Qazaqtyń kóptegen qasıetti, tarıhı, tabıǵı kórkem jerlerin, sonyń ishinde, Ulytaý óńirin aralaýǵa múmkindik beretin belgili kásipker Marǵulan Seısembaev bastap, uıytqy bolǵan "Nomad explorer" jobasy aıasyndaǵy "Ulytaý murasy" ekspedıııasyna á degennen-aq qosylǵymyz kelgen-aq edi. Ekspedıııaǵa eriktiler toby óz qarajatymen, kóligimen, qajetti azyq-túlik, jabdyǵymen shyǵýǵa mindetti bolatyn. Árıne, eń bastysy másele kólik bolatyn. Almatyda shaǵyn kólemde kásippen aınalysatyn, túbi jezqazǵandyq Sábıt Búkirov esimdi azamat meni óz kóligimen alyp júrýge kelisimin bergende qýanyshymda shek bolmady.
Sonymen, Sábıt Búkirov bastaǵan tobymyzdyń quramynda Gúljanat Búkirova, Nurjan Búkirov, Abaı Áýezov, Baqyt Ańdaǵulov, Dýlat Hasenov jáne osy joldardyń avtory Jezqazǵanda bas qosyp, jolǵa shyqty. Biz eki djıp mashınasymen qalanyń Sáken Seıfýllın eskertkishi ornalasqan alańǵa eń alǵashqy bolyp jetken ekenbiz. Sosyn Almaty, Astana, Atyraý, Aqtóbe taǵy basqa qalalardan kólikter birinen soń biri kele bastady. Jalpy kólemi 15-16 kólikteı jınaldy. Top basshymyz Marǵulan Seısembaev pen «Ulytaý» mýzeıiniń dırektory Baqtııar Qojahmetov eskertkishterdi búldirmeýdi, qaýipsizdikti saqtaý erejelerin túsindirdi.
Terekti áýlıe
Alǵashqy baǵyt Terekti áýlıe kesheni boldy. Keshende bizdi tizbektelip biriniń sońynan biri ergen jylqy beıneli petroglıfter tań qaldyrdy. Munda odan ózge túrli tańbalar men jartas sýretteri kóp kezdesedi eken. Terekti áýlıeniń astynan adamdar ótip, kúnásinen arylatyn júrek tasy, tıyn tastap tilek tileıtin qudyǵy, qudaıdan taǵdyrdyń tartýyn suraıtyn oryndyq tasy, ańsaǵan armandaryńyzdy syrǵanap bara jatyp tileıtin syrǵanaq tasy jáne taǵy basqa zııarat jasaıtyn oryndary energetıkalyq kúsh-qýaty mol jer retinde qarapaıym halyqqa burynnan belgili. Terekti áýlıe kesheniniń aınalasy qol dáýirinen bastap keıingi zamanǵa deıin jalǵasqan eski qorymdar mol ushyrasady. Osynyń ózi bul jerdiń ejelden kıeli rýhtarǵa tabyný oshaǵy bolǵandyǵyn áıgilep turǵandaı. Sonda tústenip alyp, Joshy han men Dombaýyl kesenelerine jol tarttyq.
Joshy han mazary men Dombaýyl dyńy
Joshy han mazary men Dombaýyl dyńy keshenderin keshki mezgilde araladyq. Shyńǵys hannyń úlken uly Joshy jerlengen mazardyń tarıhy týraly jergilikti ólketanýshy, tarıhshy Aıdar Ysqaqov áńgimelep berdi. Kók kúmbezdi mazar jaqtaýlaryn órnekti kirpishpen bezendirip, kıiz úıdiń basquryna uqsatqan eken. Mazarda eki máıit jerlengen. Birinshi qabir ishinen taqtaı tabytqa jerlengen adamnyń súıegi shyqqan. Álgi súıektiń oń qoly joq ekendigi anyqtalǵan. Onyń ústine qabir ishinen saltanatty kıim jurnaqtary, qyzyl safııan etiktiń qaldyǵy, tut jibeginiń shirip jatqan silemderi, ań súıekteri men túıeniń bas súıegi, temir qarýdyń synyqtary tabylǵan. Bul “Joshyny ań aýlap júrgende qulannyń aıǵyry shaınap óltirdi” degen halyq ańyzyna úndes keledi. Halyq ańyzynda “Joshyny jerlegende bir qoly joq bolǵan” nemese “Joshynyń tek bir qolyn taýyp qoıǵan”, keıde “bir shynashaǵyn ǵana tapqan” degen ár túrli joramaldar bar.
