Qoǧamdyq bırlestık – jalpy maqsattarǧa qol jetkızu üşın erıktı negızde qūrylǧan azamattardyŋ bırlestıgı. Bügınde olardyŋ sany kün sanap artyp keledı. «Adyrna» ūlttyq portalynyŋ kezektı sūhbaty «Aq bosaǧa» äielder qoǧamdyq bırlestıgınıŋ atqaruşy direktory, ekonomika ǧylymdarynyŋ kandidaty Tajieva Zeinar Dastanqyzymen boldy.
– Zeinar hanym, «Aq bosaǧa» qoǧamdyq bırlestıgı qalai qūryldy?
– «Aq bosaǧa» äielder qoǧamdyq bırlestıgı 2006 jyly 5 şıldede qoǧamnyŋ barlyq salasyndaǧy äielderdıŋ belsendılıgın arttyru jäne bala tärbiesındegı, otbasyndaǧy äiel ananyŋ rölın arttyru maqsatynda Qorqyt Ata atyndaǧy Qyzylorda memlekettık universitetınıŋ professor oqytuşylar qūramynyŋ negızınde qūryldy. «Aq bosaǧa» bırlestıgınıŋ müşelerı Syr öŋırındegı bılım, ǧylym salasynda eŋbek etıp jürgen täjıribelı ǧalymdardan qūralǧan. Jarǧyda körsetılgendei, qoǧamnyŋ barlyq ömırınıŋ salalaryndaǧy äiel-ǧalymdardyŋ rölı men azamattyq bastamşylyǧyn, qoǧamdyq saiasi belsendılıgın arttyra otyryp, olardyŋ är türlı jobalarǧa, baiqaularǧa qatysuǧa yqpal etu közdelgen. Sonymen qatar, äielder qoǧamdyq bırlestıgı memlekettıŋ demografiialyq saiasatyn nasihattap, otbasy qūndylyqtaryn damytuǧa arnalǧan şaralardy ıske asyrady. Bırlestıktıŋ müşelerı är türlı mamandyq ielerı, iaǧni olar psihologtar, pedagogtar, ekonomistter, qoǧam qairatkerlerı, belsendı jastar bolyp tabylady. Bırlestıktıŋ töraiymy – tarih ǧylymdarynyŋ kandidaty, professor Ansatova Meruert Nagmetovna, atqaruşy direktory- ekonomika ǧylymdarynyŋ kandidaty Tajieva Zeinar Dastanovna.
– Osy künge deiın qoǧamǧa qajettı qandai jūmystar atqaryldy?
– «Aq bosaǧa» äielder qoǧamdyq bırlestıgı 2007-2014 jyldar arasynda oblystyq ışkı saiasat basqarmasynyŋ memlekettık tapsyrysynyŋ baiqaularyna qatysyp, «Qazaqstan Respublikasynyŋ genderlık teŋdık Strategiiasyn nasihattau», «Aimaqtaǧy otbasy demografiialyq saiasatty damytu äleumettık qyzmetın ūiymdastyru» syndy tapsyrystardy oryndady. Osy äleumettık memlekettık tapsyrystar aiasynda köptegen ıs şaralar ıske asyryldy. «Jastardy otbasylyq nekelık ömırge daiarlau», «Zorlyq zombylyqqa qarsy kürestı ūiymdastyru», «Otbasylyq biudjettı qalyptastyru», «Otbasylyq biznes negızderı» jäne t.b seminar treningter ötkızıldı. «Jas otbasy», «Qanatty äiel» siiaqty forumdar ūiymdastyryldy. Osy ıs-şaralardyŋ aiasynda 4 ädıstemelık qūral, 2 katalog, 3 konferensiia jinaqtary basylymnan şyqty.
