Bügıngı sūhbatymyz Ūlttyq ūlanynda qyzmet etıp jürgen kinolog-maman kışı serjant (top bastyǧy) 5571 äskeri bölımınıŋ 1 jedel maqsattaǧy batalonynyŋ jauyngerlık qamtamasyz etu rotasynyŋ kinologiia qyzmetı mamandar tobynyŋ bölınıs bastyǧy Älıpbek Qūrmanbek jaily bolmaq.
Älıpbek Qūrmanbek Qaraǧandy oblysy, Abai audanynyŋ tumasy. Bügınde 2018 jyldan bastap alyp megapoliste ornalasqan 5571 äskeri bölımınde qyzmet etedı. Otan aldyndaǧy boryşyn ötei salysymen, 2011 jyly kelısımşart boiynşa 6505 äskeri bölımıne qyzmetke ornalasqan. Sodan berı Ūlttyŋ müddesı üşın eŋbek etıp keledı.
Būl ömırdegı adamǧa qoiylatyn eŋ basty talaptyŋ bırı – adami asyl qasietterdı boiyŋa sıŋıru. Men ata-anamnyŋ ızgılık, kışıpeiıldılık, meiırımdılık, adamgerşılık sekıldı qasietterın sıŋıre bıldım. Sol kısılerdıŋ arqasynda qanatym qataidy, Otanǧa degen süiıspenşılıgım artty. Jalpy ömırde adamdardyŋ imandylyǧyn, ūqyptylyǧyn baǧalaimyn.
- Äskeri salaǧa qalai, qaşan keldıŋız?
- 2009 jyly äsker qataryna şaqyrylyp, merzımdık qyzmet sarbazy atanyp, özımnıŋ otan aldyndaǧy boryşymdy ötep şyqtym. Otan aldyndaǧy qyzmetımdı Tarazdaǧy şekara otriadynda ötedım. Onda kinolog qyzmetınde boldym. Äsker qataryndaǧy qyzmetımdı bolaşaq ömırımen bailanystyryp, 2015 jyldyŋ jeltoqsan aiynda qūqyqtyq tärtıp äskerınıŋ 5571 äskeri bölımıne tyl qyzmetınde ıs jürgızuşı mamany bolyp kelısımşart boiynşa qyzmetke ornalastym. Keiın araǧa bır jyl salyp 2016 jyly Qarakemerdegı oqu ortalyǧynan bılım alyp kelgennen keiın kinologiia qyzmetıne auystym. Bügınde qaramaǧymda alty äskeri qyzmetşısı bar kinologiia tobyn basqaryp otyrmyn. Osy joldy taŋdaǧanyma eşqaşan ökınbeimın. Al oǧan menıŋ ata-anam ärqaşan senımmen qarap, demep otyrady.
- Qyzmettık itıŋız turaly keŋırek äŋgımelep berıŋız. Qanşa itıŋız boldy? İtterdı qalai baptaisyz? Qandai täsıldermen jattyqtyrasyz?
Toǧyz jyldyq qyzmetımde özım jeke üiretken üş itım boldy. Qazırgı qyzmet etıp jürgen itım «Roiia» dep atalady. Ol belgiialyq ovcharkalardyŋ malinua degen türıne jatady.
Kinolog bolu – öte qyzyq käsıp. Qyzmet uaqytymda özıme bekıtılgen itımdı jattyqtyramyn, seruendetemın, kütıp-baptaimyn, tūrǧan ornyn tazalap, onyŋ dūrys tamaqtanuyna köŋıl bölemın. Degenmen, ittermen kündelıktı jattyǧu jasap tūru qajet. Bız jattyǧudyŋ köbıne oiyn ädısın qoldanamyz, Tättı berıp erkeletemız. İt – öte sezımtal januar. Ol iesınıŋ köŋıl küiın sezıp tūrady. İesıne öte adal.
Qazırgı qyzmettık itım osyndai jattyǧulardyŋ arqasynda eŋbegımdı aqtap adal qyzmet etude. Bırneşe respublikalyq jarystardan jüldelı oryndardy ielendık. Tört aiaqty senımdı serıgım – qazır küş quaty tasyǧan qyzmettık it.