Ekinshi keshen – Dombaýyl dyńy. Onyń da aınalasynan kóptegen molalar oryn tapqan. Oǵyz-qypshaq úlgisinde salynǵan qurylys týraly da ańyzdar kóp. Sondaı ańyzdardyń birinde Dombaýyldy naımannan shyqqan áıgili Ketbuǵy jyraýdyń ákesine salynǵan mazar dep qarastyrady eken.
Joshy han mazary mańyndaǵy Qara keńgir ózeni jaǵalaýynda palatkalar tigip, ot jaǵyp, azyq-túlik, as-sýymyzdy qamdap, qonyp shyqtyq. Ekspedıııanyń alǵashqy kúni bizdiń top ot jaǵyp, qýyrdaq pisirdi. Tabıǵat aıasynda, jalyndaǵan otqa pisken tamaqtyń dámi til úıiredi, shirkin! Ármen qaraı, jastar jaǵy "Turan-TV" telearnasynyń jýrnalısti Erlan aǵamyzdyń tylsymǵa toly áńgimesin tamsana tyńdap, astanalyq Quralaı ápkemizdiń etnografııalyq jumbaqtaryn sheshemin dep bas qatyryp, óte kesh jatty. Laýlap janǵan oshaqtyń túbinde kez kelgen áńgime de dámdi bola túsedi emes pe?! Ertesine erte turyp, as-aýqat qamyna kiristik. Az ýaqytta uıqy da qanyp qalǵan eken. Endigi baǵyt - Alasha han kesenesi.
Alasha han kesenesi
Jol basshymyz Marǵulan Seısembaev kemerinen asyp, tasyp jatqan Qara keńgir ózeniń tótelep keship ótetin qysqa joldy tańdaǵan eken. Saqtyq úshin kólikterdi ózennen súırep ótetin KamAZ kóligin daıyndap ta qoıǵan eken. Degenmen, barlyq jol talǵamaıtyn kólikter ózdiginen sýdan ótti. Tek ishinde bir-ekeýi ǵana sýdan ótken soń óship qaldy... Odan keıin de ózenniń batpaqty-sazdy salalarynan ótý ońaıǵa soqpady. Bir-birin súıregen djıpter, KamAZ-dar. Munyń ózi telekanal tilshileri men fotograftarǵa qyzyqty materıal, qasymyzdaǵy eń kishkentaı serigimiz alty jasar Nurjanǵa máńgi este qalar qyzyqty estelikter tartý etti.
Ne kerek, Alasha han kesenesine de jettik. Bul bıiktigi 10 metrge jetetin munaraly tarıhı nysan úlkendegi jaǵynan osy mańdaǵy eń úlken ǵuryptyq keshen bolyp sanalady. Kireberisinde úsh júzdiń rýlarynyń tańbalary salynǵan. Ańyz boıynsha Alasha han úsh júzdiń basyn qosqan eń alǵashqy han retinde atalady. Endi bireýler Qazaq handyǵynyń negizin qalaǵan Kereı men Jánibek handardyń aqylshysy retinde de tilge tıek etedi. Alasha han kesenesiniń aınalasyndaǵy kóne qorymdar bul jerdiń kıeli de qasıetti ekendigin áıgileı túsedi. Bizdi Alasha han kesenesindegi ań-qus aıaqtarynyń izderi tańbalanǵany qyzyqtyrdy. Munara basyna kóterilip jazıraly keń alqapqa kóz júgirtip, darhan dalaǵa ishteı taǵzym jasadyq. Odan shyǵyp, Jezdi kentiniń mańyndaǵy kórikti shatqalda túski as qamyn oılastyrdyq. Shatqaldaǵy aq qaıyńdar, qolmen qoıyp, qalaǵandaı jumyr tastardan órilgen jarqabaq kóńilge kórkem kórinister syılaıdy.
Jol boıy Marǵulan Seısembaev óz balalyq shaǵyn ótkizgen Malshybaı aýylyna soqtyq. Ózi turǵan úıge, burynǵy mádenıet saraıy ǵımaratyna soǵyp, balalyq shaǵyndaǵy qyzyqty estelikterimen bólisti. Estelikteriniń ishindegi eń qyzyǵy, bozbala mahabbatymen kirpish astyna hat jasyryp, habar almasqany boldy. Ádemi estelikter jastardyń kóńilin bir serpiltip tastady. 