2015-2016 jyldary «Aq bosaǧa» ÄQB-ı Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ «Jergılıktı halyqqa, onyŋ ışınde halyqtyŋ äljuaz tobyna ekonomikalyq, äleumettık jäne ekologiialyq qyzmetter körsetudıŋ innovasiialyq täsılderın engızu arqyly Qyzylorda oblysynyŋ äl-auqaty men ömır süru sapasyn jaqsartu» bırlesken baǧdarlamasy boiynşa konkursqa qatysyp, jeŋıske jettı. Būl granttyq baiqaudyŋ maqsaty - halyqtyŋ osal toptary men auyldarǧa nazar audara otyryp, aimaqta önımdı jūmyspen qamtuǧa järdemdesu. Konkursqa ūsynylatyn jobalar ūzaq merzımdı, tūraqty nätijelerdı qamtamasyz etuı kerek, jäne barlyq ūsynylatyn ıs-şaralar ūzaq merzımdı äser etuı kerek.
– 2018 jyly «Aq bosaǧa» äielder qoǧamdyq bırlestıgı AQŞ-tyŋ Qazaqstandaǧy elşılıgınıŋ şaǧyn granttyq baǧdarlama aiasynda «Erekşe balalardyŋ analary» taqyrybynda taǧy bır äleumettık jobany jeŋıp aldy. Jobanyŋ maqsaty - ömırde köp deŋgeilı qoldauy üşın erekşe balalardyŋ analaryna arnalǧan ortalyqty ūiymdastyru. Erekşe balalar analary ortalyǧynyŋ jobasy barysynda analarǧa arnalǧan treningter ūiymdastyryldy - 32 qatysuşyǧa, aptasyna ekı ret, qolöner kurstary, balalardyŋ dūrys tamaqtanuy, salauatty ömır saltyn saqtau boiynşa konsultasiialar, balalarǧa aptasyna ekı ret terapiialyq massaj sessiialary, logopediialyq sabaqtar kestege säikes aptasyna üş ret boldy. Mamandardyŋ osy jūmystarymen qatar, joba psihology balalarmen aptasyna bes ret art-terapiia, üilestıru jäne didaktikalyq oiyndarmen ainalysty. Ortalyqta tızımdelgen jūmystar men ıs-şaralarǧa barlyq jaǧdailar jasalǧan: jabdyqtar, aksessuarlar, kömekşı trenajerlar, jūmsaq rezeŋkelengen massaj tösenışterı, kiızden jasalǧan är türlı panno, aǧaş oiynşyqtar, oiynnyŋ matematikalyq daǧdylaryn damytatyn lego oiynşyqtary, auany tazartuǧa jäne ylǧaldandyruǧa arnalǧan jabdyqtar. Osy aralyqta bız arnaiy balalardyŋ densaulyǧyn damytuǧa arnalǧan qūral-jabdyqtar men qūrylǧylardy, sonyŋ ışınde massaj üstelderın, massaj tösenışterın, sport jabdyqtaryn jäne medisinalyq-dene şynyqtyru keşenın satyp aldyq jäne qolönerdı oqytu boiynşa qyzmetter ūsynu turaly kelısım jasadyq. Jūmyssyz analar üşın toqylǧan jäne kiızden jasalǧan būiymdar öndırısı boiynşa käsıpkerlıktı ūiymdastyru negızderımen qolöner kursy ūiymdastyryldy. İnkliuzivtı bılım beru boiynşa mūǧalımder men psihologtarǧa arnalǧan aimaqtyq seminar ötkızıldı, onda Qyzylorda qalasyndaǧy mektepterden 20 psiholog bılıktılıgın arttyrdy. Mūstafa Şoqai atyndaǧy No187 mektepte erekşe balalar analaryna arnalǧan ortalyqtyŋ aşyluymen qalalyq bılım bölımı bır logoped ştatyn böldı jäne būl maman joba aiaqtalǧannan keiın de öz jūmysyn jalǧastyrady.