- Öz itıŋızben bırge qyzmette qandai körsetkışterge qol jetkızdıŋızder? Mysalmen aityp berseŋız. Qylmyskerdı ūstauda, joǧalǧan adamdy ızdeude nemese esırtkı zattaryn tabuda jäne taǧy basqa atap öterlık qandai oqiǧalar boldy?
- Bırınşı itım «Barys» äskerge 8 jyl qyzmet etıp, «zeinetke» şyqqan. Nemıs ovcharkasy qyzmet etken jyldary türlı qylmystardyŋ aşyluyna at salysty. Almatyǧa auysqanǧa deiın sol itpen qyzmet atqardym. Jaqsy jaǧynan közge tüsıp, jarystardan ünemı jüldelı oryndarǧa ie bolatynbyz. Ol qyzmettık it patruldık ızge tüsuşı it bolatyn. Qyzmet atqaru barysynda adam öltıru faktısı boiynşy qylmysty aşty. Polsiia bızden kömek sūrap, ittı ızge saldyq. Sol qylmys jasaǧan jerden 800 metr ara-qaşyqtyqta tyǧylyp otyrǧan jerınen qylmyskerdı taptyq. Äsker kölemınde ötken jarystarǧa qatysyp, alǧyr it retınde talai jüldelerdı de jeŋıp aldyq.
Al Roiiamen ekı ret jarysqa qatystym. Ekı jarysta da üşınşı orynǧa ie boldyq. Bızdıŋ baǧytymyz jarylǧyş zattardy ızdeu.
Odan keiın «Roi» esımdı itpen top bastyǧy bolǧanǧa deiın jūmys jasadym. Būl itter jarylǧyş zattardy ızdeidı. Mūndai ittermen bırınşı jūmys ıstegen kezde bız ittı aldymen küşık kezınen bastap taŋdaimyz. Dopqa qyzǧuşylyǧy bar ma, tipı qandai sony eskeremız, ızdeimız. Ol holerik pe, songvinik pe sony anyqtaimyz. Ekınşıden, üiretu barysynda ittı oinatu arqyly jūmys ıstep, ony qorqytyp almauymyǧa tyrysamyz. Odan keiın jailap iıske üiretu ädısterın qoldanamyz. İt 1 jasqa tolǧannan keiın jarylǧyş zattardyŋ iısıne qoiylady. Mäsenlen ärtürlı jarylǧaş zattardyŋ iısı bar. Tört aiaqty senımdı serık tolyq qyzmettık it bolyp sanalu üşın 7-8 iıstı tolyq sezıp ajyrata bıluı kerek. Ekı jastan keiın osyndai kütıp baptau üiretulerdıŋ nätijesınde it qyzmetke daiyn bolady.
- Qyzmet pen otbasy qatar jüredı. Özıŋızge qoldau körsetıp jürgen otbasyŋyz turaly aityp ötseŋız?
- Jūbaiym Aqböpe Begımbetova men 2013 jyly şaŋyraq köterdık. Sodan berı Alla bergen ekı ūl, ekı qyzdy tärbielep otyrmyz. Qyzym Raiana 9 jasta. Odan keiın Nūrtılek jetı jasta, Ramazan 4 jasta, balabaqşaǧa baryp jür jäne 8 ailyq Aiym esımdı qyzym bar. Men oqu-jattyǧularǧa ketken kezde üidegı bala-şaǧama ata-anam bas köz bolyp otyrady. Üidegı jarym da qas-qabaǧyma qaraidy. Menı tüsınıp, ünemı syilap otyrady.
- Ūl balalardy tärbielep otyr ekensız. Balaŋyz äke jolyn quyp, äskeri bolamyn degen taŋdau jasasa, qalai qaraisyz?
- Ärine, eger äsker jolyn taŋdap jatsa, quana qabyldaimyn. Balamnyŋ taŋdauyn ärqaşan qoldaimyn! «Äke körgen oq jonar» demekşı, ūlym men üige kelgen kezde äskeri kiımderımdı kiıp alyp oinaidy. «Äke, men öskende polkovnik bolamyn» - deidı. Bolaşaqta balalarymnan ülken ümıt kütemın. Otan qorǧau – abyroily ıs. Abyroily ıstı abyroimen alyp jürgenge jetetın dünie joq.
- Sūhbatyŋyzǧa raqmet! Qyzmetıŋızge tabys tıleimın!
Aiaulym Madikanova