Ármen qaraı, ekspedıııa músheleri Taý-keń jáne balqytý isi murajaıyna soqty. Mýzeı dırektory Qazaqstandaǵy keń ıgerý isiniń tarıhy sonaý qola dáýirinen bastalatyndyǵyna erekshe nazar aýdaryp, qyzyqty derektermen bólisti.
Ol kisiniń aıtýynsha, Ulytaý óńirinen qola dáýirine tán 20-ǵa jýyq keń ıgerý, balqytý oshaqtary tabylǵan. Bul jerlerde qola dáýiri zamanynda 2 myńǵa jýyq adam metall buıymdar óńdirý isimen shuǵyldanǵan dep boljanady. Mýzeıde qola dáýirindegi rýdalardy suryptaý, balqytý, ony qalyptarǵa quıý kórinisteri kórsetildi.Osy maqsatta sol zamannyń quraldary men balqytý peshteri qoldanyldy.
Áýlıe taý
Ulytaýdyń eń bıik te, kórkem shyńdarynyń biri "Áýlıe taý" dep atalady. Áýelde kóterilip kele jatyp ystyqtap terledik, sosyn ekpini alapat jelden terimiz qata bastady. Sýyqtaý bylaı tursyn, quıyndaı soqqan jel ekpininen ushyp kete jazdap záý bıikke áreń órledik.
Ańyz boıynsha taý basynda jeti áýlıe jerlengen dep sanalady. Taý basyna kóterilip kele jatyp tilegen tilekterińiz qabyl bolady dep sendiredi Áýlıe taý shyraqshysy Ábdirahman aǵamyz. Bıiktegen saıyn tastardyń úıindisinen jınalǵan obalardy kózimiz shalady. Mundaı obalardy Mońǵolııadaǵy qasıettige balanatyn Hanǵaı taýynan da jıi kezdestirgen bolatynbyz. Shyraqshy aqsaqal áýlıe-baqsylardyń esimi jazylǵan tórt buryshty baryqtarǵa quran oqyp, duǵa tilep otyrdy. Áýlıe taýdyń shyńynda temirden jasalǵan kıiz úıge kirip, shyraqshy alyp shyqqan shelpekten aýyz tıdik. Bul kún, ıaǵnı 1 mamyr marqum anamyz Saǵrıa Rysbaıqyzynyń týǵan kúni bolatyn. Shyraqshyǵa anamyzǵa arnap duǵa etýin ótindik. Sóıtip, Áýlıe taý shyńynda marqum anamyzdy qurmetpen eske aldyq. Bul taýdyń bulaǵy shıpaly, ushar basyna kóterilgen adamnyń boıyna kúsh-qýat bitedi desedi jergilikti jurt. Tómen qaraı quldılap kele jatyp boıymyzdan bir belgisiz kúsh-qýat sezindik...
«Terisaqqan kóktemi» festıvali
Ekspedıııa músheleri Terisaqqan aýylyna keshkisin jetti. Aýyl mektebiniń aýlasyna qaz-qatar tizilgen kıiz úıler tigilipti. Máre-sáre bolyp balalar oınap júr, aýyl adamdary da abyr-sabyr. Úlken merekege daıyndyq júrip jatqany birden seziledi. Aýyl turǵyndary bizdi óte jyly qarsy aldy. Tańerteńgilik bıe baılaý, úıirge aıǵyr qosý rásimderi kórsetildi.
Jalpy aýylda 25 úıirdeı jylqy bar desedi. Árbir otbasy qonaqtarǵa dastarhan jaıyp, byltyrdan saqtalǵan qymyzdaryn, súrlengen etterin, qurt-irimshikterin taǵy basqa ulttyq taǵamdaryn usynyp jatty. Óz kezeginde Berik Ábdiǵalı, Marǵulan Seısembaev tárizdi azamattar bıe baılaǵan otbasylarǵa shaǵyn syılyqtaryn tartý etti. Áýeli kelinshekter qulyn baılanǵan jeliniń qazyqtaryn sary maımen maılap alady. Sosyn qulyndy bıege jiberip, emshekterin ıitip alady. Odan keıin ǵana baryp bıeni saýý jumysyna kirisedi. Alǵashqy saýylǵan sútti qonaqtar shelegimen qotaryp iship, dámin tatyp jatty.