«Erekşe balalar analary» jobasynyŋ maqsatty auditoriiasy - Qyzylorda qalasynyŋ «Şūǧyla» şaǧyn audanyndaǧy üş mekteptıŋ 32 anasy men 35 erekşe balasy jäne inkliuzivtı bılım beru boiynşa täjıribe almasu üşın qala mektepterınde jūmys jasaityn psihologtar. Ortalyqqa kışı toptarǧa baratyn 35 adamnan tūratyn arnaiy balalar psihologpen jūmys jasady, üi tapsyrmalaryn oryndady, şyǧarmaşylyq äleuetın damytty, mektep oquşylary oqu ülgerımın jaqsartty, būl balalardyŋ dinamikalyq kartasynda körınıs tapty. Olar massaj seanstaryn alady, logopedtıŋ qabyldauynda bolady, osylaişa densaulyǧyn nyǧaitady. Erekşe balalar özderınıŋ problemalarymen jalǧyz qalmaidy, ortalyqta olar bır-bırımen bailanysady, öitkenı köpşılıgı mūndai qymbat oiynşyqtar men oiyndarǧa, üidegı sauyqtyru şaralaryna qol jetkıze almaidy. Barlyq ötkızıletın ıs-şaralar būqaralyq aqparat qūraldarymen jäne äleumettık jelılerde jariialandy.
Otbasy, bolaşaq ata-ana, jas jūp jäne olardyŋ tuystary üşın ärbır ıs-şaraǧa 4 bılıktı jattyqtyruşy: 16-17 qyrküiekte Elşibaeva Külmaş Galymjanovna, psihologiia ǧylymdarynyŋ kandidaty, PhD doktory «Berekelı otbasyn qalyptastyru» seminar treningın ötkızdı. Onda otbasylyq özara qarym-qatynasty, kelınnıŋ psihologiialyq testısın, enenıŋ testısın qoldana otyryp, kelın men ene arasyndaǧy qarym qatynasty qalai nyǧaituǧa bolatynyn jattyǧularmen körsettı. Seminarǧa qatysuşylar jattyǧulardan keiıngı pıkır almasuda özderınıŋ mınezınde, oilau sanasyndaǧy kemşılıkterın aşyq aityp, seminardan qandai äser alǧandaryn ortaǧa saldy. Köbıne kınänı özderınen ızdemei, qasyndaǧy otbasy müşelerıne köp talap qoiǧannan arada tüsınıspeuşılık bolatynyn mysalǧa keltırıp, endı bügıngı alǧan bılımderı arqyly otbasynda bereke keltırudı ǧana maqsat etetındıkterın aitty. Keibır seminarǧa qatysuşylar, jobadan keiın de osyndai seminarǧa qatysqylary keletının jetkızıp, eneler instituty qūrylsa, otbasylaryna köp kömegın tigızetının jetkızdı.
5-6 qazanda ötkızılgen «Baqytty balany tärbieleitın ata-ana qandai boluy kerek?»seminar treningın «RITORIX» şeberlık mektebınıŋ negızın qalauşy, trener, kouch, psiholog Bitanova Guljanat jürgızdı. Seminarda qatysuşylar bala tärbiesı jönınde tyŋ da qyzyqty derekter aldy. Balany jaqsy tärbieleu üşın ata-ananyŋ özınıŋ resursy, qūzyrettılıgı, maqsaty boluy kerek ekendıgın körsetıp, psihologiialyq test, afirmasiialar jasap, pıkır almasu kezınde qatysuşylardyŋ şynaiy emosiialaryn tuǧyzdy. Onlain qatysyp otyrǧandar, barlyǧy derlık qyzyqty tapsyrmalar tüzeu arqyly, özderınıŋ ömırge degen qarym qatynasyn tüzedı. Ärqaisysynyŋ alǧan äserımen bölısuge uaqyt berılıp, ata-ana men balalar arasyndaǧy qarym-qatynasty nyǧaituǧa köptegen ädıs täsılder aluǧa jaǧdai jasady. Seminar kezınde trener ata-analarǧa psihologiialyq äser etu arqyly özderınıŋ bes jasar şaqtaryn eske tüsırtıp, balanyŋ armanyn, tılegın, öz betınşe oilau qabıletınıŋ qalyptasuyn ata-ana tüzeitının, ata-anasynyŋ ärdaiym qoldauyn kütetının jattyǧular arqyly körsete bıldı. Qatysuşylar trenerdıŋ seminardy jürgızu şeberlıgıne täntı boldy, alǧystaryn bıldırıp, osy seminardyŋ olardyŋ ömırınde jaqsy özgerıster engızıtıne senımderın jetkızdı.
