13 säuır künı qasiettı Ramazan aiy bastaldy. Ailardyŋ sūltany atalǧan būl ai, mūsylmannyŋ bes paryzynyŋ bırı bolǧan oraza ūstau ürdısımen, jasalǧan igı amaldardyŋ eselenuımen erekşelenedı.
Biyl Ramazan aiy 30 künge sozylady: 13 säuırde bastalyp, 12 mamyrda aiaqtalady.
Oraza ait meiramy 13 mamyrda bastalady. Al tünderdıŋ sūltany atalǧan - Qadır tünı 8 mamyrdan 9 mamyrǧa qaraǧan tünı bolady dep kütılude.
Pıtır-sadaqa biyl 420 teŋge dep belgılendı.
Orazany ne būzbaidy?
1. Ūmytyp ışıp-jeu orazany būzbaidy. Bıraq ūmytqan adam esıne tüsken kezde jeudı dereu toqtatuy kerek;
2. Ūiqydan jünıp bolyp oianu;
3. Äielın süiu nemese denesıne qolyn tigızuı. Mūndai jaǧdailarda eger mäni şyqpasa, oraza būzylmaidy;
4. Äielıne qolyn tigızbese de oǧan qaraudan nemese şähuätyn qozdyratyn jaǧdailardy oilap mäni şyqsa;
5. Tünde jünıp bolyp, ǧūsyl aludy säresı uaqytynan keiınge qaldyru;
6. Auzyna kelgen qaqyryqty jūtu;
7. Tükırık nemese mūryndy tartu arqyly bır närsenıŋ tamaqqa ketuı;
8. Qūlaqqa su kıru, būlyq aǧu;
9. Temekı tütını nemese topyraq, şaŋ, ūnnyŋ tozaŋy, qardyŋ ūşqyny, jauynnyŋ tamşylary tamaqqa erıksız kırse, oraza būzylmaidy;
10. Tısterdıŋ arasynda qalǧan tamaq qaldyqtary noqattan kışkene bolsa, ony jūtu orazany būzbaidy;
11. Erıksız auyz toly qūsu nemese onyŋ ışke qaita ketuı orazany būzbaidy;
12. Qan aldyru nemese sülık saldyru;
13. Közge därı tamyzu;
14. Misuak nemese tıs pastasyn qoldanu orazany būzbaidy. Bıraq pastasy ışke ketıp qalsa būzylady. Eŋ abzaly taŋ namazy kırmei tūryp tısterdı juu;
15. Tıs jūldyru orazaǧa kedergı jasamaidy. Bıraq jūldyrǧan uaqytta auyzdaǧy qandy iaki därını jūtpau şart;
16. Auyz ben mūrynǧa su alyp şaiqau orazany būzbaidy. Bıraq tamaqqa ketpeuın qadaǧalau qajet;
17. Duşqa juynu, teŋızge, kölge tüsu orazany būzbaidy. Bıraq su jūtyp qoiudan saqtanuy kerek.
Orazany ne būzady?
- Ädeiı bır närsenı jep-ışu;
- Temekı şegu, nasybai atu, därı ışu, qūramynda närlı zattary bar ukol qabyldau;
- Auzyndaǧy jaŋbyr tamşylaryn ädeiı jūtu; Būl jaily myna hadiste aitylǧan: «Oraza kırgen närselerden ǧana būzylady, şyqqannan emes».
- Äielımen jaqyndasu (iaǧni, taŋ namazynan aqşam namazyna deiın jaqyndasu orazany būzady);
- Cebepsız qorek nemese qorektık qasietı bar barlyq zattardy bıle tūra ädeiılep jeu orazany būzady;
- Mūndai jaǧdailarda kaffarat orazasyn ūstau qajet. (Kaffarat dep – ramazan aiynyŋ orazasyn sebepsızden-sebepsız bıle tūra būzyp jıberse, ekı ai oraza ūstaudy, oǧan şamasy kelmese alpys kedeidı tamaqtandyryp, toiǧyzudy aitady).
Orazany kımderge ūstamauǧa rūqsat?
- Jolauşylyq; (saparda auyz bekıtpeuge bolady, bıraq basqa künderde sanyn toltyryp oraza ūstaidy).
- Jüktılık pen bala emızu; (eger densaulyǧy men balasyna ziian keluden qoryqsa oraza ūstamai keiın qazasyn ötese bolady).
- Auru-syrqau; (senımdı därıger oraza densaulyǧyna ziian tigızetının jan-jaqty anyqtap baryp aitsa, jazylǧan soŋ ūstauǧa bolady).
- Kärılık; (qartaiyp orazany densaulyǧy kötermeitın kısıler bır kedeidıŋ taŋǧy jäne keşkı asyn berıp toidyrady. Oǧan şamasy kelmese täube etedı).
-Haiyz (etekkır) ben nifas; (bır äiel oraza kezınde etekkır körse nemese bosansa oraza būzylady. Mūndai jaǧdaida toqtaǧan soŋ qazasyn öteidı).
"Adyrna" ūlttyq portaly
QMDB Şariǧat jäne pätua bölımı
Ūqsas jaŋalyqtar