Kelesi shara Janaıdar batyr eskertkishiniń alleıasynyń ashylý saltanaty úlgisinde jalǵasty. Budan soń "Terisaqqan kóktemi" festıvaliniń saltanatty sharasy bastaldy. Onda Ulytaý aýdanynyń ákimi Hamıt Omar "Ulytaý murasy" ekspedıııasyn bastap kelgen Marǵulan Seısembaev, Sáken Seıfýllın esimdi kásipkerlerdi alǵys hattarmen marapattady. Sharaǵa IýNESKO-nyń ókili retinde qatysqan Ahmet Toqtabaı "Terisaqqan kóktemi" festvaliniń tárbıelik mańyzyn, IýNESKO tizimindegi tarıhı-mádenı sharalar sanatyna engizilýi yqımal ekendigin aıtyp qýantty. Ekspedıııa jetekshisi Marǵulan Seısembaev Atymtaıdaı jomarttyq tanytyp "Terisaqqan kóktemi" etnofestıvaline 500 000 teńge qolma-qol berip, sonymen qatar, "Ulytaý" qoryq-murajaıyn damytýǵa 1 000 000 teńge qarajat aýdarýǵa ýáde etti.
Shara aıasynda biz jalǵa at alyp minip, bir jasap qaldyq.
Festıvalde qolóner buıymdarynyń kórmesi, sadaq atý saıystary kórinis tapty. Al bizdiń ekspedıııa ármen qaraı qozǵalyp ketti.
Tabıǵat tylsymdary
Sheńber aýylyna jaqyn mańyndaǵy Aqjarǵa (Aqjal) túske qaraı jettik. Tóbesi qyzyl kúreń, jaldary sarǵysh tústi tabıǵat jynysy kún kózimen túrli-tústi bolyp qubyla túsedi. Jalt-jult etken shaqpaq tastar da kózdiń jaýyn alady. Al tóbeniń tómengi jıekterindegi jumyrtqadaı dóńgelenip, túrli-tústi reńkpen qubylǵan tóbeshikter tabıǵat tylsymdaryna eriksiz tamsandyrady, qııaldy baǵyndyrady. "Turan-tv" telearnasyndaǵy Erlan Syzdyq kıiktiń múıizin taýyp kelipti. Sáken Orynbekuly Seıfýllın qyrdyń arǵy jaǵynan 5-6 kıik kórgendigin aıtyp keldi. Bizdiń ekıpajdyń jetekshisi Sábıt Búkirov bala kezinde otar-otar qoıdaı dalada órip júrgen kıikterdi osy Ulytaý ólkesinen kórgendigin aıtady. Dastarhan basynda búginde sany azaıyp, kúnnen kúnge qyrylyp jatqan kıikterdiń taǵdyry sóz boldy...
Qarsaqbaı kenishi
"1909 jyly aǵylshyndar Rıazanovtan Jezqazǵan ken ornyn satyp aldy jáne 1913 jyldyń kókteminde Qarsaqbaıda mys balqytý zavody men baıytý fabrıkasyn salý úshin daıyndyq jumystaryn bastady. Aǵylshyndarǵa temirjol salý tıimdi bolǵan joq. Qurylysqa qajetti júk Qarsaqbaıǵa 400 shaqyrym jerdegi Josaly stanııasynan túıelermen jetkizildi. Túıelermen jetkizý múmkin bolmaǵan jaǵdaıda jabdyqtar «kerýenmen» jiberildi. «Kerýen» degenimiz ne? Josaly stanııasynan Qarsaqbaıǵa qaraı uzyndyǵy 13 shaqyrym rels joly salyndy. Oǵan bes parovoz ben 278 vagon tirkeldi. Quram 13 shaqyrymǵa ǵana júre alatyn, odan soń jol buzylyp, aldyńǵy jaǵyna qaıta tóseletin. 1917 jyldyń qazanynda úsh jyl jol júrgen «kerýen» Qarsaqbaıǵa keldi. Qazan tóńkerisi jergilikti bolsyn, sheteldik bolsyn kapıtalısterdiń bılik júrgizýine tyıym saldy" delingen enıklopedııada. Tóńkeristen keıin qyzyl ımperııa mys kenderin ózderi ıgere bastaıdy... Aǵylshyndardyń jetkizgen qural-jabdyqtary, ken ıgergen qurylǵylary Jezdidegi Taý-keń jáne balqytý isi mýzeıinde áli kúnge tur. Biz eń alǵash aǵylshyndar jumys istegen Qarsaqbaı kenishterinde bolyp, tarıhı oryndy óz kózimizben kórdik.