16-17 qazanda ötkızılgen «Jastardy otbasylyq ömırge daiyndau-azamattyq qoǧamnyŋ özektı mäselesı» taqyrybyndaǧy seminardy Abenova Kulzada filologiia ǧylymdarynyŋ kandidaty, PhD doktory, trener jürgızdı. Seminarda qyzdarǧa jäne jıgıtterge arnalǧan ömırlık jardy taŋdau, menıŋ bolaşaq otbasym qandai bolady degen psihologiialyq jattyǧular jasaldy. Otbasylyq rolder, otbasy jauapkerşılıgı qūndylyqtary, otbasylyq biudjettı josparlauǧa arnalǧan sūraqtar, praktikalyq jattyǧular qaraldy. Sonymen qatar, otbasyn baǧalauǧa arnalǧan genogrammalar jäne eko-kartalaryn qatysuşylar öz otbasylary üşın daiarlady. Otbasynyŋ küştı jäne älsız jaqtaryn baǧalap, otbasy tūraqtylyǧyn saqtau üşın kerektı keŋester aldy. Qatysuşylar öz pıkırlerınde bılımderın arttyrudaǧy quanyştarymen bölısıp, bıraz tyŋ derekter bergen trenerge jäne osy seminardy ūiymdastyruşylarǧa öz alǧystary men rizaşylyqtaryn bıldırdı.
6-7 qaraşada ötkızılgen «Otbasyndaǧy qarym qatynastaǧy konflikt jäne ony şeşu joldary» taqyrybyndaǧy seminardy Aiaganova Almagul Jandildaevna, psihologiia ǧylymdarynyŋ kandidaty, trener, kouch jürgızdı. Seminarda otbasylyq qarym qatynastaǧy mınez-qūlyq modelderı jüielendı, konfliktıler oryn alǧan kezdegı şeşu joldaryn qarastyrdy. Jattyǧular «Otbasylyq qarym qatynas şeŋberı», ekspress test «Qarym-qatynas deŋgeiın anyqtau», ekspress test «Men kımmın?» oryndaldy. Otbasylyq qarym qatynastaǧy konfliktınıŋ psihologiialyq tabiǧaty anyqtalyp, erlı-zaiyptylar, ata-anamen bala arasyndaǧy konfliktıler qarastyryldy. «Jaily aimaǧym» jattyǧuy arqyly ışkı qaişylyqtar aiqyndaldy. «Emosiialyq intelektını damytu» jattyǧuy arqyly konflikt fazalary narazylyq, emosiia, mämılesu/tatulasu qalai oryndalatyny tüsındırıldı. Qatysuşylar pıkırlerın jetkızu barysynda köptegen özderınıŋ qasietterı aşylǧanyn, jattyǧular arqyly sana sezımderın baqylau, baǧalau, damytuǧa bolatynyna köz jetkızgenderın aitty.
– Jalpy memlekettık äleumettık tapsyrys boiynşa qai basqarmalar qarjy qarastyrady?
– Äleumettık memlekettık tapsyrys boiynşa oblystyq ışkı saiasat basqarmasy men jūmyspen qamtu jäne äleumettık baǧdarlamalar basqarmasy ükımettık emes ūiymdarmen jūmys jasaidy. Sonymen qatar, memlekettık emes granttar da jylda baiqau jariialap otyrady. Mysaly, Evraziia qory, Elbasy qory, AQŞ tyŋ Qazaqstandaǧy elşılıgı, IýSAİD baǧdarlamasy jäne t.b. Al memlekettıŋ granttar baiqauyn kommersiialyq emes aksionerlık qoǧamy «Azamattardyŋ bastamasyn qoldau ortalyǧy» ötkızedı.
– Osy künge deiın qoǧamǧa qajettı qandai jūmystar atqaryldy?
