytynan buryn qalpyna keldi. Ishki qaryzdarynan qutyla aldy. Kommýnıstter elden birjola joq boldy. Eýropada orta tap qalyptasty.
Sabıt RYSBAEV,
"Adyrna" ulttyq portaly