Qanysh atamyz ken qazynalaryn ashqanda ǵylymı jazbalarynda eskertken eken "tek pisken rýdalardy paıdalaný kerek, shıki, pisýi jetpegen rýdalarǵa tıspeý qajet" dep. Búginde mystyń baı qorlary bitken kórinedi, end tereń qabattardaǵy kedeı bólikterine aýyz salynǵany ókinishti jaıt. Tabıǵat anaǵa jasaǵan qamqorlyǵymyzdyń syqpyty osy bolsa kerek.
«Maqat saǵanasy»
«Maqat saǵanasy» atalǵan kúmbezdi kesene 20 ǵ, basynda jergilikti Maqat esimdi baqýatty kisiniń basqarýymen salynǵan eken. Óziniń jáne óz urpaqtarynyń bir jerde jatýyn oılastyryp, kesene astynda kameralar jasatqan. Kameralar ornalasqan jer dóńgelene pishindelgen plıta tárizdi tastarmen kómkerilgen. Kesenede úsh adam qoıatyn kamera bar. Eń shetki tór jaqtaǵy kamerada jáne bergi kireberistegi kamerada adam múrdesi jatsa, ortasyndaǵy áıelge arnalǵan kamera bos tur. Sahananyń eń astyńǵy qabatynda tereń or qazylǵan. Jańa máıit ákelingen kezde burynǵy súıekter tereń orǵa keseýmen syrylyp túsiriledi. Munda eń sońǵy máıit 1994 jyly qoıylǵan eken. Osy tárizdes jerleý oryndary Qaraǵandy oblysynda sırek te bolsa, kezdesip turady desedi jurt. Islam dini ábden ornyqqan 20 ǵasyrda mundaı saǵananyń turǵyzylýy neni bildiredi dep oıǵa shomdyq.
Altyn shoqy jáne Han ordasy
Ekspedıııa lageri keshkisin Kenenbaı toǵanyna kelip ornalasty. Biraq, munda ádettegishe as qamy ázirlenbedi, palatkalar tigilmedi. Sebebi, Rahym Ájibaev esimdi jergilikti azamattyń ózen mańyndaǵy úıinde dastarhan jaıylǵan eken. Bul otbasynyń etti súrleý, qymyz daıyndaý tehnologııasy ózgeshe eken. Súrlengen jylqynyń etin qumarlyqpen jutynyp jep, qymyzdy kese-kesesimen qylǵytyp jattyq. Rahym aǵanyń zaıyby Gúlshaıra Bitimbaeva apaıymyzdyń barmaǵy bal eken dep tamsanǵan jolaýshylardyń alǵysy sheksiz boldy. Kenenbaı toǵanynan aımaqtaǵy kóptegen eskertkishterge barý jaqyn ári yńǵaıly. Toǵannan balyq ta aýlaýǵa bolady. Endi bul jerden demalýshylar men saıahatshylarǵa arnalǵan demalys orny ashylmaqshy eken.
Ertesine Altynshoqy taýyna jol tarttyq. Onda Ámir Temirdiń qaldyrǵan tasynyń kóshirmesi tur. Eskertkish tastyń túpnusqasy Reseıdiń ermıtajynda saqtaýly tur. 1391 jyly Ámir Temir 200 000 áskerimen Toqtamys handy óksheleı qýyp Ulytaýǵa kelgende tabıǵattyń sulýlyǵyn kórip tamnsanyp, osy tasty eskertkish retinde qoıýǵa buıryq beripti. Keıin 1935 jyly álgi belgitasty Qanysh Sátbaev jergilikti aqsaqaldardyń kórsetýimen taýyp, eń alǵash baspasózge jarııalaıdy.
El aýzyndaǵy ańyz boıynsha Ámir Temir Toqtamysty ýysynan shyǵaryp alǵanymen, onyń asta-tók altyn-kúmis baılyqtaryn qolǵa túsiredi. "Bizdiń izdegenimiz baılyq emes, Toqtamystyń ózi" dep osy Altynshoqyda bar baılyqty órteýge buıryq bergen desedi. Shoqy basyndaǵy jańǵan metall qaldyqtaryn Toqtamys qazynasynyń órtke balqytylan syqpyty dep qarastyrady qarapaıym halyq. Al ǵylymı zertteýler tujyrymy múlde basqasha. Shoqy metall óńdirýge arnalǵan pesh qyzmetin atqarǵan. Tastan qalanǵan qazandyqtyń jan-jaǵynan jel úrlenetin tesik sańlylaýlar bar. Metall balqytý orny bir qarasańyz, saq qorǵandaryna da uqsaıdy. Shoqydaǵy jańǵan rýda qaldyqtary kúnnen kúnge azaıyp keledi. Ony Toqtamystyń balqytylǵan baılyǵy dep esepteıtin jurt teberikke alyp ketýge qumar bolsa kerek.