– «Aq bosaǧa» äielder qoǧamdyq bırlestıgı 2007-2014 jyldar arasynda oblystyq ışkı saiasat basqarmasynyŋ memlekettık tapsyrysynyŋ baiqaularyna qatysyp, «Qazaqstan Respublikasynyŋ genderlık teŋdık Strategiiasyn nasihattau», «Aimaqtaǧy otbasy demografiialyq saiasatty damytu äleumettık qyzmetın ūiymdastyru» syndy tapsyrystardy oryndady. Osy äleumettık memlekettık tapsyrystar aiasynda köptegen ıs şaralar ıske asyryldy. «Jastardy otbasylyq nekelık ömırge daiarlau», «Zorlyq zombylyqqa qarsy kürestı ūiymdastyru», «Otbasylyq biudjettı qalyptastyru», «Otbasylyq biznes negızderı» jäne t.b seminar treningter ötkızıldı. «Jas otbasy», «Qanatty äiel» siiaqty forumdar ūiymdastyryldy. Osy ıs-şaralardyŋ aiasynda 4 ädıstemelık qūral, 2 katalog, 3 konferensiia jinaqtary basylymnan şyqty.
2015-2016 jyldary «Aq bosaǧa» ÄQB-ı Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ «Jergılıktı halyqqa, onyŋ ışınde halyqtyŋ äljuaz tobyna ekonomikalyq, äleumettık jäne ekologiialyq qyzmetter körsetudıŋ innovasiialyq täsılderın engızu arqyly Qyzylorda oblysynyŋ äl-auqaty men ömır süru sapasyn jaqsartu» bırlesken baǧdarlamasy boiynşa konkursqa qatysyp, jeŋıske jettı. Būl granttyq baiqaudyŋ maqsaty - halyqtyŋ osal toptary men auyldarǧa nazar audara otyryp, aimaqta önımdı jūmyspen qamtuǧa järdemdesu. Konkursqa ūsynylatyn jobalar ūzaq merzımdı, tūraqty nätijelerdı qamtamasyz etuı kerek, jäne barlyq ūsynylatyn ıs-şaralar ūzaq merzımdı äser etuı kerek.
Mümkındıgı şekteulı äielderge arnalǧan joba daiyndadyq
– Jobanyŋ tıkelei benefisiarlary, äsırese azamattardyŋ osal sanattarynan, ömır sapasynyŋ jaqsarǧanyn sezınuı, öz qabıletterın jüzege asyra aluy jäne qoǧamǧa äleumettık beiımdeluı kerek. «Aq bosaǧa» JOO osy baiqauǧa «Mümkındıgı şekteulı äielderdı qoldanbaly öner būiymdaryn jasau daǧdylaryna käsıbi oqytu» jobasyn ūsyndy. Osy joba arqyly mümkındıgı şekteulı auyl äielderdı otbasylyq biznestı jürgızu men damytuǧa oqytyldy. Nege deseŋız, mügedek äielderdıŋ köpşılıgı jūmyssyz, äsırese auyldyq jerlerde är otbasynda halyqtyq qoldanbaly-qoldanbaly öner būiymdarynyŋ şikızatyn tabuǧa bolady. Joba nätijesınde qolöner men halyqtyq qolönerge oqyǧan äielder bır jaǧynan bır-bırımen tyǧyz yntymaqtastyqta bolady, al ekınşı jaǧynan auyldaǧy jūmyssyz äielderdı käsıptık oqytu qoǧamda halyqtyq qolönerdıŋ jandanuy men damuyn tudyrady, öitkenı halyq önerı ūlttyq mädeniettıŋ negızın qūraidy. Auyldarda qolönermen ainalysuǧa bolady. Sonymen qatar, mümkındıgı şekteulı äielder jūmys taba almaidy, öitkenı olardyŋ bılımı joq nemese süiıktı ısımen ainalysuǧa mümkındıgı joq. Kiız basu, üi ydystaryn tıgu, kılem toqu siiaqty halyqtyq qolöner türlerı öner retınde ūrpaqtan-ūrpaqqa jalǧasyp keledı. Tek jaŋa innovasiialyq tehnologiialardy jäne ekologiialyq taza materialdar men şikızattardy paidalanudy üiretu kerek, ol üşın käsıbi daiyndyqty ūiymdastyru qajet. Nätijesınde otbasylyq käsıp qūru arqyly ärı qarai käsıpkerlıkpen ainalysatyn qolönerşıler tobyn qūruǧa bolady. Joba nätijesınde auyl tūrǧyndary qolöner daǧdylaryn igerdı, biznestı qalai qūruǧa bolatynyn bıldı, mügedektıgı bar äielder oqudan keiın halyqtyq qolönermen öz betınşe ainalysa bastady jäne qoǧamnyŋ tolyqqandy müşesı märtebesıne ie boldy.Erekşe balalardyŋ analaryna arnalǧan ortalyq ūiymdastyrdyq
– 2018 jyly «Aq bosaǧa» äielder qoǧamdyq bırlestıgı AQŞ-tyŋ Qazaqstandaǧy elşılıgınıŋ şaǧyn granttyq baǧdarlama aiasynda «Erekşe balalardyŋ analary» taqyrybynda taǧy bır äleumettık jobany jeŋıp aldy. Jobanyŋ maqsaty - ömırde köp deŋgeilı qoldauy üşın erekşe balalardyŋ analaryna arnalǧan ortalyqty ūiymdastyru. Erekşe balalar analary ortalyǧynyŋ jobasy barysynda analarǧa arnalǧan treningter ūiymdastyryldy - 32 qatysuşyǧa, aptasyna ekı ret, qolöner kurstary, balalardyŋ dūrys tamaqtanuy, salauatty ömır saltyn saqtau boiynşa konsultasiialar, balalarǧa aptasyna ekı ret terapiialyq massaj sessiialary, logopediialyq sabaqtar kestege säikes aptasyna üş ret boldy. Mamandardyŋ osy jūmystarymen qatar, joba psihology balalarmen aptasyna bes ret art-terapiia, üilestıru jäne didaktikalyq oiyndarmen ainalysty. Ortalyqta tızımdelgen jūmystar men ıs-şaralarǧa barlyq jaǧdailar jasalǧan: jabdyqtar, aksessuarlar, kömekşı trenajerlar, jūmsaq rezeŋkelengen massaj tösenışterı, kiızden jasalǧan är türlı panno, aǧaş oiynşyqtar, oiynnyŋ matematikalyq daǧdylaryn damytatyn lego oiynşyqtary, auany tazartuǧa jäne ylǧaldandyruǧa arnalǧan jabdyqtar. Osy aralyqta bız arnaiy balalardyŋ densaulyǧyn damytuǧa arnalǧan qūral-jabdyqtar men qūrylǧylardy, sonyŋ ışınde massaj üstelderın, massaj tösenışterın, sport jabdyqtaryn jäne medisinalyq-dene şynyqtyru keşenın satyp aldyq jäne qolönerdı oqytu boiynşa qyzmetter ūsynu turaly kelısım jasadyq. Jūmyssyz analar üşın toqylǧan jäne kiızden jasalǧan būiymdar öndırısı boiynşa käsıpkerlıktı ūiymdastyru negızderımen qolöner kursy ūiymdastyryldy. İnkliuzivtı bılım beru boiynşa mūǧalımder men psihologtarǧa arnalǧan aimaqtyq seminar ötkızıldı, onda Qyzylorda qalasyndaǧy mektepterden 20 psiholog bılıktılıgın arttyrdy. Mūstafa Şoqai atyndaǧy No187 mektepte erekşe balalar analaryna arnalǧan ortalyqtyŋ aşyluymen qalalyq bılım bölımı bır logoped ştatyn böldı jäne būl maman joba aiaqtalǧannan keiın de öz jūmysyn jalǧastyrady.
«Erekşe balalar analary» jobasynyŋ maqsatty auditoriiasy - Qyzylorda qalasynyŋ «Şūǧyla» şaǧyn audanyndaǧy üş mekteptıŋ 32 anasy men 35 erekşe balasy jäne inkliuzivtı bılım beru boiynşa täjıribe almasu üşın qala mektepterınde jūmys jasaityn psihologtar. Ortalyqqa kışı toptarǧa baratyn 35 adamnan tūratyn arnaiy balalar psihologpen jūmys jasady, üi tapsyrmalaryn oryndady, şyǧarmaşylyq äleuetın damytty, mektep oquşylary oqu ülgerımın jaqsartty, būl balalardyŋ dinamikalyq kartasynda körınıs tapty. Olar massaj seanstaryn alady, logopedtıŋ qabyldauynda bolady, osylaişa densaulyǧyn nyǧaitady. Erekşe balalar özderınıŋ problemalarymen jalǧyz qalmaidy, ortalyqta olar bır-bırımen bailanysady, öitkenı köpşılıgı mūndai qymbat oiynşyqtar men oiyndarǧa, üidegı sauyqtyru şaralaryna qol jetkıze almaidy. Barlyq ötkızıletın ıs-şaralar būqaralyq aqparat qūraldarymen jäne äleumettık jelılerde jariialandy.