Kelesi dittegen baǵytymyz Han ordasy boldy. Dýaldary qulap tóbeshikke aınalǵan, tórt buryshty, qorǵan aldy sý júretin aryq qazylǵan ejelgi qalashyq ornyna keldik. Halyq "Han ordasy" atap ketken jer búginde patsha taq eskertkishimen, tas qorǵanmen, aryqqa salynǵan kópir t.b. zamanaýı arhıtektýralary arqyly qaıta jańǵyrǵandaı... Bul, árıne, Ulytaý aýdany ákimi Hamıt Omardyń qajyrly eńbegi. "Ulytaý aımaǵynda mundaı qalashqtardyń sany 9-ǵa jetedi" deıdi Ulytaý mýzeıiniń dırektory Baqttııar Qojahmetov.
Qaıtar jolda...
Bizdiń ekıpaj Han ordasy kesheninen attyń basyn keri burdy.Az ýaqytta barlyq ekspedıı múshelerimen baýyr basyp qalǵan ekenbiz. Shyn máninde, bir-birimizdi qımaı qoshtastyq. Shynaıy ystyq lebizder men yqylastar kóńildiń kúıin shertip, qımastyq sezimin oıata tústi. Iá, bir aptadaı qyzyqty da, shyjyqty da bastan keshtik. Dalada bir kúnniń ózi bir jyldaı uzaq sozylady eken. Bir-birimizdiń qajettilikterimizdi óteýge tyrystyq. As ázirleýde de qur qarap qalmadyq. Bir dastarhan basynda basymyz túıisti. Kólikter tyǵylyp qalǵanda bir-birin súıredi, keshikkende kútip, uıymshyldyq tanytty. Onyń bári de bir jaǵynan Marǵulan Seısembaevtaı ekspedıııa jetekshisiniń uıymdastyrýshylyq qabiletine baılanysty qalyptasqan jaǵdaı edi. Áskerı tártippen dál ýaqytynda qozǵalamyz, shapshań qımyldap dittegen mejege dál ýaqytynda jetemiz.
Jezqazǵanǵa jetken soń Baqyt Ańdaǵulov pen Dýlat Hasenovtaı márt, qara nardaı kátepti, qajyrly azamattarmen qımaı-qımaı qoshtastyq.
Jezqazǵan qalasynda qurmetti ınjıner-metallýrg, tehnıka ǵylymynyń doktory Tólegen Búkirov aǵamyzdyń úıinde qonaqta boldyq. Ol kisi búginde "Qazaqtyń Ketbuqasy" qoryn basqarady eken. Ketbuǵy týraly materıaldar jınap, uly babamyzdyń murasyn túgendeý sharasynyń basy-qasynda júrgen aǵamyzdan syılyqqa qyzyqty kitaptar arqalap qaıttyq. Tólegen aǵamyzdyń baýyry Sútemgen Taqabaıuly Búkirov Álkeı Marǵulan, Qanysh Sátbaetarǵa jolbasshylyqqa júrgen áıgili ólketanýshy bolsa, ákesi de osy óńirge tanymal jýrnalıst bolǵan eken.
Osy keremet saıahatty uıymdastyrǵan belgili kásipker Marǵulan Seısembaevqa, osy jolsaparǵa meniń qatysýyma demeýshilik kórsetken jany jomart Sábıt Búkirovke sheksiz alǵys bildiremin. Ulytaý óńirin Álkeı Marǵulan 1945-1970 jyldar aralyǵynda úzdiksiz zerttegen. Araǵa elý jyldaı ýaqyt salyp Marǵulan Seısembaev "Ulytaý murasy" atty ekspedıııa uıymdastyryp otyr. Maǵan osynda bir tarıhı sabaqtastyq bar tárizdi kórinedi.
Uly Babalardyń izi qalǵan Ulytaýda qazaqtyń árbir balasy bolýy kerek. "Ulytaýǵa bardyń ba, ular etiń jediń be?" degende uıalmaı jaýap beretin bolaıyq, aǵaıyn.
Arman ÁÝBÁKIR,
Almaty-Jezqazǵan-Ulytaý-Almaty