«Şaŋyraǧyŋ biık bolsyn!» äleumettık jobasy haqynda
– 2020 jyly tamyz – qaraşa ailarynda Qazaqstan Respublikasy Aqparat jäne qoǧamdyq damu ministrlıgınıŋ qoldauymen jäne «Azamattardyŋ bastamasyn qoldau ortalyǧynyŋ» memlekettık grantary aiasynda Otbasylyq qarym-qatynasty nyǧaitu jönındegı ıs-şaralardy ıske asyru («Şaŋyraǧyŋ biık bolsyn!») äleumettık jobasyn ıske asyrdy.
Otbasy, bolaşaq ata-ana, jas jūp jäne olardyŋ tuystary üşın ärbır ıs-şaraǧa 4 bılıktı jattyqtyruşy: 16-17 qyrküiekte Elşibaeva Külmaş Galymjanovna, psihologiia ǧylymdarynyŋ kandidaty, PhD doktory «Berekelı otbasyn qalyptastyru» seminar treningın ötkızdı. Onda otbasylyq özara qarym-qatynasty, kelınnıŋ psihologiialyq testısın, enenıŋ testısın qoldana otyryp, kelın men ene arasyndaǧy qarym qatynasty qalai nyǧaituǧa bolatynyn jattyǧularmen körsettı. Seminarǧa qatysuşylar jattyǧulardan keiıngı pıkır almasuda özderınıŋ mınezınde, oilau sanasyndaǧy kemşılıkterın aşyq aityp, seminardan qandai äser alǧandaryn ortaǧa saldy. Köbıne kınänı özderınen ızdemei, qasyndaǧy otbasy müşelerıne köp talap qoiǧannan arada tüsınıspeuşılık bolatynyn mysalǧa keltırıp, endı bügıngı alǧan bılımderı arqyly otbasynda bereke keltırudı ǧana maqsat etetındıkterın aitty. Keibır seminarǧa qatysuşylar, jobadan keiın de osyndai seminarǧa qatysqylary keletının jetkızıp, eneler instituty qūrylsa, otbasylaryna köp kömegın tigızetının jetkızdı.
5-6 qazanda ötkızılgen «Baqytty balany tärbieleitın ata-ana qandai boluy kerek?»seminar treningın «RITORIX» şeberlık mektebınıŋ negızın qalauşy, trener, kouch, psiholog Bitanova Guljanat jürgızdı. Seminarda qatysuşylar bala tärbiesı jönınde tyŋ da qyzyqty derekter aldy. Balany jaqsy tärbieleu üşın ata-ananyŋ özınıŋ resursy, qūzyrettılıgı, maqsaty boluy kerek ekendıgın körsetıp, psihologiialyq test, afirmasiialar jasap, pıkır almasu kezınde qatysuşylardyŋ şynaiy emosiialaryn tuǧyzdy. Onlain qatysyp otyrǧandar, barlyǧy derlık qyzyqty tapsyrmalar tüzeu arqyly, özderınıŋ ömırge degen qarym qatynasyn tüzedı. Ärqaisysynyŋ alǧan äserımen bölısuge uaqyt berılıp, ata-ana men balalar arasyndaǧy qarym-qatynasty nyǧaituǧa köptegen ädıs täsılder aluǧa jaǧdai jasady. Seminar kezınde trener ata-analarǧa psihologiialyq äser etu arqyly özderınıŋ bes jasar şaqtaryn eske tüsırtıp, balanyŋ armanyn, tılegın, öz betınşe oilau qabıletınıŋ qalyptasuyn ata-ana tüzeitının, ata-anasynyŋ ärdaiym qoldauyn kütetının jattyǧular arqyly körsete bıldı. Qatysuşylar trenerdıŋ seminardy jürgızu şeberlıgıne täntı boldy, alǧystaryn bıldırıp, osy seminardyŋ olardyŋ ömırınde jaqsy özgerıster engızıtıne senımderın jetkızdı.
16-17 qazanda ötkızılgen «Jastardy otbasylyq ömırge daiyndau-azamattyq qoǧamnyŋ özektı mäselesı» taqyrybyndaǧy seminardy Abenova Kulzada filologiia ǧylymdarynyŋ kandidaty, PhD doktory, trener jürgızdı. Seminarda qyzdarǧa jäne jıgıtterge arnalǧan ömırlık jardy taŋdau, menıŋ bolaşaq otbasym qandai bolady degen psihologiialyq jattyǧular jasaldy. Otbasylyq rolder, otbasy jauapkerşılıgı qūndylyqtary, otbasylyq biudjettı josparlauǧa arnalǧan sūraqtar, praktikalyq jattyǧular qaraldy. Sonymen qatar, otbasyn baǧalauǧa arnalǧan genogrammalar jäne eko-kartalaryn qatysuşylar öz otbasylary üşın daiarlady. Otbasynyŋ küştı jäne älsız jaqtaryn baǧalap, otbasy tūraqtylyǧyn saqtau üşın kerektı keŋester aldy. Qatysuşylar öz pıkırlerınde bılımderın arttyrudaǧy quanyştarymen bölısıp, bıraz tyŋ derekter bergen trenerge jäne osy seminardy ūiymdastyruşylarǧa öz alǧystary men rizaşylyqtaryn bıldırdı.
6-7 qaraşada ötkızılgen «Otbasyndaǧy qarym qatynastaǧy konflikt jäne ony şeşu joldary» taqyrybyndaǧy seminardy Aiaganova Almagul Jandildaevna, psihologiia ǧylymdarynyŋ kandidaty, trener, kouch jürgızdı. Seminarda otbasylyq qarym qatynastaǧy mınez-qūlyq modelderı jüielendı, konfliktıler oryn alǧan kezdegı şeşu joldaryn qarastyrdy. Jattyǧular «Otbasylyq qarym qatynas şeŋberı», ekspress test «Qarym-qatynas deŋgeiın anyqtau», ekspress test «Men kımmın?» oryndaldy. Otbasylyq qarym qatynastaǧy konfliktınıŋ psihologiialyq tabiǧaty anyqtalyp, erlı-zaiyptylar, ata-anamen bala arasyndaǧy konfliktıler qarastyryldy. «Jaily aimaǧym» jattyǧuy arqyly ışkı qaişylyqtar aiqyndaldy. «Emosiialyq intelektını damytu» jattyǧuy arqyly konflikt fazalary narazylyq, emosiia, mämılesu/tatulasu qalai oryndalatyny tüsındırıldı. Qatysuşylar pıkırlerın jetkızu barysynda köptegen özderınıŋ qasietterı aşylǧanyn, jattyǧular arqyly sana sezımderın baqylau, baǧalau, damytuǧa bolatynyna köz jetkızgenderın aitty.
– Jalpy memlekettık äleumettık tapsyrys boiynşa qai basqarmalar qarjy qarastyrady?
– Äleumettık memlekettık tapsyrys boiynşa oblystyq ışkı saiasat basqarmasy men jūmyspen qamtu jäne äleumettık baǧdarlamalar basqarmasy ükımettık emes ūiymdarmen jūmys jasaidy. Sonymen qatar, memlekettık emes granttar da jylda baiqau jariialap otyrady. Mysaly, Evraziia qory, Elbasy qory, AQŞ tyŋ Qazaqstandaǧy elşılıgı, IýSAİD baǧdarlamasy jäne t.b. Al memlekettıŋ granttar baiqauyn kommersiialyq emes aksionerlık qoǧamy «Azamattardyŋ bastamasyn qoldau ortalyǧy» ötkızedı.
«Adyrna» ūlttyq portaly
